Ххуймур хъамакъабитайссар

Чувва чувгу чIявур инсантурал багьу-бизулуха зузисса пишалул, пагьму-гьунарданул заллухъру. Ца яла инсантуран бусрав­сса пиша бур медициналул зузалал пиша, цаягу хъар хъанахъисса мюрщиналгу, хъунаналгу цIуллушиву. Райондалул агьалинал цIуллу-сагъшиврулсса буллай бур ларайсса ва дянивсса кIулшиву дусса, цалва пишарай гъира-шавкь дуну зузисса инсантал. Миннавасса цану хъанай бур Хъусращиял шяравусса ФАП-рал хъунмур ХIурбаева Пахай.

Пахай бувссар 1952 шинал ХIусманнул ва Аьйшал кулпатраву. Жу мюрщинияцIа чIаххуврай, ца махIлалий хъуни хьуну буру. АрхIал школалийгу дуклай бивкIру. Дагъусттаннал медучилищалувугу архIал дуклай буссияв. Жул оьрмулул ххуллугу Хъусрахь, «жува бувсса кIанттай бучIигу хьуру» тIисса кунмасса, агьалинан бусравсса давурттай хьунни. Пахай – ФАП-рал хъунмурну, на – ясли-садрал хъунмурну.
Жу, махIлалул чIунархIал душру, лагайссияв Хъуннеххал тиячулийсса лухччиния урттул къарду дан. Къаралчинан хавар хьуну жулла къарду къазеххин, ламуйх къавхьуну, куннацIун кув лавчIун, щинавух, гьалаксса Хъуннех лархъун, лагайссияв. Нигьагу къабусайвав, так, къарду дурну, ниттихъул рязий бан бюхъарча.
Ца ххуллух Пахайгу, Зенфи­рагу (чIаххув душру) урттул къарду дархIуну най буна, гьалаксса неххал щинал къардугу, душругу лавсун бавчуну бур. Пахайл къарду итадаркьуну, цукун-бунугу цал цуппа ххассал хьуну бур, яла, ццаххандарал къавхьуну, ягу нава ххассал хьурахха куну баччибакъашиву къадурну, ттигу цуппагу бугьанссарахха неххал куну нигьа къабувсун, лахъисса манзилданийх неххал лавсун нанисса Зенфира ххассал бан ххявххун бур. КутIану учин, бигьану къабувхьунссия, ххассал бувну бур. Уттигу Зенфирал учай­ссар. «Духтур хьуннинма Пахайн кIулну бия укунсса иширттаву ци дан аьркинссарив», — куну. Ххюрхху бувну, кьус бивтун, щин дуккан дурну диркIун дур. Барчаллагьругу муния махъ чансса бакъахьунссия Зенфирал нитти-буттаягу, гъан-маччанаягу. Гьамин му иширая махъ бувххьун­ссия Пахайл дакIнивун, инсантал ххассал буллай, барчаллагьру ласлан, медициналул сянат язи дугьансса гъира-шавкь.
1969 шинал дуклан бувхссар Дагъусттаннал медучилищалувун. Гиккугу гъирарай ккалай, къуртал бувссар хьхьичIунсса кьиматирттащал. Пахайл практикалий бунува ккаккан бувссар цуппа цукунсса бюхъулул пишакар буссарив, цукун инсантурай цIими бусса буссарив. Му хъунмасса коллективраву зун бюхъу бусса медициналул зузала бушиву чIалай, тIалав бувна медсестрану Ккуллал райондалул больницалийн. Шикку зий ванил дурссар 4 шин. Цилла даву дакI марцIну дуллай аьдат хьусса, хIал бавкьу­сса Пахай ххира хьуна къашайшалтран, архIал зузиминнан, лагма-ялттунан. Райбольницалия Пахай тIайла бувккуна райондалий кIилчин хъуннасса цила буттал шяравун Хъусрахьхьун, медсестрану зун. БацIаву дакъа, къашайшалтрай аьтIий, хьхьу-кьини дакъа, дяркъу-гъилишиврух къабурувгун, цал медсестрану, яла ФАП-рал заведующийну зий 35 шин хьуну дур. Цила уссу-ссийх, нитти-буттах къабурганну, хIурмат-кьиматрай, гьарцагу инсаннаха хъуннасса аякьа дуну буруглагаврийну ва ххирану бур шяраваллил чIиви-хъунанан. Пахай, та оьвчирчагу, карчI дакъа лагай къашайшалачIан.
