Хъунасса аьлимчунал аьпа аьбад буллай

36photo_5Гьашину республикалул Инженерный колледжраву рирщусса цалчинсса занг буниялагу дакIний личIансса ва хъуннасса агьамшиву дусса хьунни.

Сентябрь зурул 1-нний, КIул­ши­вурттал кьини, колледжраву лахъа-хъунсса даражалий тIиртIунни дунияллийх машгьур хьусса хъунасса аьлимчу, техникалул элмурдал доктор, профессор,
Лениннул цIанийсса премиялул лауреат, СССР-данул премиярттал лауреат, Курчатовлул цIанийсса атомный энергиялул институтрал лайкь хьу­сса ветеран, элмурдал докторшиврул цIарду дулайсса Аьлимтурал советрал член, чIярусса орденнал ва медаллал кавалер, цикссагу монографиярттал ва изобретениярттал автор Амаев Амир Жабраиловичлул аьпа абад буллалисса мармарчарил ула.
НахIакьдан бакъар Каспийскаллал Инженерный колледжрал къат­рал чIирай му аьлимчунал аьпа абад буллалисса ула лархъсса.
Амир Жабраиловичлул элмулул ххуллу байбивхьуну бур ва колледжрава (танийсса Каспийскаллал механический техникумрая). ХIакьинусса кьини колледжрал преподавательтал ва студентътал пахрулий бур дунияллийх машгьур хьусса аьлимчу цала колледжрал выпускник ушиврия.
Бусалдаравун агьсса аьлимчунал аьпа абад буллалисса ула тIитIлатIисса шадлугърай гьуртту хьун бувкIун бия аьлимчунал дустал, гьалмахтал ва гъан-маччами. Му тIитIлатIисса ихтилат бунни Инженерный колледжрал директор Муслимов МахIаммадрасуллул.
— Республикалул инженерный колледжрал гьашину 91-чин кьамул буллай бур студентътал. ЦIусса дуккаврил шин дайдихьлахьисса, КIулшивурттал кьини студентътурал оьрмулуву хъанай дур ляличIину дакIний личIансса ва хъамакъаритансса. ХIакьину колледжраву, оьрчIру кьамул баву бакъассагу, тIитIлай буру хъунасса аьлимчунал аьпа абад буллалисса мармарчарил ула.
Му бакъассагу, шиккува бусан ччай ура гьашину жула колледжрал цIагу цIуницIа даххана дуршиву, утти ванийн учайссар «Колледж машиностроения и сервиса».
Колледжраву дуклакисса студентътуран эбратну икIан аьркин­ссар бусалдаравун агьсса аьлимчу, физик-ядерщик Амаев Амир Жабраилович.
Амир Амаев увну ур 1921 шинал декабрь зурул 28-нний ГьунчIукьатIрал шяраву. Гъумук 5 классгу къуртал бувну, итххявхсса ва кIулшивуртту ласаврих мюхтаж увксса Амир дуклан увххун ур Дагъусттаннал механический техникумравун. Мугу къуртал бувну бур марцIсса ххювардай. Амирдун техникумрал выпускникнал дипломгу буллуну бур Хъунмасса Буттал КIанттул цIанийсса дяъви байбивхьусса кьини. Та ппурттуву ва ивкIун ур «Дагдизель» заводрай зузисса яла хьхьичIунми инженертуравух. Цащава заводрай зий ацIан бюхълай бунагу, хушрай дяъвилийн лавгун ур.
Техникум буккаврийну гьашиву къадурну, Амир Жабраилович увххун ур дунияллийх цIа дурксса Москавуллал инженер-физикалул институтравун.
Амир Жабраилович ур буниялагу хъунасса, хIат-хIисав дакъа­сса элмийсса ирс щалва билаятран кьабивтсса аьлимчу. Му бакъассагу, Амир Жабраилович дунияллий ца яла авторитет ххисса МАГАТЭ-лул сакиншиндарал комитетравун увчIусса хъунасса аьлим­чугури. ЧIярусса шиннардий ва каялувшиву дуллай ивкIссар М.С. Горбачевлул ва США-нал президентнал цачIуну ядерный мюхчаншиву дуруччаврил программа ххал дигьлагьисса делегациялий. Гьай-гьай, аьлим­чунал элмулул авадансса ххуллия буслансса чIявур. Жу мудан пахрулий буссару дунияллийх машгьур хьусса аьлимчу жула колледжрал выпускник ушиврия, – увкунни МахIаммадрасул Чиракьовичлул.
Хъирив ихтилат бунни аьлимчунал дус, техикалул элмурдал доктор Муса Абачараевлул.
— ХIурмат бусса студентътал, барча буллай ура зу КIулшивурттал кьинилущал. Ва зул оьрмулуву тачIав тикрал къашайсса, элмулул ххуллурду байбихьлахьисса агьамсса кьинир.
