Ниттихъайри дуниял дарцIусса

dol_14Жура оьрмулуву кIицI лагару личIи-личIисса байранну. Амма дунияллийсса гьарицагу инсаннан яла ххаримур ва яла ххирамур байран духьунссар ниттихъал байран.
Ниттихъал байран шинай цал кIицI лаглай бунугу, Аллагьу Тааьланал жунма дунияллий итабавкьусса гьарцагу гьантта ниттихъал кьинину ккалли бан бучIир. Ниттихъай дарцIуну дур дуниял, ужагъравусса чанигу, гъилишивугу ниттия най дур. Жулва оьрчIру хьуну махъ жунма хъиннува бувчIай ниттихъал жува хъуни буван, ччаннай бацIан буван, хьхьурду уттара дурну, бивхьусса захIмат.

Аьрасатнаву ва кьини кIицI дуллан бивкIун бур 1998 шиная шихуннай ноябрь зурул махъра-махъсса алхIат кьини. Му кьини кIицI лагаврил сиптачиталнугу бувккун бур ПаччахIлугърал Думалул Хъаннил, кулпатрал ва жагьилтурал ишир­тталсса буллалисса комитет. Ва кьини кIицI лагаврил мурадгу бур хъанниха хIурмат баву, кулпатру буруччаву ва жулва оьрмулуву ни­ттихъал агьамшиву чIалачIи даву.
Ниттихъал байран лахъа-хъунну кIицI ларгунни вай гьантрай ЦIуссалакрал райондалул Кулпатирттан ва оьрчIан социал кумаг баврил центрданийгу. Ва кьини центрданул къатри байрандалун лавхьхьуну чIюлу бувну бия. ТIивтIуну бия авадансса ссупра. Ниттихъал байран кIицI дан оьвкуну бия Новостройрал щархъавасса ниттихъайн. БучIан бувну бия оьрчIан кIулшивуртту дулаврил аралуву зий хъунмасса захIмат бивхьусса, цалва-цалвами оьрчIругу эбратну тарбия бувсса, яхI-къириятрай оьрму бувтсса ниттихъул. Миннавух бия ЦIуссачIурттащатусса Къушиева Зоя Аьлиевна, ЦIуссалакрал шяравасса ХIажиметова Зоя Кьур­банмахIанмадовна, Чапаевка­ллал шяравасса Исрапилова Зулпа Кьурбановна ва МахIаммадова СахIив Садикьовна, ТIюхчаратусса Оьмарова ПатIимат ХIамзатовна ва Эфендиева Халункачар Юсупиевна.
Ниттихъал байран дайдирхьуна центрданулгу, хъамаллуралгу лакрал гимн учаврийну. Хъирив ми барча буллалисса ихтилат бувна Центрданул хъунмур Аьбдуллаева Аьбидат Аьбдуллаевнал.
— Ххирасса нинухъру! ХIакьину барча буллай буру зу ва байрандалущал. Цинявппагу шикку увкусса махъру, балайрду, шеърирду зунни хас бувсса. Ва центр тIивтIуния мукьах жу шаймур буллай буру зу ххари бансса, зул дакI дансса личIи-личIисса чIири-хъунсса шадлугъру дуван, зу бивхьусса захIматран чан­сса бунугу жущава шайсса кьимат бищун, зухь барчаллагьрал махъру учин. Ва хIакьинусса хьунабакьаврилгу зу зулва муданмасса къайгъурдаяту чансса бунугу бигьалаган­ссару, ххари банссару тIисса умудрай буру. ХIакьину жучIанма хъамалу оьвкусса ниттихъул мяйжаннугу лайкьну оьрму бувтсса, цинявннан бусравсса, ххаллилсса ниттихъулли. КIулли зун оьрчIру хъуни буллан багьшиву цукунчIавсса шартIру дакъасса захIматсса чIумал. Къатта-къушгу бачин бувну, хIукуматрал давурттайгу зий, оьрчIругу ччаннай бацIан буллай зу бивхьусса захIматран багьа бакъассар. Зу та чIумал зулла давурттащал архIал так ца барчаллагьрахлу дуллай бивкIссару чIярусса жяматийсса давурттугу. Таний сайки дурагу къадиркIссар декретрал отпускру, оьнна­сса минутIру дирияйхту даврия оьрчIачIан лечлай хъуни бувссар зу зулва оьрчIру. Бувкссар зул захIмат бакIуйн. ХIакьину зу тарбия бувсса оьрчIая ва душваврая хьхьичIунсса, ххаллилсса инсантал хьуну бур. Зу кунмасса ас-ламус бусса, уздансса, аькьилсса ниттихъалли хIасул був­сса цIакьсса, нахIу-хIалимшиву дусса кулпатру. МуницIунма зу зулла давугу дуллай бивкIссару марцIну ва дакIнийхтуну.
