«Яроваял пакетравасса» агьамми кIанттурду цIакь бунни

44_photo_3Дунияллул халкьуннал дянивсса террориз­малухлу – оьрмулухун дуснакь аву

Щалагу дунияллийн къаршисса инсаниятрал мюхчаншиврун нигьачIаву дусса тахсиркаршивурттал сияхIраву уголовный кодексрай ца журалул тахсиркаршиву ххи хьунни — «дунияллул терроризм». (ст.361. УК РФ).

Дунияллул терроризмалун ккалли­ссар Аьрасатнал билаятрал дазул кьатIув пIякь учин баву, цIу щаву ва цаймигу Аьрасатнал халкьуннал оьрмулун, цIуллу-сагъшиврун, тархъаншиврун нигьачIаву дусса, хIукуматрал ва халкьуннал дянив ссивцIу бутаву мурадрайсса Аьрасатнал хIукуматрайн къаршисса давуртту ягу мукунсса ишру хьунсса нигьачIаву душиву. Мукунсса тахсиркаршиврухлу инсан дуснакь уллай бур 10 шиная 20 шинайн бияннин ягу оьрмулухун. Мукунмасса, оьрмулухун дуснакь ансса (ягу 15-20 шинайсса дуснакь ансса), танмихI кьукьин тIий бур дунияллул терроризмалул иширттан арцу итадакьлай бивкIминнан, агана ми иширттаву инсантал литIурча.
Кьянкьа бувну бур терактрахлусса (ст. 205 УК РФ) танмихI.
КIукIлусса танмихI утти бикIан тIий бур 8 шиная 10 шинайн бияннинсса ва 10 шиная 12 шинайн бияннинсса (агана тахсиркаршиву ца­ппарассаннал цачIу дур­сса духьурча ва му сававну инсан ивкIуну ухьурча). Закондалий гьарта-гьарзану, мяълумну бувчIин бувну бур терроризмалул иширттан арцу итадакьаврил хIакъираву. Терроризмалул иширттан арцу итадаркьушиврун ккаллиссар, ми террорданул иширттан, террордануцIун дархIусса тахсиркаршивуртту дан ишла дантIишиву кIулну бунува дулаву ягу ратIаву. Интернетраву чIявучин баянну, ккакканну терроризмалийн оьвтIутIиминнай, ми ишру тIайла буллалиминнай (ч. 2 ст. 205. 2. УК РФ) 1 миллиондалийн дияннинсса аьчIа дихьлахьиссар ягу 5-7 шинай дуснакь уллалиссар. Террорчитал тIайла буллалаврин ккаллиссар, агана терроризмалул идеология ва практика тIайлассар, миннал чул бугьан аьркинссар, миннан кумаг бан аьркинссар тIий бухьурча чIявучин баянну.
Террористурал организациялуву гьуртту шаврихлу (ч. 2. ст. 205. 5 УК РФ) дуснакь айссар 10 шиная 20 шинайн бияннин (хьхьичI 5-нния 10-ннийн бияннин бивкIссар).
АьФ-лул УК-ву закондалул ххи бувну бур цIусса статья – 205.6.
Ва статьялуву ккаккан бувну бур цукунсса танмихI кьукьлакьиссарив террорданул тахсиркаршивурттая ягу ми дан нанишиврия баян къабувминнан. Мукунсса инсантурай 100 азарда къурушрал аьчIа дишайссар, ягу танмихIрайн кIункIу увманал 6 зуруйсса харж ягу цамур доход зеххайссар. Му бакъассагу, ми бюхъайссар ца шинай ккаккан дурсса давурттив дуллали бан ягу мура чIумуй дуснакь бан. Агана ласнал (щарнил) ягу гъансса инсаннал дурсса тахсиркаршиврия баян къабувну бухьурча, баян къабувма уголовный жаваблувшиндарайн кIункIу къауллалиссар.

