Лакку бавахъайнсса чагъар

lei_11Дурув, ттул лутIу-кьатIуй, дурув, лакку бавахъул?! Кьини бургъин, хьхьу шанун дакъа, бусса оьрмулухун зузаврил кIидархIуну дунагу, дунияллий дуцири дард-хажалатру ккурхIуну, дунагу, узданшиврул чани жавгьардай лавхъунмасса ттул баркуштал, зу ттигу сагънура дурув? Ва ххуллухь интнийн дуккансса хIалвагу ливчIривкьай ми чурххардий?

ХIарачат бувара, ссавур дувара, ми зул ттурчIардийн дагьсса хъачIунттайрича бавцIуну бусса кIа жула Лакку улча, чансса ттигу яхI бара! Зу гьаттал къадугьивухъул, махъ бусанмавагу урив зул, дакIру дачIинмавагу урив зул? Акъахьурча, аьсив машару, къума малагару.
КIайннаха жула зунттурдугу оьрмул-оьрмулухун кьабивкIсса кьабивкIунма. Щин кIулссар, кIайннулми хазнардавугу ци атомру щуруй буссарив, ци вулканну щарай дуссарив.
Зу ттинин щийнчIав леххаву къаувкуссар, я цIими чIа къаувкуссар, явара, уттигу маучару – нахIакьсса задри, щинчIав къабаянтIиссар. Зул оьттул гьухъ рутIлай буллалисса захIмат канай букъаччайсса гай оьхIачIай шатри бухьхьичакьай цалвагу цивппагу зучIан.
Вужтурал хьхьичI тIу­тIив дихьлай занан бакъа къакIул­ссарив гайннан, бухьхьичакьай цалагу ми зул каруннайвагу зиярат бан. Карунияча дур зулла ччима махIрум увансса! ХхяптIи чагъардайн дурксса ми зул каруннал къалайчинал муххал цIушух къабанну, валлагьий, дувссигума пIяй-пIяй тIий кIяла банссар, зузаврил байлаххайн дурксса ми зул каруннал байлаххилул къабанну чIиникIгума байл банссар.
Ца маслихIатгу банна. Ва ххуллухгу зула зумуну жула паччахI­турая ци-бунугу ца далилгу ляхъан бувара.
ДакIний бурив, зуявхха Астталиннул заманнай куннахь ку щурщурдай укун тIун дикIайсса: «Ягъартал, га Лилиннул щар­сса дусса дур, ттул Лилин сагъну ивкIссания, ганал инсантурай вакссава укунсса зулмурду къабантIиссая» тIий… Ия, далиллу ляхъан буллангу усттартал дуру зура!
Яла на зухь ци чиви, тти учинмур бакъархха. Гьай, ца хъунасса шаэрнал кусса махъругу бучIия цIана дакIнийн бутан:

Шанай бур барзунттив
Хьхьунил цIаннаву:
Гъапулну ккик тIий дур
Гъав ларгсса арцу;
ЧIапIал хъюлчу къачай,
Ххуллий ххит бакъар…
Чансса ссавур дува,
Ттул дус, инагу,
ШанантIиссарача
Хъинну рахIатну.

Вай махъру га шаэрнал цала оьрмулул 80 шин хьусса чIумал увкуссар. Мискин, жува куна, хъинну игьалаган ччай ухьун­ссия. Чансса ссавур данну журагу. Дунияллий буссакссарив жунна рахIатшиву тачIав да­къассар.
Мазяйхъал Казбек,
«Илчи» 1991 шин, 29 ноябрь, №47