Даврил бурж дакI марцIну биттур бавур ттул мурад

spg_11Прокуратуралул полковник Оьмаров Светозар Оьмарович увну ур 1969 шинал Щардал шяраву. Школа къуртал бувну махъ лавгун ур аьралуннаву къуллугъ буллан. ЗахIматрал ххуллу байбивхьуну бур МахIачкъалаллал радиозаводрай. Гихунай, «Гранит» тIисса дахху-ласулул ассоциациялул центрданийгу зий, архIала дуклай ивкIун ур ДГУ-рал юридический факультетрай.

Му къуртал байхту, кьамул увну ур Аьрасатнал прокуратуралул органнавун, зий айивхьуну ур Лакрал ва Ккуллал районнал прокурорнал кумагчину. ЧIал къавхьуну ивтун ур прокурорнал хъиривчуну. 2007 шинал ивтун ур Лакрал ва Ккуллал районнал прокурорну.
Ларгсса шинал ванан дуллуну дур Аьрасатнал юстициялул хъунама советникнал чин.
Лахъисса чIумуй дакI тIайлану бувсса къуллугърахлу гьашину Аьрасатнал прокуратуралул кьини Светозар Оьмаровлун дуллуссар Аьрасатнал Федерациялул прокуратуралул бусравсса зузалал цIа ва билаятрал хъунама прокурор Юрий Чайкал къулбасращалсса Грамота.

Республикалул прокуратуралийгу Светозар Оьмаров хьхьичIунминнал сияхIраву ур. Ларгсса шинал август зуруй Лакрал райондалийн агьали кьамул бан бувкIсса ДР-лул прокурорнал хъиривчу АьбдулхIамид ХIамидов ва ДР-лул прокурорнал агьали кьамул байсса ва миннал аьрзри ххалбигьайсса хъунама кумагчи АхIмад МахIаммадов кIицI лаглай бия Светозар Оьмарович давриву низам дусса, цалва къуллугърал буржру жаваблувну биттур байсса лавайсса даражалул пишакар ушиву.
«Районнайсса тагьар хIисав дурну, ванал ккаккан буллай ур районнал прокуратуралул хьхьичIунсса ххуллурду. Кьянкьану дуручлай ур агьалинал конституциялул ихтиярду ва тархъаншиву, закон зия дурсса ишру ялун ливчукун, прокурорнал буржирдал щалла лагругу ишла дурну, тахсиркартуран багьайсса танмихI кьукьай.
Закон дуруччаврил ялув кьянкьану ацIаврийну 2014 шинал Светозар Оьмаровичлул ялун личин дурссар кьюлтI дурсса 5 тахсиркаршиву. Ххалдурссар уголовный дело сукку дансса хIукмурду махъаллил бувсса 68 материал. Букьан бувссар закондалий бакъа кьамул бувсса 39 хIукму», — увкунни республикалул прокуратуралул зузалтрал. Мукунма вайннал чIурчIав дуруна цува зузиссаксса мутталий Светозар Оьмаровичлуя агьалинал чулухасса аьрзри бувкIсса иш къавхьушиву.
— Светозар Оьмарович, цукунсса хьур ларгсса шин?
— Цайми низам дуруччай органнащал цачIуну Лакрал ва Ккуллал районнал дянивсса прокуратуралул дагьайсса давуртту дурссар кIирагу райондалул территориялий закон ва низам цIакь дан.
Цилла даву прокуратуралул дан ккаккан дурну дуссия районнайсса тагьар ва закон зия дурсса ишру хIисавравун лавсун. Хъунмур къулагъас дурссар коррупциялийн къарши бацIаврих, кIанттул цилакаялувшиннарал, силистталул органнал законну биттур даврих ва миннул ялув бацIаврих, инсаннал ихтиярду ва тархъаншиву биттур даврил ялув бацIаврих, мукунма низам дуруччай органну преступностьращал талатаврил ялув бацIаврих.