Мюрщи террористал ва АьФ-лул УК-рал цаппара статьярдавусса цIушиннарду

ЦIуну дурсса дахханашивур­ттайн бувну, АьФ-лул УК-рал цаппара статьярдаву тахсир хьуми танмихIрайн буцин ккаккан бувну бур хьхьичIванияр чIивисса оьрмулуву, оьрмулул 14 шин шайхту. Уголовный жавабрайн буцлациссар: террорданул иширттахун багьансса пикрилий дуклакими (ст.205.3), террористурал ккураннаву гьуртту хъанахъими (ч.2 ст. 205.4), террористурал организациялул давурттавух гьуртту хъанахъими (ч. 2. ст. 205.5), тахсиркаршиврия баян къабувми (ст.205.6), закондалуцIун къадаркьусса ярагъуннищалсса кьюкьраву гьуртту хъанахъими (ч. 2. ст. 208), самолет, поезд ягу щинал транспорт лихъан дурми (ст. 211.), чIявусса инсантал сукку хьу­сса къачакъучшивурттавух хIала хьуми (ч. 2. ст. 212), хIукуматрал къуллугъчитурал ягу жяматий­сса ишккаккултрал оьрмурдайн кьаст лархIуми (ст. 277.), дунияллул халкьуннал мюхчан буллали­сса инсантурайн, ягу идаралийн ххявхми (ст. 360.), дунияллул терроризмалун ккаллисса даву дурми. (ст. 361).
Уголовный кодексраву кьянкьа бувну бур закондалуцIун къадаркьусса ярагъуннищалсса кьюкьри сакин дурминнансса ягу миннуву гьурттушинна дурминнансса (дазул кьатIувгу) танмихI. Ва статьялийн багьлагьисса яла кIумур танмихIран 5 шин ххишала дурну дур.
АьФ-лул УК-рал 212-мур статьялуву ххишала бувну бур цIусса бутIа (1.1). Мунийн бувну танмихIрайн буцлай бур чIявусса инсантал хIаласса къачакъучшивуртту дурми ягу ми дан цайми кIункIу бувми. Мукунсса инсантурай 300 азарда къурушрая 700 азарда къурушрайн дияннинсса аьчIа дихьлай бур. Му бакъассагу, тахсир хьуманая 2 шиная 4 шинайн бияннинсса мунал харж ягу цамур доход дацIан дуллай бур. Ягу 2 шиная 5 шинайн бияннин ккаккан дурсса давурттив дуллали уллай бур, ягу 5 шиная 10 шинайн бияннин дуснакь уллай бур. АьФ-лул УК-рал 282-мур статьялийн бувну («Инсантурал дянив ссивцIу бутаву, мукуна инсан кьюкьин-кьадар аву») кьукьлакьисса танмихI утти хьхьичIванияр кьянкьасса бур. Ва статьялийн бувну, дуснакь буллалиминнан яла чанну 3 шин, яла чIяруну – 6 шин дуллай бур. Мукунма кьянкьа буллай бур экстремистътурал организация сакин даврихлусса, миннал иширттан арцу итадакьаврихлусса танмихI.
Кьаст лархIуну бувсса терроризмалул иширттахлу утти танмихIрайн буцлан тIий бур 14 шинава байбивхьуну.
ТанмихI кIу буллалисса хIуччану утти хIисав буллан тIий бур тахсиркаршиву ляличIисса шартIирдай, инсантурал ялун бала ливксса, тIабиаьт гьалак дурксса, къача­къучшивуртту хьусса, ярагъуннищалсса данди бацIаву ягу дяъвилул ишру нанисса чIумал дурну духьурча.

«Сектантъ­турайн» къаршисса дахханаши­вуртту

«О свободе совести и о религиозных объединениях» тIисса федерал закондалуву (№125-ФЗ) ххи дурну дур миссионертурал хIакъиравусса (миссионерская деятельность) глава (III-I). Мунил ихтияр дуллай дакъар миссионертурахьхьун закондалийн къаршисса мурадру бусса диндалул цачIушиннардал цIания су­кку тIун.
Ва закондалий бувну миссионертурал даврин ккаллину бур диндалул цачIушиннарал цала ккурандалуву бакъаминнал дянив ми цала чулийн кIункIу баву мурадрай цала дин СМИ-дайхчIин, интернетрайхчIин ягу цамур ку­ццуй ппив дуллай бухьурча.
Къадагъа дуллалиссар жяматрал мюхчаншиву ва низам лиллалисса диндалул пикрирду ппив буллан, экстремизмалул журалийсса, инсаннал къуш лиянсса, агьалинал ихтиярду ва тархъаншиву ссуссукьу дуллалисса давур­ттив дуллан, инсаннал оьрмулийн кьаст лахIан.
Мукунма къабучIиссар инсан цанма цала бансса даражалийн утан, чара бакъасса страхование ласун дайшишру дан, инсан закондалий цIакь бувсса цала бигарду щаллу къабуллали ан. «О свободе совести, свободе вероисповедания и религиозных объединениях» закондалул тIалавшиннардава був­ккун миссионершиву даврихлу ягу диндалул пикрирду ппив баврихлу инсантурай 5 азарунния 50 азаруннийн дияннинсса, идарарттай 100 азарунния 1 миллиондалийн дияннинсса аьчIа дихьлахьиссар. Ми давуртту чил билаятраясса инсан дуллай ухьурча, му Аьрасатнава гьан увайссар.
ЦIусса тIалавшиннардайн бувну, диндалул идарарттал ппив буллалисса литературалий, печатьрал ва аудио-видеоматериаллай дикIан аьркинссар идаралул цIа щаллуну, официальнайну дирхьу­сса маркировка.
Вай кIицI ларгсса дахханашивуртту цIакь хьуссар нанисса шинал июль зурул 20-нний.
МахIачкъалаллал Ленинский райондалул прокурорнал
кумагчи, 1-мур классрал юрист К.А. Хавчаев
ХIадур бувссар
Андриана Аьбдуллаевал