Шиная шинайн жулла республикалул хъуншагьрулул кIичIирттаву ккаклакисса оьллу чIяву хъанай бур. Тагьар гихуннайгу укунна личIарча, оьллу МахIачкъала шагьрулул лишаннавасса цану хьунссар. Чапалшивруя, культура дакъашиврия республикалул кьатIув цIа ларгсса МахIачкъала шагьрулия утти ччюрклицIун оьллу хIаласса анекдотругу букланссар.
ХьхьичIва оьллу шагьрулул зума-къирагърай итталун багьлай бивкIхьурча, цIанакул гьарца кьини кунма дяшагьрулуву ккаккай, ччюрк, цIинцI дусса бакIурдавух буклай, заллу-зал акъасса ккаччи-ччитращал ца компания дурну, ччюрклищалсса бакру, пакетру ла-ялун буллай. Оьллу сававну шагьрулул кIичIирттаву ДТП-рду хьусса ишругума хъанай бур, ххуллул паччахI хьуну бавцIусса оьлин, туну, ча кIулли ххуллул низам (чIявуми инсантурангума къакIулсса). Ва ялагу. Оьллал мурхьру, къатIри канай, цуксса зарал биллай бур шагьрулун. ЦIуну бувгьусса тIий, бувгьуну шинну хьуну, цIакь хьуми тIий, мурхьру канай, къяртри кIункIу дуллай, гъагълай, цикссагу инсантурал гьухъ дуртIуну бувсса захIмат ратIух лаглай бур, ми гъаттарал баччибакъасса, так цалва бакъа, щилчIав ва ссалчIав пикри бакъасса заллухъру сававну. Агарда жува Индиянаву ялапар хъанай бивкIссания, оьл мубараксса затран ккаллийсса, ва цин, ци дулларчагу, цимурца хIалал дитлатисса, шикку махIаттал хьунсса цичIав къабикIанссия. Амма талихIиннараннив, ягу цуксса хIайпнугурив, жува Индиянаву бакъару, буру Дагъусттаннай. Оьллу ябуван ччимигу бикIан аьркинни шяраваллаву, къутаннай, чанма-чанну – шагьрулул зума-къирагърай. Къадяшагьрулуву. Шагьру бур шагьру, цинявннансса низамгу, кьаралгу цасса дикIан аьркинни. Таксса инсантурал цанна накI-нис дикIан бувгьусса оьллу сававну, вайминнан къача-къучшивуртту хъанан циванни аьркинсса. Бувгьусса кунма оьл, ягу кьяца-цIуку (ук-тук вайгур шагьрулуву ххалшайсса), миннул заллушивугу дуван аьркинни. Миннуясса накIгу анжагъ цалла, заллухъруннал, хIачIлай бивкIссания. Дахлайрихха бусса. Ми, экологиялул чулуха марцIсса продукт хIисаврай, жура машан ласлайгуру бусса. КьатIуврив – цилла аргъираву гъи, оьллу канакисса шагьрулул муркъирдай – ахирзаман – аьллалисса му-та, оьллал канакисса, цухлил кьанкь, кIулли, дакъасса журалул «отходру», аьллай-лиллалимур… Аьрасатнал лагрулийсса цурив ца санитар хIакиннал буслай, муркъирдай канакисса, машинартту чIявусса трассардацIухсса уртту канакисса оьллал хханххираву хIатта кIусса металлугума салкьи шайсса дур, хIачIлачIисса накIливух инсаннал организмалувун дагьну, личIи-личIисса азарду сукку дан бюхъайсса.
Щил-бунугу учин бюхъай, ванийн бияннин шагьрулуву цайми къайгъурду бакъассарив куну. Амма низам гьарцаннаяр дайдишайсса, цилгу шагьрулул аьмсса сипат щаллу дуллалисса. Гьарцама цаятува айихьлай ивкIссания, гай яла лахъми къуллугъчитурая тIайла хьуну, укунмасса инсантурайн бияннин, жулва шагьрурдай укунсса тагьар къадикIантIиссия, жуйва цайми регионну ва цайми шагьрурду къахъянтIиссия.
Тагьар хъин чулиннай даххана даву мурадрай, шагьрулуву дуллай бур заллу-зал акъа итабавкьусса гъаттара бугьлагьисса рейдру. Ва масъалалух шайсса ургъил буллай бур шагьрулул администрациягу. Амма, хьхьичIра-хьхьичI, инсаннал цалва лавсъсса гьарцагу шаттирал жаваблувшинна дикIан аьркинни. Цалва гъаттарал заллушивугу цалла дуван аьркинни, къашайхьурча, цайми азурда къабуллан. Залуннан хъуснияр, хъуслин заллу аьркинссар.
Ва масъалалул хIакъираву хъунбакъасса ихтилат хьунни МахIачкъала шагьрулул Кировский администрациялул бакIчи Сагидов СалихIлущалгу:
— Шагьрулул бакIчинал укунсса масъаларттах хъуннасса къулагъас дуллай ур. Мунал бигарданийн бувну, шагьрулул гьарцагу райондалий буссар шярайх буклакисса гъаттара бакьинсса ца-ца пункт — штрафферма, заллу хъирив укканнин бакьинсса. Му даву дуллай буссару УЖКХ-ращал цачIуну. Цархьхьугума бугьарду мукунсса гъаттарал 23 бакI. Дишайссар аькIри, гьарцагу бакIрай азарда къуруш тIисса кунма. Ва даву бакIуйн дукканссар тIиссара. Цанчирча, цалла жиплийх рищаву инсаннан яла асар хъанахъиссар, яла-ялагу мукунсса ишру тикрал хьун къабитан хIарачат буллантIиссар. Мукунсса гъаттарай аьшру дуллай буру, биркарду кIутIлан най буру, яла-ялагу бакIрайн багьувкун, кIулну бикIан му цума залуннал бурив, цумур оьл бурив, гихунмайгу цичIав мюнпат къахъанарча, бивххун, оьрчIал садикрайн булун бурив, ци бан бурив ккаккан. Шагьрулул Мажлисрайнсса предложение хIадур дуллай буссар, аькIралгу, тIалавшиннардалгу хIакъиравусса. Му чагъар щаллу хьувкун, мунийн бувну къуццу буллантIиссару. Хасъсса чагъар бусса чIумал, даву дуллан бигьар. Уттинин шайва ишру гъаттара бувгьуну, кIивахъул зурдардий заллухъру хъирив къабувксса, гай дукан буллай, хIачIан буллай, гайннулсса буллан жунма багьсса. Ми цимурца хIисавравун лавсун, ца хIукму бантIиссар. Му хIакьину хьусса масъала бакъар, цикссагу шиннардил дянив салкьи хьусса масъалар, шикку ца СалихI, ягу ацIа СалихI ухьурчагу щаллу буван къабигьасса, мукунма шагьрулул хъунаманащагу. Хъуннасса даву дуван багьлай бур, ччарча пропагандалул, ччарча аькIри дихьлай, къурушрайнусса танмихI буллай. Шагьрулул вайми районнайгу вара тагьар дур, ца райондалия гамунийн сайр буллай, занай бур укунсса гъаттара, паркирдавусса мурхьру канай, ччюрк ла-ялун дуллай, — буслай ур СалихI Камалович.
