Буттахъал сянат ирсирай нани дурну

493to_6Бархъаллал щар машгьур дурну дур дунияллийх, цIанихсса тIахIунтту дувултрал дакъассагу, магьирсса заргалтуралгу. Нажагьссавагу бакъахьунссар хIакьину Бархъарав къуш ва сянатрахун къабагьсса, чансса бухьунссар бархъаллаву, оьрчI-душ, мюрщи-хъуни къаувкуну, арцул чIюллушиннарду къадуллалисса. Шяраву бур буттал буттахъая шихунмай цимирагу никирай ирсирай заргалшиву дачин дурсса кулпатру. Машгьурсса заргалтурал МахIаммадхIажиевхъал наслулиясса ур гьунар бусса жагьилсса усттар Загьидин МахIаммадхIажиевгу.

Андриана Аьбдуллаева
ХIакьину кIулну бур ва агьулданул ххюра никирал заргалтурая. КьурбанмахIаммад 1917 шиналсса революция хьуннин КIапIкIайливсса (Владикавказрайсса) ца дуссукъатлуву ярагъ буллай ивкIун ур. Мунал арс МахIаммадхIажигу цал вава шагьрулий, махъ Назраннай зий ивкIун ур. Ва Загьидиннул буттал буттал ппу хъанай ур. МахIаммадхIажинащал зий ивкIун ур ванал цала арс Сяидгу. Яла му Ухссавнил АьсатIиннал шагьрулийн Ардоннайн увкIун, шикку зун ивкIун ур. Загьидиннул ни­ттил чулухамур нясаврайгу заргалтал бур. Ниттил ниттил ппу Кьурван КIапIкIайлив хъаннил чIюлушиннарду дуллай ивкIун ур. Заргалнал сянат ирсирай дирну дур Загьидиннул буттайн МахIаммадхIажинайнгу, цайнна Загьидиннуйнгу. Бутталгу, арсналгу канила дурксса давурттаву дур щичIакIуй дакъасса, так вайннал цIаницIун дархIусса, художествалул ххазинарттаву лайкьсса кIану бувгьусса эмаратру.
МахIаммадхIажинал къуртал бувну бур МахIачкъалаллал художествалул училище. Зий ивкIун ур цал МахIачкъалаллал художествалул комбинатрал экспериментальный лабораториялий, яла Художествалул промышленностьрал НИИ-лул МахIачкъалаливсса филиалданий. Ва ур Аьрасатнал Художниктурал союзрал член. МахIаммадхIажинал арснал ва душнилгу буттахъал сянат дургьуну дур. Оьрмулул хъунасса акъанугу, Загьидиннул цIагу нукIура машгьурну дур художествалул сянаткартурал дянив. Дагъусттаннай сайки царагу художествалул выставка къашай Загьидиннул гьурттушинна къадурсса. 1997 шинал МахIачкъалаллал №40 школагу къуртал бувну, ва увххун ур М. Джемаллул цIанийсса Дагъусттаннал художествалул училищалувун. Му къуртал бувну махъ Костромской областьрай Красное-на-Волге тIисса поселокрайсса предприятиялий мусил усттарну зун ивкIун ур. 2008 шинал ва кьамул увну ур Аьрасатнал Художниктурал союзравун.
2003 шиная айивхьуну, утти­гъанну хьусса «Серебряная сказка» тIисса Дагъусттаннал заргалтурал выставкалийн бияннин, Загьидин гьуртту хьуну ур региондалул, щалагу Аьрасатнал ва Дунияллул халкьуннал дянивсса цимирагу выставкалий. Лайкь хьуну ур личIи-личIисса дипломирттан. «За успехи в творчестве, содействие в развитии изобразительного искусства Дагестана», «За участие в выставке Солнечный Кавказ 2012» ва м.ц.
Цалчин цала канила дур­к­сса даву Загьидиннун уттигу дакIний дур. Оьрмулул 10 шин хьусса чIумал ниттин, га дур­сса кьини бахшиш дан, ванал бувну бур арцул кIисса. Яла дакIний личIанмур, ляличIимур ва искусст­во ххираминнал лавайсса кьимат бивщумур ванал даву хъанай дур «Мирный воин» цIанилусса арцу-мусил шахматру. Ми шахматру выставкалийн буккан бувтари га цIана тамашачитуран итталун багьай.
НукIува увкусса куццуй, Загьидиннул ссил Рукьижатлулгу вара сянат язи дургьуну дур. Ванил къуртал бувну бур Дагъус­ттаннал педуниверситетрал художествалул ва графикалул факультет. Зий бивкIун бур миккува декоративно-прикладной искусст­валул кIулшивуртту дулайсса усттарну. Вагу гьуртту хьуну бур личIи-личIисса выставкарттай, лайкь хьуну бур личIи-личIисса дипломирттан.
— Ттун хъинну ххирар щала кулпат лагма лавгун зузисса творчествалул процесс. Му чIумал зун­сса гъирагу, гьавасгу ххишаласса бикIай, давугу ччяни канила ду­ккай. Гьай-гьай, дурмургу жунна ччикунсса, жува рязисса шай, — тIий ур Загьидин.
— Инсаннал гьунарданул дазу-зума дакъар. Уттинин щилчIав къадурсса, цинявппа хIайран бан­сса даву дансса хиялгу бурив? – цIувххукун, Загьидиннул бувсунни ца метралул ла­хъишиврийсса, чIурлил инсанталгу бусса, арцул жами бан ччай ушиву.
— Выставкардайн лавгсса чIу­­мал, ххуй-ххуйсса пикрирду бакIравун буххай, ляличIисса гьавас багьай, хьхьичIунмай хъит учин ччан бикIай, — буслай ур Загьидин.
— Ттизаманнул чIюлу­шиннар­ду лаххай чIумуха лавхьхьуну бикIан, на дуллалимур нажагьссаннайри дусса, цурдагу ляличIисса шадлугърал иширттай. На хьунаавкьуссара чIявусса заргалтуращал, ккаркссар чIявуссаннал давур­ттив. Миннун кьимат бишлан эксперт акъара, амма ттунма бикIай ми затру ттущарагу хъиннура ххуйну хьун­сса кунна. Заргалталгу техникалул чулуха ва дурсса даврил качествалул чулуха личIи-личIисса бикIай, — тIий ур Загьидин.
— Загьидин, цала гьунарда­нуцIун, ххуйсса тарбиягу ларсъсса, ас-намус бусса жагьил ур. Вайннал агьлу-авладгу хъинну бусравссар шяраваллил жяматран, — тIий буслай бур бархъаллал жямат.
ЦIуллушиву дулуннав, цинявппагу дакIнийсса хияллу барт­лаганнав.