Буруччинну гриппрая

imageresizerЦIана яла гриппрал эпидемиялул чIун дур, ялу-ялун гриппрал журардугу чIяру хъанай дур, цурда гриппгу ягин хъанай дур.

Свиной грипп (H1N1) ва вирусрал ляличIисса жура дур. Ва цIуцIаврил щалла дунияллий чIявусса инсантал оьрмурдацIа бунни, цанчирча ттинин ва цIуцIаврил хъирив лавну кIул бувсса, мяълумсса цичIав ба­къая. Цалчин Мексиканаву инсан ивчIаннин свиной грипп инсаннал оьрмулун нигьачIисса душиврун ккалли къабайссия, муниятуя гания личIину кIул буллай къабивкIссагу.
Свиной гриппрал вирус муданма баххана хъанахъаврийн бувну (мутация), аьлимтураща цукунчIав кIул бан хъанай бакъар та сукку хьунтIиссарив, чув дайдишинтIиссарив ванил эпидемиягу. ЦIана ва жучIанна дуркIун дур Китайнава. Цурдагу ва свиной гриппрал вайми гриппрал журардаяр (жунна кIулсса, жува вардишсса) цукунчIавсса личIишиву дакъар. Амма мудан дакIний битияра жулва оьрмулун ва цуксса нигьачIиссарив. Кунная куннайн лахъайсса дур (гьавалийхчIин, воздушно-капельным путем). ХIакьинусса кьининин щаллуну свиной грипп (H1N1) хъин дан шайсса вакцинагу буккан бан хьуну бакъар. Статистикалул ккаккан буллай, къашай хьусса 1000 инсанная 70 инсан оьрмурдацIа хьуну ур. Мунияту инава гриппрая бюхъай­ссаксса урувччуну икIаншиврул, халкьуннал дарурттащал архIал ишла буллалу хIакиннал дарур­ттугу.
ЦIуцIаврил дайдихьуну хьун бюхъайссар ччимур шагьру, ччимур хIукуматрайсса, мунияту хъамамабитари, чув-бунугу, зуйннагу диянссархха ва оьсса цIуцIаву тIисса нигьачIаву чув-дунугу душиву.
Свиной гриппрал хъин хъанахъаву дайссар утту ивхьуну, жунна вардишсса грипп ла­хъайсса кунна. Грипп бигьану, захIматну къадирсса цучIав акъахьувкун, гриппрая цукун хъин хьунтIиссаривгу цинявн­нан кIулли.
ХьхьичIва-хьхьичI щак-щуклихун агьма (подозреваемый), обществалия личIи увну, цанмалусса палаталуву уттуишин айссар, калихьу, шану-кIаралу, белье, тIахIни-кIичIу цанналусса личIи дай­ссар. Чурххал кIиришиву лагь дан ишла байссар парацетамол хIаласса даруртту. Хъиннура кIиришиву лахъну духьурча, укол байссар аналгин димедролданущал (внутримышечно), 15 минутIраву чурххал кIиришиву дагьантIиссар.
Ва вирус дирчIан дайсса яла ххуймур дарувну хъанай бур Тамифлю, Арбидол, Лаферобион, Лаферон. Агарда жулла региондалий Тамифлю бакъахьурча, бучIиссар ишла бан Занамивир (Реленза). ХIакьинусса кьининин вай препаратру бур яла ябацIанми дарув свиной гриппрая. Чара бакъа оьвчара хIакиннайн, цукунчIав зулва зува хъин мабулларду, мунил ахир оьнийн дуккан дай­ссар. ДакIний битияра, гриппрал вирус чара бакъа хъин дан аьркинссар, бюхъайссар вайми органнан осложнение дулунгу.
Гихунмайгу буссар
Т. ХIажиева

Свиной грипп диян къадитансса кьяйдарду

ХIакьинусса кьининин свиной гриппрая 100% буруччинсса кьяйдарду бакъар, амма цичIав къадуллай щябикIангу къабучIиссар. Чара бакъа зулла цIуллу-сагъшиврул ялув бацIияра, гриппрал эпидемиялул чIумал хъиннува. Ссуттил инттунин кьамул буллалияра иммунитет гьаз дансса даруртту. Так халкьуннал даруртту чанссар. Свиной грипп къадияншиврул аьркинссар шану (здоровый сон), марцIшиву, ЗОЖ (зарядка), вайннущал архIал ялув кIицI лавгсса дарурттугу. Вай дарурттал дозировка дикIан аьркинссар чансса грипп хъин дуллалисса чIумалнияр.
Яла агьаммур маслихIат свиной гриппрая буруччинсса – къашавайсса инсанначIату анаварну лихъияра. Агарда зунма чIалай бухьурча даврий ягу цамур кIанттай свиной гриппрал вирус зуйнна лахъайссар тIисса нигьачIаву, анаварну отпуск ласияра, кьабитияра инсантал батIайсса кIанттурдугу.
НукIува увкусса куццуй, свиной гриппралгу, жува вардишсса гриппралгу дянив муксса тапаватшиву дакъар. Амма кIулну бур свиной грипп хъинну нигьачIисса душиву, цила чIумал ххуйсса хIакиннал кумаг къабарча, инсан оьрмулуцIа шайшиву.
Цалчин, цакуну инсаннал чурххал кIиришиву гьаз шайсса дур 40 градус С дияннин, мунищала архIал хъугьу, май щинал нанаву, диарея, ттурчIавунсса, бючIунбишавунсса къюву, хIал чан шайссар, шану ххияйссар. Гьаннайсса мура мув жува вардишсса грипп.
Амма вай симптомру зуйра шайхту, дакIний битияра, бюхъайссар ва дикIан H1N1 вирус, оьнин дурккукун, лахъи ларгукун хъин дан захIматсса.