Республикалийсса криминал тагьар хIисав дурну, жулла районнаймур тагьаргу къабигьасса дия. Амма социал-политикалул ва экономикалул жапасса тагьардануву Аьрасатнал МВД-лул «Лакский» МО-лул хъуннасса даву дурссар жяматрал низам дуруччин ва тахсиркаршивуртту духлаган дан. «Лакский» МО-лул зузалтрал агьаммур даву дуссия экстремизмалул ва терроризмалул иширттащал талансса, кIусса тахсиркаршивуртту хьун къаритансса, тахсиркартал лякъинсса, сияхIрайсса инсантуращал (мукунма балугъравун къабивминнащалссагу) профилактикалул давуртту дансса, информациялул ва аналитикалул даврил даража ххуй бансса, ххуллурдайсса тагьар цила кIанттайн дуцинсса.
ХьхьичIми шиннардих бурувгун, жул давриву хьхьичIуннайшивуртту хьунни.
— Тахсиркаршивуртту ххи хьурив, чан хьурив?
— КIирагу райондалий сияхIрайн ларсун дур 73 тахсиркаршиву (ларгсса шинал 57), миннува аьч дурссар 63 (ларгсса шинал 52).
Аьмсса уголовныйсса тахсиркаршивуртту дукIу-кIурссанунияр гьарза хьунни. СияхIрайн ларсун дур 53 (ларгсса шинал 39), миннува аьч дурссар 45. Ххи хьунни кIусса тахсиркаршивурттугу. СияхIрайн ларсун дур 27, миннува аьч дурну дур 22. Мукунна ххихьунни экономикалул тахсиркаршивуртту, сияхIрайн ларсун дур 20 тахсиркаршиву, миннува аьч дурссар 18.
Ялун личин дурссар 921 административныйсса низам зия даву: миннува 104 дур ишбажаранчишиврул давриву; 587 дур ОГИБДД-лул; 109 — лицензия дакъа зузисса; 6 — полицалул зузалтрайн мютIи къавхьусса; 15 дур чIири-хъунсса тIулдакъашиву дурсса; 28 иш — жяматраву увччу хьусса; 38 иш – жямат бавтIсса кIанттай хIан хIарчIсса.
— Прокуратуралул даврил хьхьичIунсса ххуллурдава ца яла агьаммурну ккаклай бур экстремизмалийн ва терроризмалийн къарши бацIаву. Му чулухуннайсса тахсиркаршивуртту циксса аьч дан бювхъур ларгсса шиннардий?
— Ялун личин увссар экстремистурал чул бувгьусса ва миннан кабакьу буллалисса 12 инсан. Миннал гьарцаннал делорду ларкьуну, судрал багьайсса танмихI кьувкьуну, ми цинявппа тархъаншивруцIа бувссар (208-мур статьялийн бувну). Лакрал райондалул судрал танмихI тIайлану кьувкьушиврий ккаккан бунни, прокуратуралул давугу ххуйчулий кIицI ларгунни.
Экстремизмалийн къарши бацIаврил аралуву дурсса ххалбигьавурттаву ялагу ялун ливчунни закондалул тIалавшиннарду зия дур­сса 14 иш. ТанмихIрайн кIункIу був­ссар ми тIалавшиннарду зия дурсса шяраваллал бакIчитал ва идарартту, аьмну 4 инсан. 10 инсаннайгу дирхьуссар ми тIалавшиннарду зия къадансса дюъ.
— Ялагу цуми ххуллурду кIицI банна ина прокуратуралул даврил яла агьамми ххуллурдуну?
— Прокуратуралул даврил яла агьамсса ххуллурдавасса ца бур халкь хъяврин буллалаву (мошенничество). Чан бакъар мукунсса ишру жулла районнайгу. Мисаллу буцин бюхъанссар. Вана Ккуллал райондалий 32 инсан хъяврин увну, паспортру зевххуну, миннал цIардай Ваччавсса «Россельхозбанк­рая» кредитру ларсун дур подсобный хозяйстварду тIитIинни тIий. УБЭП-ращал цачIусса жул хъиривлаявурттайн бувну, тахсиркаршиву ялун личин дурну, Лаващав силис­тталул комитетрайн тIайла дуркссар. Республикалул прокуратуралул шанма-мукьва статьялий уголовный дело сукку дурну, МВД-лухьхьун дуллуну дур. Силистта къуртал хьун дурар ттигу.
