ТIабиаьт дуруччаву – инсаниятрал буржри

news_17Февральданул 2-нний Поэзиялул театрдануву республикалий Экологиялул ва Каспий хьхьирил шин тIитIлатIисса шадлугърал батIаву хьунни. Шикку гьуртту хьунни ДР-лул БакIчи Рамазан АьбдуллатIипов,ДР-лул тIабиаьтрал сурсатирттал ва экологиялул министр Набиюлла Къарачаев ва республикалул цаймигу министерстварттал ва ведомстварттал каялувчитал. Мукунма шадлугърай гьуртту хьун хъамалу оьвкуну бия Кабардин-Балкарнал тIабиаьтрал сурсатирттал ва экологиялул министр ХIаким Биттиевлуйн.

З. АьбдурахIманова
Дагъусттаннай ТIабиаьтрал шин тIитIаврищал циняв барча буллай, Р. АьбдуллатIиповлул кIицI бувунни билаятрай тIабиаьт дуруччаврил масъаларттах хIукуматрал даражалийсса къулагъас душиву. Ларг­сса шинал Аьрасатнал Президент В. ПутиннучIа хьусса «Об экологическом развитии Российской Федерации в интересах будущих поколений» цIанилусса ПаччахIлугърал Советрай ххал бивгьуну бивкIшиву хъинну агьамсса, экологиялуцIун бавхIусса масъалартту. IMG_5813Республикалул БакIчинал мукунна кIицI ларгунни тIабиаьтрал сурсатирттал министр Набиюлла Къарачаевлул дуллалисса давуртту ва аьмну ванал каялувшиндаралусса министерствалул хIарачатру.
«Ттинин жува ца шаттирал гъанну бивкIру экологиялул бала-апатIрачIан. Масалдаран, шиккун бучIан хьхьичI жу шадлугърал тагьарданий тIитIарду машинарттал, транспортрал бух хьусса колесру кьамул бувну, миннуя ххуллурдайн бутIайсса асфальтравух, къатри дайни битумравух хIала дайсса материал дувайсса экологиялул завод. Мукунна гихуннайгу жул инвесторнащал икьрал дуссар Къизлардал, Дарбантуллал шагьрурдайгу вай заводру бувансса. ТIабиаьт дуруччавриву хъунмасса бияла буссар шагьрурдал, муниципалитетирттал каялувчитурахьгу. Аммаки хъунмур бияла буссар жула халкьуннахь. Халкьуннал буржри цала чIаравсса нех­гу, аьрщигу, лелуххант-жанавартгу буруччин, цала ялун нанисса никиран эбратранну къуццу буллан.
ЧIярусса шиннардий МахIачкъа­лаллал халкь бивкIунни Ак-Гёл бярнил кьадру-кьимат бакъа, мунил зумардай къатри дулланшиврул цIинцI-ччюрк дичлай, му кьакьан буллай. Мукунма чIаравсса Кьяркьарал бяргу. Укунсса журалул мисаллу цагу-кIивагу бакъар. ХIакьину жу жущава шаймур буллай буру лирчIмур, дуруччин ба­къассагу, цIу лаган дангу», — кIицI бувунни Республикалул БакIчинал.
Р. АьбдуллатIиповлул мукунна чIурчIав дурунни республикалул шагьрурдай ва районнай биялну бакъашиву халкь бигьалагансса паркру ва чIярусса щюллишиву ду­сса кIанттурду.
«Чара бакъа инсаннал цала иширттай ца мурхь бувтни, ганин кIанай ххюва мурхь бугьан аьркиншиву тIалав буллан багьлай бур. Жул вания гихунмайсса мурадгу буссар МахIачкъалаливсса Вирттаврал аллеялуву 250 къатIа хъункIултIутIал бугьансса. Хъуннасса даву вай иширттаву дуллай бур тIабиаьт дуруччавриха зузисса къуллугъругу. Шиккугу хъунмур даву дан багьлай чIалай бур жула халкьуннащал. ТIабиаьтрал кьимат буну тарбия буллан багьлай бур жула оьрчIру», -увкунни ванал.
БакIчинал мукунма кIицI бувунни экологиялуцIун дархIусса проектру щурущи дуван аьркиншиву гьарцагу муниципалитет­рай.
«КIира-шанна проектран­сса арцу дакъахьурча, аьркиншиву дакъар, чагъарданий дуссар тIий, хIукуматрал хьхьичIун ласлан. Дувара ца проект, мугу мяйжаннугу бакIуйн дуккан дуван зущара бю­хъайсса», -маслихIат бувунни ванал.
Набиюлла Къарачаевлул кIицI бувунни Дагъусттаннай экологиялул тагьар къулай дансса мурад­рай ххал диргьуну душиву хасъсса стратегия.
«Ца яла жунна дузрайн дуккан дан чIалачIисса даву дур цIинцI-ччюрк дичлачисса кIанттурду низамрайн буцин багьлагьимур даву. ХIакьину республикалий цIинцI-ччюрклил 1 миллион тонна дур, цирдагу 350 га аьрщарал дургьуну. 2016 шинал жу ялун личин буварду санкция дакъанна бувсса 297 муркъи (свалка), миннува 50 га аьрщарайсса 183 свалка дукьан дан бювхъунни», — увкунни министрнал.
Мукунма ванал бусаврийну, кIира шинал дянив вайннаща бювхъуну бур щин ишла давривугу чIалансса ккаккияртту дуван. Масалдаран, аьмну республикалий­сса неххардил, бярдал 1100 км. манзилданий бювхъуну бур халкьуннал биян буллай бивкIсса зараллан къадагъа дишин.
Шадлугърал агьаммур бутIул хъирив ДР-лул БакIчинал ва хъамаллурал ххал дурунни ва иширан хасну Поэзиялул театрдануву тIиртIусса «Экология пространства» тIисса фотовыставка. Шиккун тамашалун дуккан дурну дия Дагъусттаннай чIявучин кIулсса, цIаларгсса ва жагьил­сса фотохудожниктурал рирщусса тIабиаьтрал суратру. Вайннувух дия жула гьунар бусса фотохудожниктал, ппу ва арс, Амин ва Камил Чутуевхъал личIи-личIисса заманнай рирщусса зунттал щархъал, тIабиаьтрал суратругу.
Мура кьини, ахттакьунбизулуву, шадлугърал тагьарданий тIиртIунни фотовыставкагу.