Холестерин лахъну бухьурча

49_1Оьттуву холестерин цила кьяйдалий (нормалий) хIисав байссар 5,2 моль/л. Агарда оьттул анализрал ккаккан барча ванияр лахъну, мугьлат бакъа дукиялул рацион да­ххана дан аьркинссар, дукьан дурну мива цаппарасса продукты. Масалдаран, кьадитан багьантIиссар аьгъусса дукия. Вания мукьах зул столданий дикIан аьркинссар ахънилсри, ахъулсса, балугъ ва чIукьасса дикI. Вай продукти хъинссар атеросклероз, инфаркт, инсульт, ожирение, сахарный диабет къахьунгу.

• — ДикIул дукралун кIанай, дуллалияра балугърал, аьнакIул, хъюруврал дукра. Вайннул лагругу (порция) дикIан аьркинссар 90-100 гр. Махъаллил шияра сосискардая, колбасардая, кIурал дурминнуя (копчености), гамбургердая, хотдогирдая, паштетирттая.
• — Нюжмардий 2-3 ккунук гьа бувара (дукралувун ишла бувминнущал архIал). Чан дувара субпродукты: ттиликI, ччаруллив, ня.
• — Канакияра чIярусса ахъул­сса, ахънилсса (400 гр. гьантлун), нувщуя махъаллил шияра, ахънилссаннул салатрайн дутIияра, майонезран, бартлин кIанай, лимондалул сок ва мархха-ххатин (специярду).
• — Канакияра буцири журалул балугъ, хъиннува хьхьиривуми, нюжмардий 2-3-ла. Махъаллил шияра икьралуя, креветкардая, кальмардая, дагъ бувсса балугърая.
— ХIачIиялун бучIи буллай бур чяй, кофе, минерал щин, качар къабивчусса сокру. Къахъинссар кофе, какао сливкардащал (цIуну дурксса бартлищал). Чан дан аьркинссар хIангу.
• — Маканарду лагаву, гъа­ттарал аьгъушиву, дунгъузрал сало, кьянкьа маргаринну (пальмалул ва кокосрал аьгъушиву). БучIиссар гьантлун 2,5 дукра дукай къуса пархтIутIул ва шагьналлачIал, зайтундалул аьгъушиврул.
• — Бюхъавай язи дугьияра яла чIивисса процент аьгъушиврул бусса накIлил продукты: йогурт, кефир (0,5%), чIукьа нис, аьгъунис 20% аьгъушиврул бусса.
• — Ласласияра ччатI хъалтану гьарусса иникьаллуя бувсса, канакияра нехълул кашарду, марцI къабувсса ппиринжрал дукрарду, чан бувара пироженыйрду, бисквитру, нацIу-кьацIу.
• — Дукра дулланнин дикIуя чIалачIисса аьгъушиву, аьнакIул бурчу букьан бан аьркинссар. ДикIул накь дякъин дурну, ялату дяркъусса аьгъушиврул къат экьидутияра. Дукра ссихIирай дурмур ягу СВЧ-пачраву дурмур хъинссар.
• — Гьантлун 5 гр. цIил гьа­ссар (ца дукъарцIусса чяйлул къуса). Дукиялийн (кIункIурдувун) бичияра чансса цIу, ялун бичин къабагьаншиврул цIубичу столдания дукьияра.

Ваниягу кIулну хъинссар (туннурду цIакь бансса маслихIатру)
Каруннил, ччаннал кIисри мудан бявкъунмасса инсантурансса маслихIат.
1) Туннурду цIакь баншиврул, канакияра гьантлун 150-200 гр. кякандалул. Кякан аваданссар Р-витаминдалул, вайннул капиллярдугума цIакь байссар.
2) БучIиссар хIачIлан щюлли чяй гьантлун 2 чашка.
3) КIюрххил чантI учай­хту, шаний бунува, каругу, ччаннугу лавай гьаз бувну, 1-2 минутIрайсса кIусу-кIутIу буллалияра.
4) Ишла дуллалияра туртул нагь (льняное масло). Вайннул оьттувусса оьккимур холестерин чан байссар.
ЦIуллуну битаннав.
Т. ХIажиева