Щурагьиял тарих – жулвагу тарихри

Та чIумалсса Буйнакскаллал педучилещалул педагогтал ва студентътал

Щурагьиял (Буйнакскаллал) тарихраву хъунмасса кIану бувгьуссар лакралгу учай кIикку яхъанахъисса вайми миллатирттал инсантурал. Буниялагу, ххуй-ххуйсса давурттай, къуллугъирттай зий кIикку оьрму бувтсса чIявусса жула хъами-арамтал лякъай.

Залму АьбдурахIманова
Жул, журналистурал, пишагу, цанная чичин лавгун бунува, гиччава гинмай лайкь-лайкьсса оьрмурдал заллухъруннащал кIул хьуну, гайнная чичингу гъира багьайсса пиша бур.
Уттигъанну, республикалул БакIчинал грант дурххусса Буйнакс­каллал 19-мур садикрал хъунмур Аминат Каримоващал ихтилат бан лавгун буна, муна му гъира багьуна жул дянивсса ихтилатрах личIлулну вичIилийсса ванил нину Ххадижатлуягу чичин. Иширах бургарча, вагу бивкIун бур, педагогикалуцIун бавхIусса масъаларттаягу хавар бу­сса, 25 шинал даврил стажгу бусса педагог. Суаллугу буллай, ихтилат ххавахлан бивкIссаксса мяйжан хъанан бивкIуна, чурххалгу илтIа-кIюласса, тIааьнсса ккуллал лугъат­рай гъалгъагу тIисса хъамитайпа Буйнакскаллал интеллигенциялуву ца хьхьичIунсса бушиву.

Ххадижат Маммаева

Бувну бур Ххадижат 1944 шинал Ккулув Кьурбан­махIам­мадлул ва Гугьаршал кулпатраву. Буттал шяраву школагу къуртал бувну, дуклан бувххун бур Дагъусттаннал педагогикалул институтравун. Мугу къуртал бувну, 1966 шинал Ххадижат кьамул бувну бур Буйнакскаллал педучилищалувун биолог-географнал пишарай зун.
Тай шиннардий жулла респуб­ликалий Буйнакск ца хъинну сий дусса, дуккаврил хъирив зун­ттал районная нанисса жагьи-жугьултрал язи бугьайсса шагьрулун ккаллину бивкIссар. Ххадижат зий байбивхьусса ппурттуву кIикку бивкIун бур шанма педучилище – Хъаннилсса, Цалчинсса Да­гъусттаннал ва Яруссанналсса. 1975 шинал, аьрщи сукку хьуну, шагьру лекьа-пIякьу хьусса ппурттуву Хъаннил ва Яруссаннал педучилищарду хIала бавкьуну бур. Цалчинмур Дагъусттанналмур тIурча, бизан бувну бур Избербашрайн.

Тай шиннардийсса педагогтал — лакку душру

Циятува чIявусса буслан си­къасласисса Ххадижатлул цила ихтилатравугу кIицI буллай бия цищала архIал зий бивкIсса, Буйнакск шагьрулул халкьуннал хIурматрай дакъа цIарду зумух къаласайсса жула лакгу. Миннавух бия Хъаннил педучилищалул директорну зий бивкIсса ЧIятусса Асият Гаранова, Яруссаннал педучилищалул директорну зий ивкIсса НицIавкIратусса ХIажи Шиллаев, Хъювхъатусса Сулайман Кайсаров, Хъусращату­сса ПатIимат ХIусайнаева ва ванил душ Ламара, ХIасан Таймуразов, Рая Загълиева ва цаймигу.

— На зузисса шинну дия дуккаврил аралул аргъ дирзсса, элмулух хъуннасса къулагъас дусса шинну. Ххюра шинай цал, кIулшивурттал даража лахъ бан тIий, хIукуматрал жу тIайла буккайвав Подмосковьелийсса Орехо-Зуевалийн 3 зуруй­сса, — тIий бур Ххадижат.
Ххадижатлул каялувшиврий биологиялул ва географиялул кабинет министерствалия ва тиха-шиха бувкIсса вузирдал пишакартуран пахрулун ва эбратран ккаккан бай­сса бивкIун бур. Муксса цила даву низамрай дачин дурсса, мяйжаннугу хIакьсса педагог бивкIшиву чIалай бур ва.
Жаваблувсса ва итххявхсса педагог хIисаврай педучилищалул хъуниминнал ванийн тапшур дурну дур душваврахь дихьлансса «Эстетика быта» тIисса дарсгу. Цила дарс дихьлансса кабинетран Ххадижатлул тIалав дурну, дучIан дурну дур 12 инсаннансса чехословакиянал сервиз, стол-кIантту, мунийн бутансса авурсса ссупрарду ва цаймигу матахI.
— Ттул дарсирдал мурад бия зунттал щархъая бувкIсса, хъуннасса дуниял къаккарксса, жагьил душвавран ссупралий сервировка дан, личIи-личIисса дукрарду дан лахьхьин буллансса, — тIий бур ва.

Вайннал училище бивкIун бур Буйнакскаллал дязаннивсса, цIана тарихрал къатран ккаллийсса, Губернаторнал къатраву.
Ххадижатлул сайки хъунмур оьр­му БуйнакскаллацIун бахIаврил сававгу цала шяраватусса Мяъсудлун щар шаву хъанай дур.
Вагу, аьпа бан цал, ва шагьрулул ца яла хIурматран лайкь хьуминнавухсса чув ивкIун ур. ЧIярусса шиннардий Мяъсуд Маммаев Учебно-курсовой комбинатрал хъунаману зий ивкIун ур.
Тай шиннардий, Ккуллал шярава бикIу, вайми лакрал щархъава бикIу, Буйнакскалийн дуклан бучIайсса бивкIсса жагьилтураву нажагьсса акъа-акъахьунссар Мяъсудлул ва Ххадижатлул ужагъ­­­­рай хъамалу къавхьусса ва вай­ннал маслихIат-насихIатрайну къуццу къабувсса.
Тай шиннардий, Ххадижатлул бусаврийну, личIи-личIисса оьрмулул ххуллурдайх лавгсса жагьилтурая, миннал нитти-буттая чIявусса дакIнихтунусса барчаллагь тIисса чагъарду бучIайсса бивкIун бур вайннал ужагърайн.
Ялун нанисса Хъаннил байрангу барча дуллай, чIа учин ччай бур Ххадижатлун цIу­ллушиву ва цила душнил оьр­чIаясса ххари-шадшиву.