КIул бакъа бала

Уттисса замана, халкьуннал багьу-бизулун бигьасса бунугу, бакIурдин баласса бур. Компьютерду, телефонну, планшет­ру, смартфонну дакъасса ужагъ цавагу бакъахьунссар, миннуву­сса тIуркIурдая къабавссагу бакъахьунссар.

Вай махъсса зурдардий аваза гьаз хьунни дуклаки оьрчIру, компьютердайсса ва телефоннайсса тIуркIурдай буклай, миннул ня лиян дурну, цанма цив­ппа буллалисса ишру ялун ливчуну бур тIисса. Мунийн бувну МахIачкъалаливсса школардай хьунни батIавуртту ва нину-ппу ялув бунни телефонну школардайн ласун къабитлан ва ша­ппагу оьрчIал ялув бацIаву ххи дан .
Вана вай цIанилусса тIур­кIурду: «Синий кит», «Тихий дом» , «Няпока» ва мц. Вайннуй цал-унугу уккан рязи хьуманахь ма­хъунай хьунсса ихтияр дакъасса дур. Миву 50 амру бусса бур. Агарда хIалагу увххун, махъунай хъанарча, жу вил нину-ппу литIунну, жун ина ялапар хъанахъисса кIантту кIулссар тIий, оьрчIру ццаххаххиндарал бугьан буллай бусса бур.
ТIуркIулий уклакиманахь хьхьунил мукьра ссят ва кьура минутI хьусса чIумал цал оьвчиннин ялугьлагьу учайсса бур. Психологтурал бусласимунийн бувну, муна му ссятраву бигьанугу бикIайсса бур инсаннал нярайн бюххан.
ТIуркIулул низамрайн бувну, буклакиминнал базурдай лезвиялух нахачавахърал сурат дирхьуну дикIайсса дур, суратру, чавахърал дакъагу, бюхъайсса дур дикIан жура-журасса: уртту-тIутIи, цифрарду ягу цукунсса-дунугу накьич, кьукьари байсса бур каруннал ягу ччаннал туннурду.
Компьютердайн, телефоннайн, планшетирттайн вай тIур­кIурду бивчуну цимигу шин хьуну дур. Амма, хъиривлаявуртту дуллай, хъанахъимур тасттикь хъанай махъату байбивхьуну бур.
ХьхьичIва оьрчIал тIуркIур­ду цамур журасса бикIайва: лабикIулий, ххачлий, кьутIла­хъулий ва м. ц. ЧIярумур чIунгу гьавалий, кIичIирттаву тяхъану гьан дувайва. Библиотекалийн лагайва, луттирду ккалай, гиччасса геройтурая эбрат ласайва, хъинмунийн умуд бишин бюхълахъисса чIун дия. Уттирив ялун нанисса никиран тIайламур ва щялумур цумурдив бувчIин буван захIматну бур. Дуниял даххана хьунни, лагма-ялтту хъанахъимургу лаласун бугьараминнанвагу бигьану бакъар, муницIунма телевизордавугу, интернетравугу оьрчIал психика лиян дансса информация гьарзану дур. Нину-ппугу кьинибархан давурттайн лавгун, оьрчIру гай телефоннаву бур, цанмалусса хияллал дунияллий.
Диндалул луттирдайгума чивчуну бур цанма цала бувсса инсан Аллагьнал къакьамул айсса ур тIий. Мюрщисса оьрчIру мукунсса тIуллайн гьуз учин буллалиминнайн цIарагу ци учинссарив къакIулли?
Жунна дунияллий оьрчIаяр язисса цамур цичIар дакъар. Ми тIуркIурду ляхъан бувминнал мурад, тIурча, жува минная махIрум баву дур.
Бачияра буруччиннуча жула оьрчIру кIул бакъа балаллуя!
Аминат АхIмадова