Дазул кьатIув яхъанахъисса дагъусттанлувтал – ватандалий

[dropcap]Д[/dropcap]агъусттаннал халкьуннал Цашиврул байрандалул гьантрай Ма­хIачкъалалив ва Дарбантлив хьунни республикалул кьатIув ялапар хъанахъисса ватанлувтурал форум. Цувгу дуллалиссар Аьрасатнал халкьуннал этнокультурарду хьхьичIуннай даврил кабакьулунсса федерал программалул лагрулий.

Зулайхат Тахакьаева
Мунил агьаммур мурад бур дазул кьатIув ялапар хъанахъисса ватанлувтал цачIунмай баву, миллатрал аслийшиву ядаву, тарихийсса ватандалуцIунсса дахIаву цIакь даву. Форумрай гьуртту хьун бувкIун бия Туркнаву, Азирбижаннай, Ираннай, Къазахъисттаннай, Иракьнаву, Сириянаву, Иорданнай, Германнаву, Франциянаву, Эстоннай, Украиннай, Израилнаву ва Аьрасатнал цайми регионнай ялапар хъанахъисса ватанлувтал – цинявппа 120 инсан. Министртурал гьурттушиндарайну форумрай ххал бигьлай бия дазул кьатIув ва Аьрасатнал регионнай ялапар хъана­хъисса ватанлувтуращалсса уртакьшиву цIакь даврийн, ттизаманнул Дагъусттаннал социал-экономика хьхьичIуннай даврийн, халкьуннал ва регионнал дянивсса уртакьшиврийн, туризм хьхьичIуннай даврийн багьайсса суаллу.
«ЛичIи-личIисса кьадарду бакI­рачIан бувкIун, чIявусса дагъус­ттанлувтал бур цала тарихийсса ватандалия, мархрая, мазрая ябувцун ялапар хъанай. Гъурбатрай ялапар хъанахъисса ватанлувтал мудангу буссар жула дакIурдицIух бавцIуну. Дазул кьатIувсса ватанлувтал лагу-лявкъуну, тай цала гъан-маччаминнащал кIул баврил ялув хъуннасса даву дурссар «Ватан» ккурандалул ва ванил цалчинсса каялувчи Аьвдуллагь МахIаммадовлул. Ванал хIарачатрацIух кувннайн кув бакIрайн бивчуссарр сайки 700-ннийн бивсса тухумру, — увкунни ДР-лул миллатирттал иширттал министр Татьяна Гамалейл. — Чил минардай кIанттулгу хьуну, тайннал агьулданун бусравну Дагъус­ттаннал цIа-кьини бюхттул дуллали­сса ватанлувтурайн барчаллагьрай буссару жува. ХIакьину ва форумрай гьуртту хъанахъиминнал дянивгу чансса бакъар иш бавчусса, Дагъусттаннащал бизнесрайнусса дахIаву дусса ватанлувтал».
Аьвдуллагь МахIаммадовлул бувсунни «Ватан» ккурандалийхчин кIул бувну чулийн бувкшиву дазул кьатIатусса ва Дагъусттаннаясса ватанлувтурал дянивсса тамансса ташурдугу. Ца мукун тIайлабацIусса ташуну ванал кIицI лавгунни Гъумучатусса мархри бусса Фатин Да­гъ­чинардул шавкIрадушнищалсса ташу. Фатин цувагу ия форумрай. ЦIанасса чIумал ва каялувшиву дуллай усса ур Туркнал хъуншагьру Анкаралийсса Дагъусттаннал диаспоралий.
Ялова шагьрулийсса Ккавкказуллал маданиятрал центрданул каялувчи Мехмет Айдемирдул бувсунни тийхсса диаспоралул дур­сса давурттая. Цавунгу бухлай бусса бур 500-ннийн бивсса дагъусттанлувтал.
«Хасавюртраясса ватанлувтуращал цачIуну дяшагьрулуву жуща бювхъунни бан МахIачкъала шагьрулул цIанийсса парк. Паркравугу дацIан дарду имам Шамиллул ва Расул ХIамзатовлул гьайкаллу. 14 шинай лув-ялув дарду Ккавкказнал миллатирттал къавтIавурттал кьини», — увкунни ванал.
«Халкьуннал ислахIшиву» тIисса Къазахъисттаннал республикалул жяматийсса ккурандалул каялувчи, Дагъусттаннал халкьуннал этнокультуралул центрданул каялувчи Юсуп Шахшаевлул бувсунни тих ялапар хъанахъисса дагъусттанлувтурая.
ХIакьину Атырау шагьрулий ялапар хъанай бусса бур 500-лийсса дагъусттанлувтал. Миннава 150-ксса бусса бур Гьущиннал шяраватусса.
Форумрай ца яла агьамсса къулагъас дуллалисса суаллу бия респуб­ликалий туризм хьхьичIуннай даврийн багьайсса. ДР-лул туризмалул ва художествалул сянатирттал министр Виталий Демченкол кIицI лавгунни дазул кьатIув ялапар хъанахъисса ватанлувтураща цукунсса гьурттушинна дан бюхъантIиссарив республикалул туризм хьхьичIуннай давриву.
Эстоннайсса Дагъусттаннал маданиятрал ккурандалул правлениялул вакил Апанни МахIмудовлул кIицI ларгунни Дагъусттаннай хъанахъисса ххуй чулийннайсса дахханашивуртту.
«Эстония Совет союзрая батIул хьусса ппурттуву паччахIлугърал хьхьичI бивхьуну буссия кIива агьамсса мурад – эстоннал халкь цачIунмай бансса ва туризм хьхьичIуннай дансса. Хъун ба­къасса Таллин шагьрулий бигьалаган ларгсса шинал бувкIссар ца ва бачIи миллион туристурал. «Дагъусттаннал диаспора хIадурну буссару шихун эстоннал туристал тIайла буклан. Цанчирча туристал бизар хьуну бур хьхьирийсса бигьалагаврия, ХIакьину тIалавну дур экстремалсса туризм. Му журалул бигьалагаврин тIурча, Дагъусттаннай чIярусса каширду дур», — увкунни ванал.
Муния махъ хъамал бувцуна «Усттартурал шагьрулийн» сайрданий.
Гьуртту хьунни хъамал Дарбантлив Дагъусттаннал халкьуннал Цашиврул кьинилун хас дурсса шадлугъирттайгу.