Ппухълуннал цIа адаврай ядуллалима

saev_7Аьраб хатIлий исвагьийну чичаву, кьалам битаву, яъни каллиграфия, бусурманначIа, хаснува аьрабначIа, искусствалуву яла хьхьичIунмур кIанттай диркIун дур ччянияцIара. Му ххаллилсса искусствалухун агьну ур цIанихсса заргал, Гъумучатусса Шамиллул арс АхIмадов Аьлил. Кисловодскалий яхъанахъисса ишбажаранчи, лакрал культуралул чул бищай ттарцI.

ПатIимат Рамазанова
«Илчилул» буккултран хъинну кIулссар Аьлил АхIмадов, цува Дагъусттаннай яхъанай акъанугу, лаккучунал, дагъусттанчунал цIа адаврай ядуллалисса, оьнийгу, хъиннийгу лакрал иширттачIа къала куна цIакьну ацIайсса патриот ушиву, хIатта шиккува, Дагъус­ттаннай, яхъанахъиминнаяр чIявуну Лаккуйнгу ияйшиву. КIулссар му мудангу хIала уххайшиву лакрал миллатран агьамшиву дусса давурттавух.
КIурссану, яъни 2013 шинал сентябрь зуруй, Расул ХIамзатовлул цIанийсса Миллатрал библиотекалуву хьуссия, «Заманарттал хIикматшиву» тIисса цIанилу, АхIмадов Аьлиллул давурттал выставка. Микку тамашачитуран ккаккан дирхьуну дия ттуршуннийн дирсса экспонатру. Аьлиллуйн ирсирай бивсса пиша бур заргалнал пиша. Мунал буттал ппу МахIаммад-Амингу цIа ларгсса заргал ивкIун ур.
«Жагьилнийва Гъумучиял мизитрайсса чичрурду ххал дуллай, хIайранну тамашалий икIайссияв. Чара бакъа аглан шайссияв аьраб хатIлийсса чичрулул хIисав ласун», — тIий ур Аьлил Шамилович. Гьаннайсса, чIивинийва ясир увну ур ва аьрабнал исвагьи чичрулул.
Хъаннинсса арцу-мусил чIюлушиннарду дуллалисса Аьлил Шамилович аьрабнал каллиграфиялухун агьаврил сававгу – аьрабнал чичрулул исвагьишиврухсса ччаву хьуну дур. Укуннагу эмаратсса аьрабнал чичру цIанихсса мусил усттарнал канилу хъиннура магьирну дур. Хаснура исвагьисса дур ххира чарттах чирчусса бушкъапру. Сайки ттуршунничIан дирсса дур Аьлил ШамиловичлучIа салкьи хьуну укунсса журалул давур­ттив. Мусих, арцух, ттиркьюкьах, яшмалух, жанжалух чивчусса Кьуръандалул аятру, хIадисру бур бушкъапирттай.
«Аьрабнал щалва алфавитва бур искусствалул цукунчIавсса цамур журалуха лащан бан къабюхъайсса, цирив ца гъилишиву цияту нанисса, ххуйшиврул асарду дакIурдивун биян буллалисса. Каллиграфиялун къакIулхьунссар я мазурдил, я миллатрал барурду. Каллиграфиялуха зузаву на ккалли дувара дакIнинсса дигьалагрулун. ДакIнил ларсъсса даврихух лавгний, чурххал хIалгу ххуйну бикIай, нара дуллалисса давриятусса рязийшиннагу дикIай» — тIий ур Аьлил Шамилович.
Аьраб хатIлийсса чичрурдал хъирив агьну ва чIярусса лакрал шяраваллавун ивну ур. ХIатталлайсса кIалазурдардийсса, мизитирттай­сса, агьалинал дарвазарттайсса копияртту буллан ххирар ванан.
«Къабардиннаву, Къарачай-Чаргаснаву, АьсатIиннаву ва цайми республикардай на тамансса шяраваллавун ивссара, амма лакрал шяраваллаву кунна усттарну дурсса къатри бакIрайн къадагьунни, буниялттунгу пагьму-гьунар бюхттулсса чарил усттартал бивкIун бур жулва ппухълу, — тIий ур Аьлил АхIмадов. – Лаккуйсса мизитру, къатри саманная, мазанкардая къабувну, аьсрурдай яхьун­сса куццуй цIакьну бувну бур чартту цIувцIуну. Я батIин къашайсса ххуйшиврул даражалий бувсса бур Ппаласмавсса мизитрал къапурду. КIамахъаллал шяравусса мизитгу ххуйминнувугу ца яла ххуймур бухьунссар. КIамахъалив аьрщарал лувсса туннельгу тамашану усттарну дурсса дур. Лакрал чарил усттартурал каруннил магьиршиву аьлтта чIалай дур хIакьинусса кьинигу. Чарттал магъив дур, яъни усттарну дирхьусса ххялчIал магъив, сайки шанттуршра шинай яхьуссагу.