Махъру бур. «Къашайшала даруврал акъар хъин айссача, хIакиннал мукъулли» тIутIисса. Пахайлгу къашайшалт цила пасихIсса, нахIусса мукъуйну хъин буллай бур. ДакIнил куртIнивасса дур ванил къашайшалахсса бургаву, мунияту хъинну ххира хьуну бур щарнил агьулданун. Иш багьну, шярава ялавай гьарча, цала цIимилул чув учIаннин ссавур дакъа ялугьлай буссар. Ванин кIулли анаварсса ишираву, «Анавар кумаграл» хIакин учIаннин, цума къашайшалан цукунсса кумаг бан аьркин­ссарив. Чансса бакъар инфаркт­раща ххассал хьуну Пахайхь барчаллагь тIутIиссагу.
Пахай лайкь хьуну бур Да­гъусттаннал 3-мур съездрал делегатну бувчIин, райондалул хIурматрал грамотарттан.
ЦIуллушиву дуруччавриву дакI марцIсса захIмат бишаврихлу, гьашину Дагъусттаннал ЦIуллу-сагъшиву дуруччаврил министерствалул чулухасса хIур­матрал грамоталун.
Пахайх хIурматрайсса бургаву дур шяраваллил хъуниминнал чулуха, цIакьсса дахIаву дур школалущал, шяраваллил активращал. «Жула Пахай» тIисса дур гьарцаннал ванил чулухуннайсса бургаву. Рязийну бур Пахай райондалул хIакинтурал чулуха цала ФАП-рах ххуйсса бургаву душиврия. Пахайл лагма лавгун, агьалинал цIуллу-сагъшиврул къаралданий бавцIуну бур цалла даву ххуйну кIулсса зузалт. ккарччал хIакин Аминова Аьйшат, акушерка Аьбдуллаева Гулжанат, медсестрахъул ГъазимахIаммадова Гизайбат, Тугуева Халун, Закарияева Мирослава. Минная Пахай пахрулий буслай бур. Куннаяр кув ххуйсса, даврил опыт бусса, давриву карчI дакъасса, куннал чIарав кув бацIайсса зузалт бур тIий. Буслай бур ва цилла давривусса захIматшивурттаятугу, хаснува хозрасходиртталсса, ФАП-рал къатри дакьин дувансса арцу чанну душавурттал. ЧIумул захIматшивурттал иш бухьунссар мугу.
Лас ХIурбаев ХIажибуттащал (аьпа баннав цал, хъинну ххуй­сса инсан ия) хъунигу бувну, мурадирттайн биян бувну бур кIива оьрчI, ца душ. Шамуннаннагу ларайсса кIулшивуртту дуллуну дур. Мигу нитти-буттаха лавхьхьусса, инсантуращал хIал бавкьусса, чIарав бацIан, ка-кумаг буван хIадурсса бур.
Инсантурал цIуллу-сагъшиву дуруччаврил цIаний бивхьусса захIматрахлу Пахай лайкьри райондалулгу, Республикалулгу ччимур бахшишран. Пахайл чурххаву бюхъу-гьунар, кьуват бур вания тихунмайгу хъунмасса хIаллай инсантурал цIуллушиву дуру­ччавриха зунсса. ДакIнийхтуну чIа учинну ванин циннагу цIакьсса цIуллушиврущалсса, цуппа щалихханнинсса оьрму, цилагу, оьрчIалгу дакIнийсса мурадру бартлагаву, буллугъшиву, шяравусса агьалинан хъиннува бусравну бутансса лахъисса оьрму. Бусравнува личIаннав ина, Пахай.
С. Гъазибуттаева,
ш. Хъусращи