Низамрал ххуллу-ххуттайсса батIаврий

Майрал 11-нний къуртал хъуссар баян бувну бивкIсса къазузи кьинирду.

Майрал 11-нний АьФ-лул Президент Владимир Путиннул видеоконференциялул низамрай дунни билаятрай санитар-эпидемиологиялул тагьарданул ва инсантуран ва экономикалун кумаг баврил хIакъиравусса батIаву.

Муний гьуртту хьунни Да­гъусттаннал БакIчи Владимир Васильев, билаятрал ХIукуматрал члентал ва цаймигу къуллугъчитал.

В.Путин: ДакIний буминнал, хIакьинусса кьининийн циняв регионнал хIадур дуван аьркинссия цIанасса тагьарданий дуван аьркинсса давурттал планну, хIакинтурал ва пишакартурал тIимургу гьануну лавсун. Гьамин, миннал пикри-зикрилийн чул бивщуну хIадур бувссар ва хIакьину на къулбас дурсса ХIукму. Ва хъанахъиссар жура цачIу коронавирусрал эпидемиялущал талатаву дачин даврил гьануну.

[dropcap]М[/dropcap]айрал 11-нний къуртал хъанай дур баян бувну бивкIсса къазузи кьинирду. Аьмну лавсун, мартрал 30-нния шиннай хьунни 6 нюжмар. Му хIаллай дур­сса давурттайну хIурхIа лавгунни эпидемиялул бущи. БакIрайва къашайшалтран хIадур бувну бивкIхьурча 29 азарва койка, цIанасса ппурттуву бур 130 азарва. ХIадур дурну дур оборудованиялул ва техникалул луртан, ИВЛ аппаратрал луртан.
ЦIанасса ппурттуву гьарца кьини дуллай бур 170 азарда тест, ми хъинну чIяруссар, хьхьичIра дайминнух бурувгун. ЦIана азар ашкара дуван бюхълай бур дайдихьулийра, мунияту ччяни хъин дувангу бюхълай бур.

[dropcap]У[/dropcap]тти жущава хьун тIий бур чан-чанну тIий ссуссукьушиврул низамравату буклай байбишин. Майрал 12-нния тихунмай, эпидемия къуртал хьуннин аьркин­ссар бартдигьлан аьмсса ва санитар тIалавшиннарду ва мукунна ялун ххи дурсса профилактикалул давуртту циняв регионнай. ХIукуматрайн, субъектирдал бакIчитурайн, санитар къуллу­гъирттайн тапшур буллай ура ми давурттал ялув бацIаву дуван.
Щала билаятрай цалсса къа­бучIиссар дуллан чIявусса халкь цачIун батIайсса давур­тту. Аьркинссар бартдигьлан санитар кьяйдарду. Лахъсса даражалий мюхчаншиву дуручлан аьркин­ссар 65 шинаяр бугьара хьу­сса инсантуран, ва мукунма лахъи ларгсса азарду думиннан. Хъуннасса къулагъас дуллан аьркинссар интернатирттал давурттах, хъунив хьуминнал къатрах.

[dropcap]Н[/dropcap]игьачIаврил тагьарданий зий бур социал къуллугъирттал зузалт. Ттул пикрилий, миннан ккаккан дуван аьркинссар шанма зуруйсса (апрельданул 15-нния июльданул 15-ннийнин)
социал федерал доплата. Социал идарарттай зузисса духтуртуран доплата хъанахъиссар 40 азарда къуруш 2 сменалий зузаврихлу. Агарда миннал хъин буллай бухьурча коронавирусрал инфекциялул къашавайми, миннал доплата 60 азарда къурушри.
Дянивмур даражалул медициналул ва администрациялул зузалтран, социал ва педагогикалул пишакартурал доплата хъанахъиссар 25 азарда къуруш. Агарда ми зий бухьурча къашавайсса инсантуращал – 35 азарда къуруш. Ялаваймур даражалул зузалтран – 15 азарда къуруш, агарда ми зий бухьурча къашайшалтращал – 25 азарда къуруш. Техникийсса зузалтран – 10 ва 15 азарда къуруш.
Регионнай тагьарду личIи-личIисса дур. ХIакьинусса ХIу­мулийну регионнал бакIчитурал цачIарасса тагьардал анализ дурну, санитар хIакинтурал пикри-зикрилийн чул бивщуну, хIукмурду кьамул буван аьркинссар ванияр тихуннайгу цукунсса низам щурущи дуван бурив, ци журалул давуртту дуллан дурив.

Утти бусанна идарарттал давурттал хIакъираву.
ХьхьичIва кунма, зунтIиссар циняв паччахIлугърал ва муниципал органну, идарартту, медициналул идарартту, аьпттикIру, финансирттал идарартту, дукиялул ттучанну. Майрал 12-нния шинмай, бюхълай бухьурча, аьркинссар дузал дуван экономикалул гьантлул отраслирдал идарарттал давуртту щурущаву, мукунмину хъанахъиссар строительство, промышленность, шяраваллил хозяйство, связь, энергетика, лухччинул мяъданну буккаву.

ХьхьичIва экономикалун ва инсантуран ккаккан бувсса кумагру гужраву личIлачIиссар. ЦIанагу на хIукму бував цаймигу журардал кумагру буван инсантуран ва экономикалун.
Эпидемиялулгу, мунийну хьусса ссуссукьушивуртталгу тамансса зарал биян бунни экономикалун ва социал лагрулун. ЧIявусса инсантурайн щавщи бивунни, миннавух – ишбажаранчитурайнгу. Аьркинну бур кумагру буван инсантуран ва ишбажаранчитуран.
Ялун ххи бувсса кумагру ккаккан бувну бур нитти­хъал капитал ласайсса кулпатир­ттан – зуруй 5000 къуруш гьарца оьрчIан оьрмулул 3 шин хьуннин. Ми арцу кулпатирттал ласавантIиссар шанма зуруй – апрельдания июльданийннин. Ми дакъасса, гьарца балугъравун къаивсса оьрчIан зуруй 3000 къуруш дагьайссар, агарда ми оьрчIал нину-ппу чIумуйсса давурттацIа хьуну бухьурча. Ми арцугу 3 зуруй дулайссар.

Жу хIукму кьамул бувну бу­ссия кулпатравусса ца инсаннал дучIия прожиточный минимумраяр чансса думиннал 3-7шинавусса оьрчIан кумагрансса напакьа (выплата) бишин. Му напакьа булун ккаккан бувну буссия июльданул 1-нния махъ, утти му булун куну бур июньдалул 1-нния махъ

[dropcap]В[/dropcap]а ялагу, ХIукмулий кка­ккан бувну бур кIилий ххи буван оьрчIахасса аякьалул напакьа, 3375 къурушрая 6751 къурушрайн биянцIа. Мукунсса напакьа ласайссар зукъазисса инсантурал, студентътурал. Жула бур ниттихъал капитал къаласайссагу кулпатру, миннал оьрчI бувну тIий январданул 1-ннийнин. Мукунсса кулпатирттан булаван аьркинни 5000 къуруш напакьалул апрельдания шинмай, му куццуй, 5000 къурушрал напакьа ласлантIиссар утти 3 шинавун биян бувасса оьрчI бусса циняв кулпатирттал. Цал булайсса (единовременная) 10 азарда къурушрал напакьа булунтIиссар 3 шинава 16 шинавун бухханнин­сса оьрчIан.