Гьарца оьрчIан – цалва къуш

ДР-лул КIулшиву дулаврил ва элмулул министерствалул кка­ккиярттайн бувну, 2015 шин дайдирхьуния шинмай Дагъусттаннай нитти-буттал кьабивтсса 500-нния ливчусса оьрчIру кулпатирттавун бувцуну бур.

Бадрижамал Аьлиева
Миннавату 450 оьрчI кьажимшиврувун (опекунство) буллуну бур, 44 оьрчI цалашиврий бивхьуну бур, кьамул бувсса (приемная) кулпатрал кьутIилийн бувну кулпатравун 12 оьрчI бувцуну бур (2014 шинал кьажимшиврий – 599 оьрчI, цалашиврий – 103, кьамул бувсса кулпатрал кьутIилийн бувну – 1 оьрчI).
ЦIанасса чIумал жулла республикалий бусса бур нитти-буттал кьабивтсса 5 азаллий 631 оьрчI (2013 шинал – 6 азаллий 117 оьрчI, 2014 шинал – 5 азаллий 908 оьрчI). Миннавату 5 азаллий 439 оьрчI (96,5%) тарбия хъанай бусса бур кьажимшиврийсса кулпатирттаву, 192 оьрчI бусса бур ятинсса ва нитти-буттал кьабивтсса оьрчIансса организациярттаву тарбия хъанай, 13 – ятинсса оьрчIансса муниципал школа-интернатрай, 62 оьрчI – республикалул ЗахIматрал, ЦIуллу-сагъшиву дуруччаврил министерстварттал идарарттаву.
ОьрчI кулпатравун уцлаци­сса чIумал цал булайсса (единовременный) пособиялул лагру Дагъусттаннай дур 14 азаллий 497 къуруш, гьарца зуруй дулайсса кьашимшиврул арцул (опекунские выплаты) лагру дур 4 азаллий 697 къуруш, мукунсса оьрчI кьамул увсса ниттил ягу буттал захIматрал хIакь бур 2 азаллий 769 къуруш.
ЦIуллу-сагъшиврул ссуссукьусса (инвалидтал), 7 шинаяр лавайсса, куннан кув уссурвалну ягу ссурвалну хъанахъисса оьрчIру, мукунма муниннин кьажимшиврийсса кулпатраву ялапар хъанай бивкIсса оьрчIру цалашиврий бихьлахьисса чIумал цал булайсса (единовременный) пособие хъанай бур 110 азарда къуруш.
Аьрасатнал Федерациялул Президентнал «О некоторых мерах по реализации государственной политики в сфере защиты детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей» ХIукмулийн бувну, Дагъусттаннай ятинсса оьрчIру кулпатирттал баврил даву гужлан хьуну дур. Буллай бур мукунсса оьрчIал видеопаспортру, данныйрдал Дагъусттан Республикалул паччахIлугърал регионал банкрай сияхIрай бавцIусса ми оьрчIаясса чара бакъа аьркинсса информация буссар «Усыновите.ру» интернет-ресурсрай.
ЩириркIуну най дур ятинсса оьрчIру кулпатирттал шаврил информациялул кампаниялул давуртту, СМИ-рдащал цачIуну.
Мукунсса давурттал хIа­силлайн бувну, 2013 шинал детдомирттаву бивкIсса 266 оьрчIава хIакьину ливчIун бур 117 оьрчI. Мунийн бувну Избербашуллал «Детский дом №8» ГКОУ-рая бувну бур Республикалул №1 оьрчIал сад.
Ятинсса оьрчI кьамул увсса кулпатран хьхьичIппурттуву, адаптациялул чIумуву, ххишаласса харжлугъ дуккайшиву бувчIлай, кьамул дурну дур Дагъусттан Республикалул Закон «О дополнительных мерах социальной поддержки граждан, усыновивших (удочеривших), взявших под опеку (попечительство), в приемную семью ребенка (детей) из числа детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей, из организаций для детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей, в Республике Дагестан». Му документрайн бувну мукунсса оьрчIру бувцусса нитти-буттан цал булайсса пособие хъанай бур 100 азарда къуруш ва гьарца зуруйсса – 7 азарда къуруш.
Ятинсса ва нитти-буттал ургала акъа ливчIсса оьрчIал данныйрдал регионал банкраву сияхIрай 2014 шинал авцIусса 109 инсаннава хIакьину ливчIун бур 76 оьрчI, 47 миннава ур цIуллу-сагъшиврул ссуссукьусса.