Ххирасса ниттихъул! Барча буллай зу ва байрандалущал, чIа тIий буру зун цIуллушиву, талихI-тирхханну. Зун зулва оьрмулуву ккарксса захIматшивуртту, пашманшивуртту хъамаритан дансса ххаришивуртту дияннав ттиния тихуннай ялун, — увкунни Аьбидат Аьбдуллаевал.
Ниттихъул барча буллалисса шеърирду бувккунни ТIюхчардал школалий дуклакисса ссурвал Кьурбановахъал. Ниттихъан хас бувсса балайрду увкунни центрданул зузалтралгу. Шиккун бувкIсса ниттихъул хъис бунугу ххари баву мурадрай, центрданул зузалтрал вайннан ххуйсса бахшишругу дуллунни. Цахара дурсса къулагъасрая рязисса ниттихъалгу цалва чулуха дакIнийхтунусса барчаллагьрал махъру увкунни центрданул зузалт­рахь.
— ХьхьичIра хъинну захIматсса чIунну дия, оьрчIащал щябикIансса мутта къабирияйва. Декретный отпускалун бувагу кIива барз булайва, мунияту, мюрщисса оьрчIругу садикрайн буллуну, даврийн бу­ккан багьайва. КIюрххила бивзун ссупралух ссят 7-нний оьрчIру щябитайссия, яла ми кув школардайн, кув садикирттайн биянгу бувну, жувагу ссят 8 хьуннин, минутI минутIрай дирхьуну, чIал къавхьуну даврийн бучIайссияв. Уттисса ниттихъан оьрчIру хъуни буван, янна шюшай машинарттая байбивхьу­сса, чIяру-чIярусса бигьашивуртту дур. Амма цуксса захIматшивуртту хьунадакьлай диркIнугу, цурда та чIун хъинну бигьасса, вас-ццах бакъасса, бучIантIимунийн вихшала дусса дия, — тIий, танийсса замана дакIнийн бутлай бия ши­ккун бувкIсса ниттихъул. Вайннал цинявнналагу дакIнийхтунусса барчаллагь увкунни цахра ваксса аякьа дурсса центрданул зузалтрахь.
— Хъинну ххариру хIакьину тIиртIусса, аьчухсса зул симанну ккарккун, дарщусса ва кьинигума дарунни. Зугу зулва оьрчIругу ччаннай бацIан бувну, миннал ххари буллай жул оьрмулийн биян битаннав, — увкунни цинявннал цIанияту Халункачар Эфендиевал.
Исрапилова Зулпа Кьурбановнал хъунмур оьрму библиотекалий зий лавгун бур. Ссавур ва аякьа дусса Зулпа Кьурбановна цумурцагу масъалалул хIакъираву маслихIат ккаккан шайсса, цилла даву ххуйну кIулсса пишакар бивкIун бур. ЧIярусса шиннардий ЦIуссалакрал библиотекалуву зий ва ххира хьуну бур мюрщиминнан, жагьилминнан ва оьрмулул хъуниминнан. Зулпа Кьурбановнал, ххаллилсса тарбиягу дуллуну, ларайсса кIулшивурттугу ласун бувну, ччаннай бацIан бувну бур 4 оьрчI. Хъунама арс Арсен Анварович ккарччал хIакин хьуну ур. Алик Анварович ур ЦIуссалакрал райондалул хъунаманал хъиривчуну. Артур Анварович чIярусса шиннардий каялувшиву дуллай уссия ДР-лул КIанттул хьхьичIуннайшиврул ва цилла каялувшиннарал управлениялий. Душ Зарема Анваровна бур Дагъусттаннал технический университетрал преподаватель. ХIакьину Зулпа Кьурбановнал щалла ххаришиву дур оьрмулуву лайкьсса кIану бувгьусса ва чIявучин бусравсса оьрчIая.
