«Так ца Заннахь бакъа, на лергъ къаувкуссар»

Надирдул душ Жанна Абуева

[dropcap]Д[/dropcap]агъусттаннал паччахI­лугърал техникалул университетрал кьатIаллил мазурдил кафедралул каялувчи, филологиялул элмурдал кандидат,профессор, шаэр, чичу, публицист, таржумачи.Ттинин ванил итабавкьуну бур ацIнияхъайсса луттирду: «Кьинирдал хъиривгу кьинирду», «Ттул ттула тажшагьру Щурагьир», «Дагъусттаннахасса балай», «Дунияллул ва Къапкъазуллал симанну», «Надир Хачилаев: кьадар ххилтIу буллай», «Ттул Пушкин», «Дагъусттаннал сага», «Дагъусттан, ттул ччаву ва къюву» ва м.ц.
Бувну бур 1953-кусса шинал Щурагь.

1Цукунсса хьуна оьрчIний вийнма яла гужсса асар биян бувсса зат, иш?
Космосравун Юрий Гагарин леххаврил хавар.
2Цими никирайн дияннинсса кIулли вин вила ппухълуннал нясав? Буси яла архманал цIа.
КIулли мяйра никирайн дияннинсса.
3 Инсаннал хасиятраву винна яла ккарккун къаччимур лишан?
Щялмахъ, щялушин. Бакъамур бушиврий бишайсса инсаннаву лякъин бюхъайссар цайми-цаймигу лайкьдакъашивуртту.
4Вила оьрмулуву яла алши ба­къамур шин?
2011-кусса шин. Му шинал ттун духIан багьуна ганиннин ттуна хъинну ххирану ивкIсса инсаннал дурсса лавмартшиву.
5Яла алши бумур шин?
1997-кусса шин – ттунма цалчинсса оьрчIал оьрчI (внучка), Жамила, бувсса шин.
6 ВичIара циксса арцу хьувкун, дигьаларгун дикIанссия вил дакI?
Ттуннагу диял хьуну, цайминнайхгу дачIин хьунуксса.
7Инсаннал тахсирдавасса цумур тахсир хьунссия вища бигьану багъишла битан?
Багъишла битавияв ччимур тахсир. Аьщуйн щуну чин багьлай бухьурча – хъамабитала шаву.
8Бувагу къабитан?
Инсан инсаннал авххуну лякъаву.
9Ссан диял къашай вил чIун?
Оьрмулун.
10 Бартлавгун ччисса вила шанма мурад?
ОьрчIру ва оьрчIал оьрчIру сагъну-саламатну личIаву. Ттула творчествалуву яла ххуймур асар чичин бюхъаву, хIатта му мукьва ххуттайксса бухьурчагума. Ттула Дагъусттан давраннай яхъанахъаву.
11 Вила оьрмулуву хъинну ххирасса кIантту бувгьу­сса шама инсаннал цIа?
Ттатта ЖахIпар, нину Наида ва арс ХIажиатта.
12 Винма ххуй бизайсса хъамитайпалул сурат?
Амудада Пахай.
13 Вина кьамулсса чув адаминал сурат?
«Цыган» тIисса киносуратравасса Будулай.
14 Агарда бюхъайсса бивкI­ссания, инава ци кIанттай, ци чIумал увну ва ци билаятрай яхъанай ччива вин?
Мадиналий, МахIаммад-Идавсгу яхъанахъисса чIумал.
15 Ссаяту бикIай вил яла хъун­мур пахру?
Ттула оьрмулул ххуллу нава бувгьуну най бушиврия, так ца Заннахь бакъа, лергъгу къаувкуну.
16 Цукунсса дур вил виятурасса къарязишиву?
Ттула курчIилшиврия.
17 Яла ххирамур дукра?
Ххирар Дагъусттаннал цинярдагу дукрарду.
18 Яла къаххирамур дукра?
Вихссакалул чуттурду.
19 Ссаятусса бикIай яла хъунмамур хIучI?
Къашайния так дяъвирду.
20 Хьуссарив вил оьрмулуву винна инара ттинин багъишла ритан къахъанахъи­сса къел?
Заннаясса сси ттуйнма ли­ккан бюхъаврия.
21 Лавгсса заманардавасса цIа­них­сса инсантурава­сса цуманащал хьунабакьин ччива вин?
МахIаммад-Идавсищал, Александр Пушкиннущал, Иосиф Сталиннущал
22 Цукунсса бур, вил пикрилий, лакрал миллатрал яла хъунмур буруккин, цукунсса бур мунил ялун бучIантIимур?
Къаччива ттунна ххал хъанай ттула миллатрал къацачIуншиву, мунил тарих хъамабитала хъанахъаву, маз хъамабитлай бушиву.
23 Ци дахчилай дур хIакьину Да­гъусттаннахун, цил аьнтIи­кIасса кIанттун ва надирсса миллатирттан лавхьхьуну, ххуйнугу, ххаллилнугу ялапар хъананшиврул?
ХьхьичIунмай хъанахъаврил ххуллий ххувшаву ласлансса гъира хъунмасса бакъашиву, яни хIурхIа нанисса прогресс. Дахчилай дур ялагу дагъусттанлувтурал конформизм, оьмунийн къаршину бацIлай бакъашиву, чиннал лавай бивкIун бушиву. Вай укунсса хасиятрал лишанну хьхьичIазаманнай хасъсса къадиркIссар жула халкьуннан.