Ккунукрал ккири лякьлувун гьарчан, ччаруллаву чIучIа шайссар, тIар.
Мюрщи оьрчIру дагьан­ттувух бурувгун къахъинссар, тIар.
Мюрщи оьрчIру кIурчIул­ттувух бургарчан, гайннай кIурчIулттул ккутIруксса оьцIа­лу шайссар, тIар.
ОьцIалданул шинал був­сса оьрчIай оьцIалу къашай­ссар, тIар.
Ччитул чIара оьрчIал лякьлувун гьарчан, маз бахчилачи шай­ссар, тIар.

* * *
Дукра дукан нанийни бисмиллагь къаучирчан, барачат лагайссар, тIар.
Къатта бавхьусса цIинцI хьулухун дирчуну къахъин­ссар тIар, нясъссар тIар.
Къатта бахьлахьийни, цIуши таманайн щуну къа­хъинссар тIар, нясъссар тIар.
Къатта бахьлахьийни, цIуши таманайн щуну къа­хъинссар, тIар. Щурчан, танал ччан цIушул ялув бизан аьркин­ссар тIар.
Къатраву куннийн ку тIай­ласса хьулурду нясъссар, тIар.
КIирисса дукралийн уф увкуну къахъинссар, тIар. Барачат лихъайссар, тIар.
ЦIушул ялтту учIаву къахъинссар тIар, махъунайгу цIушуйх учIан аьркин­ссар, тIар.

* * *
Гъаттаран ппал бакьайссагу, къабакьайссагу бикIайссар тIар. Нясъсса ппалав гъаттара гьарза къашайссар, тIар.
КIинничул увкусса зай бацIайссар, тIар.
Къатлуву угьарасса адамина барачатссар, тIар.
Ппалав оькIулу тIисса кIулу бикIайссар, тIар.
ОькIуллуйн ябивсса хIай­ван бивчIайссар, тIар.

Къув-аьс чаву

Къув-аьс тIун дикIайссар тIар пIайтIундалий Аьссал ххуллийх цува Аьсса нанини, анаварсса буракь дучрал пIайтIун ххюрхху дурну най. ЦIупаргу дучрай рирщусса чIаннал луватусса парди, тIар, гайннул хьхьимичIру чарттайн щукун личлачисса.

ЦIупар

ЦIупар – му ттурлу хьхьичI даркьуну нанисса малаикнал мархьри тIар, ттуруллайх бишлашиса. Къувгу мува малаикнал чIури тIар, ттуруллайн вев тIисса.

Аьнкьа (Анкьар)

Аьнкьа тIисса ца лелуххи буссар тIар, ссурулу бакъа кюру къабайсса, цуппагу бугьангу къашайсса. Му кюругу щинчIав ххал къашайссар, ялун ххал къашай ххютIа бувтун буну тIий.

Гьумаюн тIисса лелуххи буссар тIар дунияллий. Му лелуххул ххют дарцIуманая паччахI шайссар тIар. Му лелуххул ххют дарцIуну, паччахI хьуссия тIар Сартан тIисса адиминая.

Зулмат

Дунияллул ца чулух ца цIаншиву дуссар тIар. Му цIаншивруву Маул ХIат тIисса царай щин дуссар тIар. Ми щин хIарчIманан цукунчIав бивкIу бакъассар тIар. Ми щинах луглай икъавсса кIану бикъавтун бур Зулкьарнай тIисса паччахIнал. Амма ми щин ляркъуну дур Хизри тIисса мунал вазирнан. Мунал хIарчIунгу дур ми щин. Мунихлуну Хизрин бивкIу бакъассар тIар.

Аьжуж-мажужтал

Дунияллул ца чулух аьжуж-мажужтал тIисса цавай личIисса журалул халкь буссар тIар. ХьхьичIа заманнай ми халкьуннал махъсса цайми инсантал инжит буллай, миннай зулмурду буллай, хъунисса пасатшивуртту дуллай бивкIссар тIар. Мунихлуну миннал чIаххурайсса халкьуннал леххаву увкуссар тIар Зулкьарнай тIисса паччахIнайн, миннал ва цала дяних бару бувну, ми халкь цаятува байщун бува, куну. Зулкьарнайлгу (шиккува учин: Аьрабнал Александр Македонскийн Зулкьарнай, яни кIива хъи бума учайсса бивкIун бур, мунал бакIрай, ницал хъиртту кунмаса хъиртту бусса мусил тIакьия диркIун тIий) ми аьжуж-мажужтурал хьхьичIух ца ляличIисса журалул бару бувну, миннан ххуллу бавщуссар тIар.
Утти цIанакулгу му бару сагънува буссар тIар. Гайннал га барулийн гьарца кьини ланцIа тIий, га барулий ккутI давай личIайссар тIар. Амма гьарца нюжмар хьхьуну цIуницIакул му бару цIулавгун, аьжуж-мажужтурал захIмат щалва ратIух гьайссар тIар.
Амма кьиямасса кьини дучIан гъан хьукун, аьжуж-мажужтурал му барулий ккутI давай личIайссар тIар. Амма гьарца нюжмар хьхьуну цIуницIакул му бару цIулавгун, аьжуж-мажужтурал захIмат щалва ратIух гьайссар тIар.
Амма кьиямасса кьини дучIан гъан дантIиссар тIар, баругу левкьун, зия хьунтIиссар тIар. Аьжуж-мажужталгу, цIуницIакул дунияллийн бувккун, гайра пасатшивуртту, гайва зулмурду буллантIиссар тIар халкьуннай.

Гьарут ва марут

Гьарут ва Марут тIисса кIия малаикнан эшкьи хьуссар тIар дунияллийсса бакIрал ххуйсса ца щарссаних. Гай малаиктал ганил цIаний ссавруннаяту аьрщарайн, лухччинийн бувчIссар тIар. Ми малаиктуран га щарссаничIан гъан хьунсса кьаст диркIссар тIар. Амма га щарссанил куссар тIар: «Къанчлийн сужда барчан бакъа, ми цичIанма гъан хьун къабитанна», — куну. Миннал къанчлийн сужда бувссар тIар, Аллагьнайн аьсивгу хьуну. Мунихлуну, Аллагьнал ми кIиягу малаиктурал ххуттавату буккан бувну, цIувххуссар тIар: «Зун дунияллул аьзав ччарукьай, ахиратрал аьзав ччару», — куну. Миннал куссар тIар: «Дунияллул аьзав ччару», — куну, мунихлуну ми кIиягу малаик буссар тIар ца Машрикьлив, цагу Магъриблив цIанакулгу ссаврунная ялавай зурчIай тIий аьзаврай.
Гьарца нюжмар хьхьуну ми кIиягу куннайх кув бивщуну, щалла дунияллийх оьттул чIентIру ппив шайссар тIар.
Мунийн бувну нюжмар хьхьуну щин дусса затирттал ялув кьалакьи диширчан хъинссар тIар, щинавун миннал оьттул кIунтI къабагьаншиврул.

БавтIссар Аьли Къаяевлул
Курзи Къажлаевал «Мархри» тIисса луттирава