Ина мудангу уттавассара инсантурал дакIурдиву

36photo_8Сентябрьданул 1-нний Дагъусттаннал Культуралул ва искусствалул колледжраву хьунни цIа дурксса балайчи, ДАССР-нул лайкь хьусса артистка Мариян Дандамаевал 80 шинал юбилейрацIун дархIусса вечер. Ва кьини колледжрал актовый залданувун бавтIун бия студентътал, преподавательтал, бусрав­сса хъамал.

Вечер тIитIлай, махъ лавхъунни ДР-лул культуралул министрнал хъиривчу Мурад ХIажиевлул.
— Мариян хъанахъиссар Да­гъусттаннал балайлул культуралул тарихрал яргсса лажинну. Мариян кунмасса инсантал дунияллийн нажагь бакъа къаляхъайссар. Марияннул балайрдах ттигу шилагу вичIидихьлай бур оьрмулул хъунимигу, жагьилмигу. Ва вечер цIа дурксса балайчинал юбилейрацIун дархIусса махъра-махъсса мероприятие дакъар. ЧIал къархьуну аьпалул вечер хьунтIиссар Лакрал театрданувугу, — увкунни ванал.
Лахълахъисса мукъурттил лях ва вечер дачин дурсса Кьурбанова Мадина ва Везирова Зулайха буслай бия Марияннул оьрмулия ва творчествалия. Ххишала бакъа асар хьунну, бюхханну буслай бия вай Марияннуя, цуксса ас-намус бусса, адаврал бувччу­сса инсан бивкIссарив. ЦIа дур­ккун махъгу, машгьуршиврул мунил бакI гьанагьи бувну бакъар, ялунгу ларай дурну дур мунил циятура­сса тIалавшиннарду. Язими балайрду, творчествалул яла лахъми бюхттулшивурттугу мунил хьхьичIъя дусса – амма, ца хIалатраву цимурца дарцIунни…1975 шинал 30-мур январьданул кьини лухIи кьинину дурххунни тарихравун… Пахъ дагьунни ччергъилу. Амма муниясса аьпа мудангу сагъссар мунил балайрду бавнал, мунищал архIал ва колледжраву зий бивкIминнал дакIурдиву…
Искусствовед, АьФ-лул магьирлугърал лайкь хьусса ишккакку Гулизар Султановал бунни гьарта-гьарзасса ихтилат Марияннул оьрмулиясса ва творчествалиясса. Бувсунни мунил цIа абад даврил ххуллий дуван бювхъусса ва дуван дакIнийсса давурттая.
Культуралул ва искусствалул колледжрал хьхьичIавасса преподавательтуравасса ца, Марияннущал архIал зий ивкIсса Анвер Шяъбановлул Мариян щихачIав лащан бан къашайсса усттар бушиврий чIурчIав дунни.
Ихтилат бунни композитор Мазагьиб Шариповлулгу. Бувсунни Марияннущал кIул хьу­сса куц, мунищалсса кIулшивугу талихIран ккалли дунни, бувсунни балайрду чичлай, архIал цукун зий бивкIссарив цивппа.
Марияннул шяравудушн, Да­гъусттан Республикалул халкьуннал шаэр, ДР-лул культуралул лайкь хьусса зузала Космина Исрапиловал лавхъуна бю­ххансса махъ:
— Зун хIакьину зунма ккавккунни цукун захIматну буссарив Марияннуяту ихтилат буллан му кIулну бивкIминнан.
Мариянгу, нагу бувну буру ца шяраву. Хъун дакъасса Шахьуйннал щар дирхьуну дуссар Гъази-Гъумучиял Къуйсу неххал ца чулух. Му цукун буллугъсса кIану буссарив бувчIиншиврул, буцинна Агълар-ханнал увкусса махъру: «Ккурккул алжаннул ккурккай буссар, Шахьуйми – цуппа алжаннаву».
Ттун тIайлабацIу хьуссар Мариян ккаккан, ганил балайрдах вичIидишин. ДакIнийри му ттунма хьхьичIва-хьхьичI ккавксса чIун, ттун дия 5 шин, Марияннун – 30. Му бувкIуна шяравусса ца хъатIи чагъиравусса чIумал. Микку гьарца чулуха баллан бивкIуна арамтурал ва хъаннил чIурду: «Балай уча, Мариян! Балай уча, Мариян!». Мунищал най ия лас, лахъсса адамина, ва кьянкьасса чIунийну мунал увкуна: «На ихтияр дулурча, учинтIиссар…Ттухь цIуххийча цал». Му чIумал дакIнийри чIивисса нава махIаттал хьусса куц. Мукунсса мукъурттил Мариян хъис баххана къабувна, хъатIи буллалисса майданнийх ганиннин най бивкIсса куццуй най бия, пиш-пишгу тIий, бакIгу лахъну дургьуну, шяраваллил инсантурахь цинявннахь аьла-ссалам буллай. Мунил бакIрай лахъну дурну дия ццунсса лахъисса кIизуя гай шиннардий сийлий диркIсса прическа. Ганил бювхъусса чурххай бия никирттая ялавайсса гьухъа. КIялану гъав ларгсса симандалий ттиркьюкьив кунна чIалай дия ккарччив, ва га иминну, мяш бакъа пиш тIий бия лагмацириннахь. Ццунсса иттархъенну гьаз дайхтурив, тIитIайва хъунисса щюллисса яру. Дияхха микку рангирдал ца аваданшиву. Мариян ца Ххуйшиву хьуну най бия арнил тIутIал бартбисулийх!
Махъсса цинявппа инсантал кунма, нагу хIайранну ганих буруглай ливчIунав. Ттул чIаравгу цахъи хIаллай аглан хьуну, кIулну, къакIулну ттул бакIрайх дахьвасса кахгу куну, иттавгу бурувгун, пишгу увкуну, гихунмай лавгуна. Щиллив мунихьхьун ччергъилу дуллуна. Итабавкьуна Марияннул цила балай. Му кьиния ттун му хьхьичIва-хьхьичI ккавксса ва мунил балай бавсса. Муния махъгу шяраваллал хъатIай ттун цаппарийла ккав­ккуна Мариян. КIилчингу, шамилчингу, ттуршилчингу ккавксса чIумалгу цалчин ккавкни кунма­сса асарду бикIайва: му мудан статусрай, тонусрай бикIайва, пар-пар тIисса яруннивугу мудан пашманшиву дикIайва. На га чIумалгу бияв, цIанагу бура мунил образрал ссихIирданулу…
Мариян – му бяст бакъасса гьунарди. НахIакь дуван бакъархха щала дунияллийх машгьурсса балайчи Зайнаб Ханларовал увкусса, цуппа хIучI учинсса буссавагу ца балайчи бушиву – мугу Мариян, – увкунни ванил.
Вечерданул лахъишиврий сахIналий экрандалий ккаккан дуллай бия Марияннул суратру. Баллай бия мунил караматсса чIу.
Лахълахъисса мукъурттил дяних халкьуннал инструментирттал ансамбльданул рурцу­сса макьаннахун Марияннул балайрду увкунни лакрал цIа дурксса балайчитурал: Саният Рамазановал, Жанна Кьурбановал, Нурианна Каллаевал, Халисат Батирбековал, Шагьалай МахIаммадовал ва м.ц.