Ва хIакьину пахру-ххаралий дакIний утлатисса аьлимчу Амир Амаевлулгу цалчинну къуртал бувссар ва цIана зу дуклакисса колледж. Ваная хьунни профессор, Лениннул цIанийсса премиялул лауреат, СССР-данул Минатомрал премиялул лауреат, ПаччахIлугърал премиялул лауреат, чIярусса орденнал ва медаллал кавалер. Курчатовлул цIанийсса атомный энергетикалул институтраву ва, хъунама лаборантная айивхьуну, институтрал директорнал заместительнал къуллугърайн лавхъун ур. ЧIярусса шиннардий ва институтраву зий Амир Жабраиловичлуя хьуссар материаловедениялул реактордал аралувусса ва атомный реактордал технологиярттал автор хIисаврайсса ца яла хьхьичIунма аьлимчу. Цикссагу шиннардий аьлимчу ивкIссар МАГАТЭ-лул экспертну. Кьадарданул ттунма аьлимчунащал хьунаакьин нясив баву ттунма талихI хьушиврун ккалли буллан икIара. Мунащалсса хьунабакьавурттал, аьлимчунал яхI-намусрал, пахру-ххара бакъашиврул мудангу махIаттал айвав. Ванал кьариртссар тачIав хъамакъаритантIисса цала бюхттулсса цIа, — увкунни Муса МахIаммадовичлул.
Аьлимчунал гъан-маччанал чулуха барчаллагь тIутIисса ихтилат бунни ванал ссурахъу АьбдурахIман Дандамаевлул.
— ХьхьичIва-хьхьичI барча буллай ура колледжрал студентътал дуккаврил шин дайдишаврищал, чIа тIий ура дуккавриву хьхьичIуннайшивуртту. Ва хIакьину зул колледжраву дуллалисса ххаллилсса даврия хъиншивурттал ва тIайлабацIурттал дайдихьу хьуннав. Академик И. В. Курчатовлул каялувшиндаралу чIярусса шиннардий зий ивкIсса жула ватанлув, хъунасса аьлимчу Амир Амаевлуя чичинсса ихтияр къадиркIссар тани. Элмулул гигант Амир Жабраилович зий ивкIссар дунияллийх машгьур хьусса П. А. Александровлущал, Ю.Б. Харитоннущал, А. Д. Сахаровлущал ва цаймигу бусравсса аьлимтуращал. Амир Жабраиловичлул щала оьр­му хас бувссар элмулун, кьинилун 14-16 ссятрай зий, хIатта игьалаган шавай учIанссарагу чIун дакъа захIмат буллай зий ивкIссар. Цинявппагу гъан-маччанал цIанияту барчаллагь тIий ура бусрав­сса даву дурсса колледжрал директор МахIаммадрасул Чиракьовичлухь ва даву дансса пикрилий Республикалул БакIчи Рамазан АьбдуллатIиповлуйн увксса Лакрал райондалул администрациялул бакIчи Юсуп МахIаммадовлухь. ОьрчIрув, чIа тIий ура зун укун­сса аьлимчунал даражалийн лахъансса каши ва кьудрат, — увкунни АьбдурахIман Дандамаевлул.
ЧIявуя аьлимчунал ларайсса профессионализмалия, ванал инсаншиврия бусласисса ихтилатру. Прикладной математикалул профессор, АьФ-лул элмулул лайкь хьусса ишккакку, академик Шамил Аьлиевлул бувсунни Курчатовлул центрданий Амир Жабраиловичлуйн «цIанихсса физик-ядерщик, цIанихсса аьлимчу, цIанихсса инсан, цIанихсса лаккучу, цIанихсса дагъусттанлув, цIанихсса Аьрасатнал профессор» учайшиву.
— Амир Жабраилович ттул ххаллилсса гьалмахчуя. Амир Жабраиловичлул даражалийн бивсса аьлимтал ва кIулшивурттах мюхтажсса оьрчIру гьарза хьуншиврул, на махъ буллай ура вания тихунай, ттущава шаймур буллай, колледжран лавайсса даражалул статус дулунсса давурттаха зун. ХьхьичIунну дуклакисса студентътуран ттула чулуха буллан най ура хъунасса аьлимчу Амир Амаевлул цIанийсса стипендия, — увкунни Шамил Аьлиевлул.
Аьлимчунал аьпа абад буллалисса мажлис къуртал хьуну махъ, хьхьичIунну дуклакисса студентътуран бахшишру дуллунни.
КIулшивуртту дулаврил, низамрал ялув кьянкьану ав­цIу­сса колледж­рал директор МахIам­мадрасул Чиракьовичлул оьрчIру дарсирдахух гьан бувансса жура-журасса чаранну ляхълай ур. Ду­ккаврил ва низамрал ялув бавцIусса коллектив бусса кIанай, махIаттал хьунсса иш бакъая чIявусса хьхьичIунну дуклакисса студентъталгу бушиву.
Дуккаврил шинал дайдихьулий колледжраву баян бувну бия «Лучшая учебная группа колледжа» тIисса конкурс. Ва конкурсраву ххув хьусса группалун дуллунни тарихравун багьсса кIанттурдайн экскурсия бувансса бахшиш.
Колледжраву конкурсру баян бувну бия преподавательтурал дянивгу.
Аьрасатнал Федерациялул ХIуку­матрал стипендиялун лайкь хьунни колледжрал 2 студент. Вайннал колледжрал яла лахъмур стипендиялущал архIал ласлантIиссар Аьрасатнал Правительствалул чулухамургу.
Республикалул колледжрал 4 студентнал цалчинсса кIанттурду бувгьунни «WorldSkills Russia» тIисса пишакаршиврун кьимат бишлашисса Щалагу Аьрасатнал даражалийсса чемпионатрай гьуртту хьуну.
ХьхьичIунну дуклакисса оьр­чIан дуллунни колледжрал администрациялул чулухасса арцуйну­сса бахшишру.