Яла-яла свиной гриппрал зарал биян байсса бур гьутрурдан ва бронхирдан. Мунияту азар щусса хьхьичIунсса гьантрай лахъ дан аьркинссар интерферон хIаласса дарурттал дозировка. Грипп дайдишайхтура – гава цIана хIакинначIан насияра.

Тамифлю ласун къашайсса, лякъин къашайсса, хъинну багьлул ларайсса хъуслийн кIура бавну бушаврицIун бавхIуну, жущава шайсса, жулла жипах бурувгун бюхъаймур буллай, свиной гриппрая буруччинмур булланну.
1. ХьхьичIва-хьхьичI, бигьалагай турпоездкарду свиной грипп дуссар тIисса регионнайсса хъамадитияра.
2. КIичIиравун буккайхту, май-мурччайх лаххияра хирургическая маска ягу 4 къат дурсса кисай. 4 ссятрава повязка лирккун, шюршуну, утугу дуккайссар. Ччя-ччяни кару шюшлашияра, зува хъугьу тIийни, аьнча тIийни майрал, кьацIлил хьхьичI салфетка дугьияра, кару шюшияра ссахIван бувккун, ягу ишла дуллалияра спиртрай хъатан дурсса салфеткарду.
Дирикъаяйсса «Оксолиновая мазьрал» хъирив махъанарду. БучIиссар ччимур аьгъусса зат ишла дан (вазелин, ххяххиялул аьгъушиву, лагаву). Ссай дунугу аьгъу дувара кьатIув нанийкун майрал кьункьуккутIру. ЦIакь дайссар иммунитет, вирусрая буруччайссар щаххуллул ахъулссаннул аьгъушиврул (облепиховое масло). БучIиссар гьарца кьункьуккутIув дачIи пипетка вай аьгъушиврул дутIлан уттубишин хьхьичI.

Дунгъузрал дикI дуркунугу лахъайссар свиной грипп тIисса хавардугу щялмахърур. 70 градусрал С кIиришиврий свиной гриппрал вирус дирчIайсса дур.
Аптекирттай даруртту бакъашивриягу нигьа мабусару. Чуннай гьанххура «бабушкины рецептру», вайннул зу ялунгу хъиннува буруччинтIиссару цIуцIавурттая.

Ишла дувара настойка родиолы розовой, женьшеньдалул, китайский лимонникрал, лаччул, алоэлул, золотой усрал.

Ишла бувара бюхъайссаксса С витамин (цитрус, ахъулсса, щюлли ахънилсса, уртту-щин). Витамин С – хъинну гуж бусса, грипп къадиянсса даруври.
Канакияра лаччи, чимус, грипп къадияйссар. БучIиссар шарда чяйлул бушкъаправу бувтун лаччи бишин, бувхъун чимус бишин, къатлува бувккун нанийни лажиндарайх, каруннайх буккияра лаччи. Дукра дукан хьхьичI лаччи букияра, бичлачияра лаччи личIи-личIисса дукрардавун.

Щин хIачIлачIияра лимондалул ягу апельсиндалул сок хIала дурну. Къатлуву тIутIал кацI кунма бувну бишияра кIяла ларал (полынь), пижмалул, лавандалул, шалфейрал кацIру.
ДакIний битияра, хьхьичIва-хьхьичI къашавай шайссар иммунитет заэвсса инсантал. Мунияту цила чIумал аьркинссар бигьалагаву, ххуйсса качественныйсса дукия, шану, физкультура, марцIсса гьавалийхсса заназин, бюхъайссаксса тяхъану, дакIнил хIал буну бикIияра.

Зуйнна грипп диллай (кьакьари цIий, май щинал най, чурххал кIиришиву 39-40 градус С) гьаз хьурча, яру мукьал най, кьутIлай, бакI цIий, чурххал хIал ласлай бухьурча, анаварну уттубишияра, хIакиннайн оьвчияра. ДакIний битияра – шикку чIун наниссар ссятурдий.
Шамилчинмур, мукьилчинмур кьини паща тIутIаву сукку хьурча, анаварну больницалийн бачияра. Къашайшалал къатлувусса инсантурал маскарду лаххан аьркинссар, канан аьркинссар вирусру литIун байсса даруртту, ябуцан бан аьркинссар мюрщи оьрчIру ва оьрчI лякьлувусса хъами.

Т. ХIажиева