Рамазан АьбдуллатIипов хьунаавкьунни Лакрал ва Ккуллал районнал бакIчитуращал

10_16foto_12Ккуллал райондалул бакIчи Сяид Сулаймановлул бувсунни райондалий жяматийсса тагьар цалий дарцIусса, паракьатсса душиву. Ганал бувсмунийн бувну, основной капиталданувунсса инвестициярду 2015 шинал гьарза хьуну 27 процентрал ва лагру хьуну дур 142, 2 млн. къуруш.

Циняв журардал хозяйстварттаву производствалул лябукку хьуну бур 4,4 процентрал. ЦIанасса ппурттуву райондалул хозяйстварттаву бур 216 азарва яттил хIайван ва 18 азарва гъаттарал хIайван.
Республикалул приоритетсса проектру дузрайн дуккан даврил хIакъираву Сяид Сулаймановлул бувсъсса куццуй, хъуннасса къулагъас дуллай бур агропромышленностьрал бутIул тагьарданух. «Муниципалитетрал хIарачат буллай бур инвестортал кIункIу буван. Так 2015 шинал райондалий инвестортурал харжлугърах дурну дур цаппара личIи-личIисса журалул фермарду. Масалдаран, Ккуллал шяраву цIуну дурну, зийгу дур 100 оьлинсса ва 300 яттил хIайвандалунсса фермарду. Дурну щаллу шавай дур ххюнкIрал ферма. Миннуяр ххишалагу, кIанттул инвестор хIадурну ур цалла арцух буван хIайвант биххайсса ва дикIуя дукия дайсса цех», — увкунни райондалул бакIчинал.
Тиккува бувсъсса куццуй, райондалий налогирттал ва налогир­ттал дакъами доходру щаллу дурну дур 96,3 процентрал. Хъуслил налогру щаллу дурну дур 108-114 процентрал, щаллу къадурну дур так инсантурая ласайсса налогир­ттал доходру.
ДР-лул ХIукуматрал Председательнал хъиривчу Билал Оьмаровлул мукъурттийн бувну, Ккуллал райондалий, пландалийн бувну, буллан най бур 23 гектарданийсса багъру, миннувату 17 гектарданий багъру бувну бур. Ккуллал шяраву аьнакIал ферма дурну дур 2,5 млн. къуруширттансса ва накIлил ферма дурну дур 5,5 млн. къуруширттансса, 70 бакI лухIи гъаттарансса ва 30 яттил хIайвандалунсса ферма дурну дур. ЦIанасса ппурттувугу дуллай бур 18 млн. къурушрансса МТФ. 2015 шинал райондалул ларсун дур 315 тонна къалмул бакIлахъиялул. АПК-рал бутIри лябуккан буван райондалун личIи дурну дур 29 млн. ва 735 азарда къуруш субсидиярттал, миннувату 25 млн. – федерал бюджетравату, 4 – республикалулссаннувату. Ми арцу харж дуллай бур ятту гьарза баврин, гьаннарал ризкьилун ва накI даххайминнан субсидияртту хIисаврай.
Тиккува гьаз бунни кIинтнил даэлий мелиорациялул масъаларттугу.

Лакрал райондалул бакI­чи Юсуп МахIамма­дов­лущалсса хьу­набакьаврий мукунна ххал диргьунни муниципалитетрал махъсса шиннардий дурсса давурттал хIасиллу ва ялун дучIансса чIумуву дан­сса давурттал планну.
Райондалул экономикалул гьанумур бутIа хъанай бур шяраваллил хозяйство, тикку зий дур 23 шяраваллил хозяйствалул организация, 99 КФХ ва 3596 тIювалул хозяйство (ЛПХ). 2015 шинал циняв журардал хозяйстварттава дучIан дурну дур 147,4 млн. къурушран­сса бакIлахъия.
«2015 шинал райондалий дузрайн дуккан дурссар цаппара хъунисса инвестпроектру. Майрал ахирданий бакIуйн буккан був­ссар шлакоблочный цех, 105 гъа­ттарал хIайвандалунсса ферма. ЦIанасса ппурттувугу дуллай бур 60 бакI лухIи гъаттарансса ферма. Ми фермарду дурну махъ дузал хьунтIиссар 50 инсаннансса зузи кIану. Гьашину сентябрьданий бувну щаллу бантIиссар мебельданул цех – 8 млн. къурушрансса», — увкунни Юсуп МахIаммадовлул.
ДР-лул ХIукуматрал вице-премьер – ДР-лул экономикалул министр Раюдин Юсуповлул увкусса куццуй, махъсса шиннардий зунттал зоналул муниципал сакиншиннардал давур­ттал лябуккулун хасну Лакрал райондалул хьхьичIунсса кIанттурду бугьлай бур. «2015 шинал налогру датIаврил чулуха чансса махъун дагьну дия район. Мура чIумал неформальный занятость чан даврин хасну ххуйсса ккаккияртту хьун дурунни – 168%. Мунияту жу кумаг барду райондалий оьрчIал сад бан. Муниципалитетрал бакIчи хъинну зузисса инсан ур, на дакI дарцIуну ура циняв масъалартту ванал щаллу баншиврий», — увкунни Р. Юсуповлул.
Билал Оьмаровлул мукъур­ттийн бувну, Лакрал райондалий «Эффективный АПК» тIисса приоритетсса проект ххуйну дузрайн дуккан дуллай бур. Буллай бур откормочный цехру, СПК-рду, гьарза хъанай дур шяраваллил хозяйствалул бакIлахъия, гьарза хъанай дур интту ва ссуттил хъуру дугьаву. 2016 шинал январьданул 1-нний райондалий бия 27 азарва бакI лухIи гъаттарал, 151 азарва бакI яттил. ДР-лул Минсельхозрал кумаграйну райондалун личIи дурну дур 45 млн. къуруширттал.
ДР-лул БакIчинал бувсмунийн бувну, Лакрал ва Ккуллал районнай, аьмну лавсун, хъинчулий­сса дахханашивуртту хъанай дур: «Шанна шинал мутталий тамансса давуртту дурну дур. Муниципалитетирттал каялувчитуран миннал давриву кумаг буллай дур приоритетсса проектирдал».
Юсуп МахIаммадовлухь ганал увкунни: «Агьамсса затри ина инсантуращал хьунаакьлай, уртакьну зий ушаву, миннал проблемартту щаллу буллай ушаву.
ЧIярусса давуртту дурну дур инвестпроектирттан хасну, райондалий дуллалисса давуртту сис­темалийн дуцаврин хасну. Агьалигу, администрациягу зий бур цачIу, хIала-гьурттуну. Муниятур халкьгу шяраваллавунмай кIункIу тIутIисса. ХьхьичIва Дагъусттаннаяту гьарца шинал лаглай бия 25 азараксса инсан, так дукIу цалчин бювхъунни га цифра чан бан 2,5 азаруннил. Инсантуран ччай бур цалла шяраваллаву ялапар хъанан».
ХIадур дурссар
ХI. Аьдиловлул