Халкь хъяврин буллалисса ишру ялун ливчунни приоритетсса нацпроект АПК хьхьичIуннай давривугу. Масалдаран, закондалий бакъа субсидияртту ласлай иривунни 3 инсан. Миннан танмихIран кьуркьу­ссар 4 шин условно, паччахIлугъран лахъаву дангу буржлув бувссар.
Хъуннасса къулагъас дуллалисса агьамсса ххуллу бур балугъравун къабивсса оьрчIан напакьа булаврия махъаллил хъанахъисса буттахъул танмихIрайн кIункIу бансса. Мукунсса ишру жулла районнайгу хьунабакьлай бур. 3 инсаннал хIакъираву уголовный деларду сукку дурну, судрайн гьан дурссар, судрал багьайсса хIукмурду бувну, напакьа буллали бувссар.
— Агьалиная ци журалул аьрз­ри бучIай яла чIявусса?
— Ларгсса шинал кIирагу райондалул халкьунная бувкIунни 56 аьрза, миннува шиккува щаллу бувну бур 35. Аьрзри буллуминнал чулий щаллу бувссар 11 аьрза. Цайми органнайн, яни судрал приставтурайн, тIайла бувкссар 20 аьрза.
59 аьрза бур закон лиян даврийн багьайсса, миннува 22 дело дур кIанттул цилакаялувшиннарал, шяраваллил бакIчитурал, миннал хъиривчутурал закон лиян даврийн дагьайсса.
Бур аьрзри захIматрал закон лиян даврийн багьайссагу. ЖКХ-лул аралийн багьайссагу бия 2 аьрза.
Харжру къабулаврил ялув Ккуллал племхозрал зузалтрал бия 24 аьрза 2013 шинал (600 азарда къ.), 2014 шиналгу бия 23 аьрза (800 азарда къ.). Ми аьрзригу щаллу бувссар аьрзри буллуминнан хайрну. Тахсиркартурая тIалав бувссар лахъаву дан.
— Бурив жулла районнай балугъравун къабивсса оьрчIал ихтиярду ссуссукьу дуллалисса ишру?
— Цайми районнах бурувгун, жулла районнай балугъравун къабивсса оьрчIал чулухуннайсса тахсиркаршивуртту чансса дур. 3 дело дуссия балугъравун къабивминнал ихтиярду дуруччаврийн дагьайсса. Ми, нукIува кIицI бувсса куццуй, дия напакьа къабулаврийн дагьай­сса. Шаннагу дело аьрзри буллуминнал чулий кьамул дурссар, напакьа буллали бувссар.
Балугъравун къабивминнал ихтиярду ссуссукьу къадулланшиврул, балугъравун къабивминнал иширтталсса буллалисса инспектортурал давурттал ялув бавцIуну буссару жу.
— Судрал хIукмулуцIун къаакьлакьисса инсаннахь дур ихтияр лавайсса кIанттайн уккансса. Бюхъайссарив прокурорнаща судралмур хIукмулий къарязийну лаваймур кIанттайн аьрза булун?
— Прокурорнахьгу дуссар ихтияр, цува судрал бувсса хIукмулуцIун акьлай акъахьурча, лаваймур кIанттайн аьрза булунсса. Амма ттул давриву мукунсса иш цалвагу къавхьуссар.
— Инсаннай тахсир ккаккавурив прокурорнал хъунмур мурад?
— Гьай-гьай, прокуратуралул, полицалул ва судрал давугу куннищал кув дархIусса дур, ми идарарттал зузалтгу халкьуннан ччисса бакъар. Даврил бурж дакI марцIну биттур бавур ттул оьрмулул мурадгу, мяънагу.
Ихтилат бувссар
Зулайхат Тахакьаевал