Лакрал архитектура цIанихсса диркIшиврул барашинна дуллали­сса кIай Лаккуй яхьусса къатри, миллатрал музейрдал статусрайн ларсун ядан лайкьсса къатри дур».
Лаккуйн увкIтари цIу-цIусса чичрурду бакIрайн дагьайрив ккаккан лакрал шяраваллавух лагма уккайсса ур Аьлил АхIмадов. Хъюллал шяраву ислам кьамул дурсса Франциянавасса миссионернал гьав бакIрайн дагьуна тIий ур. КIамахъалив мицI муруллай лакрал чарил усттартурал дур­сса къатригу, кIиккура шяраву­сса аьрщарал лувсса туннельгу – лакрал чарил усттартурал пагьму-гьунарданул барашин дуллалисса ккаккияр тIий ур.
Ппухъруннал магьирсса каруннил хатIлил кIункIу уллай ур ва цIу-цIусса эмаратру дуллангу, лакрал заргалтурал цIа цIуницIа машгьур дуллангу.
«Ттул мурад укунсса давур­ттайну жулва жагьилтуран диндалух, заргалшиврух гъира бутавур. Жуйвасса буржри ппухъруннал гьунардая, пагьмурдая хавар бусса варистал тарбия буваву ва миннавунгу ппухърунначIа сийлий диркIмуних ччаву рутаву. Заргалнал пиша лакрачIа мудангу кьимат­рай бивкIссар, му жунма ппухърунная ирсирай бивсса кунмасса пишари, ябангу аьркинссар», — тIий ур Аьлил Шамилович.
Аьлил АхIмадов Аьрасатнал регионнайсса аьрабнал каллиграфиялул конкурсирттай ва кка­ккиярттай муданасса хъамаличу ур. Масалдаран, гьуртту хьуну ур ГъазимахIаммад Урибскийл цIанийсса IX-мур аьрабнал каллиграфиялул конкурсрай. Премиярттан ларсъсса арцугу мунал мадрасарттан, мизитирттан ва детсадирттан кумагран дулай.
Кисловодск шагьрулий бусурманнал мизит буллай байбивхьуминнавугу яла чялишма Аьлил АхIмадовъя.
Лакрал миллатран хъинну дакIнийссар, цаппара шиннардил хьхьичI, Пятигорскалий лакрал миллатрал язисса арс Апанни Къапиевлул гьаттай вандалтурал къирмишан дайхту, му зат хъинну кьурчIи бивзсса Аьлил Шамиловичлул, хъунасса шаэрнал гьав дакьин даву цала бакIрайн ларсъсса.
«Цур шаэрнал рухIиращал ччалангу, талангу икIайсса?
Мукунсса оьшиву дуван сисайсса?» – тIий лялиян, кьюлтI чин къахъанай ия Аьлил Шамилович му иш таний, на муначIан телефондалувух оьвчайхту. Пятигорскаллал чиновниктал Къапиевлул гьайкал дакьин дуван аьркинни тIий, лахъи лаглагисса батIавуртту дуллай цивппа бивтун, шаэрнал гьайкал дакьин дурссия Аьлил АхIмадовлул, цаппара гьалмахталгу лагма лаган бувну.
ЧIярусса цаймигу ххуй-ххуйсса давурттив кIицI лаган хьунссар Аьлил АхIмадовлул дурсса. Мунал цанмарив мукунсса давурттая ссихI дурккуннагу къаччир. Мугу дур уздансса лаккучунал ххаллилсса ца хасият.
ЦIанакул Аьлил АхIмадов хIадур хъанай ур каллиграфиялул цала давурттал выставка дан. Цал­сса му выставка чув дикIанссарив цанмавагу къакIулли, бюхъай Къазаннай дикIан тIий ур. Чув ци региондалий, ци шагьрулий ккаккиялун диширчагу, Аьлил АхIмадовлул давурттан бищунтIиссар яла лахъмур кьимат. Миккугу мунах ялугьлай буссар тIайлабацIу ва хIарачатрансса барачат.