Конструктор Королевлул каялувшиндаралу зий ивкIсса лаккучу

[dropcap]М[/dropcap]ахIаммадлул арс ХIу­сайнов Аьвдулла увну ур ГьунчIукьатIрал шяраву, 1930-ку шинал апрельданул 1-нний. Нину-ппу 1940 шинал шагьрулийн бивзун,

Аьвдулла дуклан ивкIун ур МахIачкъала шагьрулул оьрчIал (мужской) дянивмур кIулшиву дулайсса 1-мур школалий.


Мунал ппу тIайла увккун ивкIун ур МахIачкъалалив горком КПСС-рал даврий зун.
Дяъви байбивхьусса цалчинсса гьантрайва ванал ппу лавгун ур дяъвилийн, кулпатгу зана хьуну бур буттал шяравун, ГьунчIукьатIув. Аьвдуллагу занан ивкIун ур шяравусса школалийн. Цащава шайсса хIарачат буллай, зий ивкIун ур дяъвилул кьянатсса шиннардий колхозравугу. Арулва классгу шяраву бувккуну, гихуннайсса дуккаву дачин дурну дур МахIачкъала шагьрулул 1-мур школалий, 1950-ку шинал му школа мусил медальданий къуртал бувнугу бур.

1950 шинал КПСС-рал Областьрал комитетрал Аьвдулла ХIусайнов тIайла увккун ур Бауманнул цIанийсса МВТУ-раву дуклан. Дуккаврих мякьсса Аьвдуллал хъинну личIлулну вичIидишайсса диркIун дур лекциярдах, хьхьичIунсса радиоинженер хьунсса хъунмасса гъираращал. Школданийра цанна кIул хьусса А. С. Поповлул цIагу дакIнийну, ва агьну ур радиотехникалул давурттахун.

Дипломный проект чирчуну дур Москавлия арх бакъа­сса Фрязино тIисса шагьрулийсса электровакуумрал прибордан хасъсса элмийсса ва хъиривлаявурттал институтраву. Щалва группалува ва цалчин увккун ур, яла лаваймур кьиматранну давугу дурурччуну. Так ца Аьвдулла ХIусайнов тIайла увккун ур НИИ-88-ннивун, махъ кIул хьуну ур мунан му институт­рал каялувчи ушиву ракетно-технический системарттал яла хъунама конструктор академик Королев Сергей Павлович. Аьвдулла мукьра шинава инженернал даврия хъунама инженернал даврийн тIайла увккун ур. Мунал кIива Барчаллагьрал ча­гъар лавсун бур С. П. Королевлуя, цайнна тапшур дурсса хасъсса давуртту лавайсса даражалий щаллу даврихлу.

1960 шинал Аьвдулла кьамул увну ур коммунистурал партиялувун. Аьвдулла хIаласса пишакартал даву къуртал шайхту шаппайн бувккун къабачайсса бивкIун бур, аьркинний, тиккува гьанттагума бикIайсса бивкIун бур зий, цIусса деталлу цукун зий дурив хъирив лаллай, цайнна тапшур дурмур ккаккан дур­сса чIумуй щаллу даншиврул. Бяст-ччаллий бикIайсса бивкIун бур США-нащал, даву цуксса чIумуй щаллу дан шайрив ххал дуллай. ОКБ-луву диркIун дур ляличIисса тагьар, мунилгу тас­ттикь буллай бивкIун бур вайннал ххаллилсса, итххявхсса каялувчи – хъунама конструктор С. П. Королев ушиву.

[dropcap]В[/dropcap]анан ляличIинува кIулну бивкIун бур зузалт лагма лаган буван, итххявхсса даврил уртакьтал цачIун батIин. «МБР» щаллу давриву амерканалми бивкIун бур хьхьичIун буклай, амма миннал ракетартту аьркиннийн къадиллай диркIун дур, мунияту чIунгу оьнна ларгун ляркъуну дур. Жулламиннал ракета цал итадакьайхтура дирну дур аьркиннийн. Цинявннал ца ххаришиву диркIун дур – цалла дурсса даву бакIуйн дуккаву. КIилчинмур ххаришивугу хьуну дур вымпел зуруйн биян буваву, яла ккаччи Лайка зуруйн итабакьаву. Яла хъуннамур ххаришивугу – Ю. А. Гагарин космосравун леххаву. Вай гьарзатгу Королевлул итххяххаврийн, мунал цалва лагма за кIулсса хIакьсса пишакартурая сакин хьусса коллектив лаган баврийн бувнур щаллу буван бювхъусса.

Аьвдуллал буттан ччай бивкIун бур арс МахIачкъалалив зана хьуну, Радиотехникалул предприятиялий хъунама конст­рукторну зун. Ва цуварив кIихIуллану ивкIун ур, цалла даву, коллектив кьабитан къа­ччай. Хъунмасса хIаллай пикрирду щурущи бувнугу ивкIун, бу­ттал миналийн кIункIу тIутIаву ялтту дурккун дур Аьвдуллал дакIниву.

1965 шин. ЦIуницIа зана хьуну ур Аьвдулла цанма ххира хьусса кафедралийн Москавлив, ва ххуллухрив ва увкIун ур ши­ккун аспирантну. Тамансса оьр­му инженерну лавгсса Аьвдуллал опыт, даврил сант кIулшиву, захIмат ххирашиву кумагчиталну хьуну бур ва ххуллухгу чIумуяр хьхьичI аьркинсса хъиривлаявуртту лавайсса даражалий щаллу давриву, диссертация дуруччавриву.

Аьвдуллал бюхъу чIалай, ва ялагу кIункIу уллан бивкIссар НИИ-раву зун. Аьвдулланнив ччай бивкIссар цанма ххирасса Дагъусттаннал агьлу элмулуву ва промышленностьраву итххя­ххан буллан.
1969 шинал Аьвдулла хьу­ссар ДГУ-лул доцент, 1974 шинал тIурча, ва ивтссар ДГПИ-рал «Автоматикалул ва телемеханикалул» кафедралул хъунаману.
Аь. ХIусайновлул канила бувккун бур биялсса элмийсса статьярду, давуртту, 8 авторский свидетельство ва методикалул чIярусса давуртту.
РСФСР-данул Минвузрал ванан дуллуну дур «1974 шинал­сса социалист бяст-ччаллай ххув хьума», «УрчIулчинсса пятилеткалул ударник» (1976 шин) медальлу, чIявусса Барчаллагьрал чагъарду ва ХIурматрал грамотарду.
ХIакьинусса кьинигу элмий­сса ва промышленностьрал идарарттай зий буссар Аьвдулла ХIусайновлул тарбия бувсса, элмулул кIулшивуртту дуллусса биялсса учениктал.
ХIайп, дунияллия ччяни лавгунни хIакьсса элмулул минахур, кулпатрал ттарцI, аьркиннал чIарав ацIан мудангу хIадурсса зунтталчу Аьвдулла МахIаммадович, оьрмулул дикIаннагу 52 шинаву. Ялагу чансса давуртту, хъиривлаявур­тту данссияв ванал, нязаннив оьр­му бякъаливчIссания.
Алжаннул ххари аннав ина, Аьвдуллай! Ина бивхьусса захI­матрал кьадру-кьимат лахъссар ина кIулначIа, цал бунугу вищал хьунабавкьуначIа.
Загьрани Аьбдуллаева