Авкьат чансса кулпатирттахсса буругаву

fsoto_7ОьрчIру бусса кулпатирттах хIукуматрал муданнагу аякьа диркIссар ва уттигу дуссар. Гьай-гьай, хIукуматрал конституциялий социал хIукумат душиврия бувсунгу бухьувкун, му кIанттух гьарта-гьарзасса ябитаву дурнугу ччан бикIай. Жула Ккуллал райондалийгу хIасул бувну бур «Центр социального обслуживания» тIисса идара.

Ва идаралул даву хъиннура хьхьичIуннай хъит учин дуваншиврул, ванил каялувшиврулу дукIу сентябрь зуруй хIасул дурну дур хасъсса оьрчIру бусса, авкьат чан­сса кулпатирттал чIарав бацIлансса «Отдел обслуживания детей и семей с детьми» тIисса отдел. Ва отделданул каялувчину ур Рамазанов Арсен. Укун буслай ур ва цала даврия:
— Жул отдел тIиртIуну хъанай дур дурусну ца шин. Махъсса ппурттуву жула Дагъусттаннайгу оьрчIру бу­сса кулпатру чIяву хъанан бивкIунни. Мунищалва архIал Дагъусттаннай, зунсса давуртту дусса кIанттурду чансса бушаврийн бувну, даву дакъа ливчIсса инсантал чIяву хъанай бур. Му иш сававну оьрчIру бусса кулпатру бакI буккан баврил чулуха захIматшиврувун багьлай бур. Учин мукъун, хIукуматрал ца оьрчIан зуруй булайсса пособиялул лагру Дагъусттаннай дур дурагу 120 къуруш. Цир муних ласунтIиссарагу? Мунийн бувну цIусса отделлу тIиртIуну дур щала хIукуматрай, мукунна жулла райондалийгу – оьрчIру бусса кулпат­ру янилу бикIаншиврул.
— Цуку-цукунсса хIаллих­шиннарду, кумаг хъана­хъиссар зул отделданийну?
— БакIрайва, жул специалист лавгун райондалийсса 12-вагу шяраваллил администрациялийн, ларсъссар оьрчIру бусса кулпатирттал сияхIру. Яла кIул бувссар гай кулпатир­ттан нанисса яла чанмур харжирал лагру. Яла чанмур лагру дур 6720 къуруш. Жу хIисавравун лавсъссар ятинтал, учиннуча, ца ягу кIиягу нину-ппу бакъасса оьрчIру, мютIи бакъа, школалийн къазанай, цайми вяйлившивуртту дуллалисса оьрчIру, муша­къатсса оьрчIру, нитти-буттал ургъил-къулагъас яларайсса душаврийн бувну, «кIичIирттал» тарбия буллалисса оьрчIру ва м.ц. ЛичIи бувссар вайннавату яла чIарав бацIан, кумаг буллан багьлагьисса кулпатру. Мукунсса кулпатру бур 75, миннуву бур мушакъатсса 20 оьрчI-душ. Ялагу 7 кулпат бур муданмагу ялув бавцIуну бикIан багьлагьисса.
Ниттихъал, оьрчIал, кулпатир­ттал байраннал кьинирдай жу жула сияхIрайн лавсъсса кулпатир­ттан дулайссар дукиялул датIинна. ТIайлар, миннул чан-чIярушиву дархIуну дикIай министерствалул ца оьрчIан итадаркьусса арцуцIун. Ялагу жул отделданий буссар хасну оьрчIащал, нитти-буттахъащал мудана зун икIайсса специалист Каллаева Савари. Мунил бусантIиссар циламур даврияту.
— На къуртал бувссар Дагъус­ттаннал педуниверситет. На бура педагог. Мунияту оьрчIащал цукун гъалгъа тIун аьркинссарив ва гайннал психология ттун кIулну дикIан аьркинссар. На жула сияхIравусса кулпатирттал шаппайн лавгун, ххал дувайссар оьрчIал шарда­сса иш-тагьар: уттуишайсса кIану, дарсру дувайсса кIану, ххал дувайссар оьрчIал чурххал, лаххиялул марцIшиву. ОьрчI дуклакисса школалийн лавгун, ванал учительтуращал, классрал каялувчинащал, директорнащал, завучнащал ихтилат бувайссар. Ялагу жул даврицIун бавхIуну бур мушакъатсса оьрчIру цIуллушиву ххуй дувайсса реабилитациялул центрдайн тIайла буккаврил масъалагу. Мукунсса центрду бур МахIачкъалалив, Буйнакс­калий ва Ялувмур Къазанишлив. Рязину бучIай оьрчIру гичча, — бувсунни Саварил.
Шикку медсестрану зузисса Ибрагьимова Наидалгу бувсуна ттухь укунсса затру:
— ОьрчIал цIуллу-сагъшивугу цалчинмур ххуттай дикIан багьлай бур. Мунияту на, оьрчIал ша­ппайн лавгни, дуцIин дувайссар цIуллу-сагъшиврул карточка. Бухьурча хIакинначIан гьан багьлагьисса иш, нава увцуну лагайссара. Ягу, анаварсса иш бакъахьурча, участковый хIакинначIан лавгун, оьрчIал цIуллу-сагъшиврия бусайссар. ХIакинтурай бювкьу-аьй дувансса кIантту бухьурчагу, мугу дувайссар. На мукунна дувайссар медициналул процедурартту, ­оьттул давлениялул лахъ-яларайшиву ххал дувайссар…
Шиккува ххи буван ччива, вай оьрчIру бусса кулпатирттал ялув бавцIусса отделданул оьрчIал дянив бувайсса бия личIи-личIисса конкурсру, шашкардай буккаву, пластелиндалия жанаварт, ичIаллил хIайвант баву. ОьрчIал дирхьусса суратру лархъун дия отделданул чIирттайн. ЦIурихьулуву ишла дувайсса тIаннул улагума дия оьрчIал дурну. Дия чIирисса рикI, чагъардая дурсса тIутIив. Вай конкурсирттаву гьуртту хьусса оьрчIан бахшишран дулайсса дия школалий ишла дувайсса затру: альбомру, ручка-кьаланну, тетрадру ва цаймигу зат­ру. Аллагьналгу кабакьиннав зу дуллалисса агьамсса даврицIун!