ХIажиметова Зоя Кьурбан­м­ахIанмадовна, 1958-шинал ЦIу­ссалакрал школагу къуртал бувну, бувххун бур Буйнакскаллал хъаннил педучилищалувун. Цилва захIматрал ххуллу ванил байбивхьуну бур ДучIиннал школалий. Мунияр шихунмай 46 шинал лажиндарай ва оьрчIахь дарсру дихьлай бивкIун бур. ОьрчIан кIулшивуртту дуллай бивхьусса захIматрахлу лайкь хьуну бур 20-нния лирчусса грамотарттан ва наградарттан. Зоя КьурбанмахIанмадовнал тарбия бувну бур 6 оьрчI. Шанма душ, ниттил пиша язи бувгьуну, учительтал хьуну бур. Мукьилчинмур душ медициналул зузала бур. Хъунама арс Политехнический институтгу къуртал бувну цалва пишалий зий ур. ЧIивима арс ихтиярду дуруччай органнаву ур. ХIажиметовахъал хъинну бавкьусса, куннал кув лавсъсса кулпат бур.
Къушиева Зоя Аьлиевналгу цилва оьрму учительнал пишалуцIун бавхIуну бур. Хасавюртуллал педучилищагу къуртал бувну, ва бувкIун бур ЦIуссачIурттащиял школалийн байбихьулул классирттахь дарс дихьлан. Зий бунува, заочнайну къуртал бувну бур Дагъусттаннал пединститутгу. Ванил 40-хъул шинну хьуну дур учительшиву дуллай. Зоя Аьлиевнал мукьвагу оьрчIал ларайсса кIулшивуртту ларсун дур. Хъунама арс, Политехнический институтгу къуртал бувну, строительный фирмалул хъунама директорну зий ур. ЧIивима арснал къуртал бувну бур Дагъусттаннал университетрал экономикалул факультет. ЦIана му Москавливсса «Новый век» тIисса строительный компаниялул хъунама директорну ур. КIивагу душнил къуртал бувну бур Дагъусттаннал университет, ца бухгалтерну зий бур, кIилчинмур Москавлийсса строительный компаниялул менеджерну бур. Зоя Аьлиевна захIматрал ветеран бур, лайкь хьуну бур ва чIярусса грамотардан ва «Аьрасатнал Федерациялул хIурматлувсса зузала» тIисса бусравсса цIанин.
Цилла даву ххуйну кIулсса ва оьрчIах ччаву дусса, миннал дакIниймур лаласун кIулсса учительница хIисаврай кIулну бур МахIанмадова СахIив Садикьовна. 1963 шинал Дагъусттаннал пединститутгу къуртал бувну, ва бувкIун бур зун ЦIуссалакрал райондалийсса ДучIиннал шяравун. Зий бивкIун бур математикалул дарсирдал учительницану ва школалул завучну. Ччяни ласгу ивкIуну, ванил цилалу ччаннай бацIан бувну бур 3 оьрчI. Хъунама арс Игорь, мусил медальданий школагу къуртал бувну, увххун ур Шяраваллил хозяйствалул институтравун, цIана зий ур цалва пишалий. Салиматлул къуртал бувну бур кооперативный техникум. ЧIивимур душ Сабрина, Дагъусттаннал университетгу къуртал бувну, цIана Чапаевкаллал школалий зий бур. СахIив Садикьовна лайкь хьуну бур Аьрасатнал Федерациялул хIурматлувсса зузала тIисса бусравсса цIанин ва личIи-личIисса грамотардан. Амма яла хъуннамур наградалун ванил ккалли бувай дуклаки оьрчIал цила чулухунмайсса хIурмат. СахIив Садикьовнал 50-нния лирчусса шинну хьуну дур школалий зий.
ДакI-аьмал хъинсса, амма кьянкьасса тIалавшинна дусса учительница хIисаврай кIулну бур ТIюхчардал школалий ниттил мазрал дарсру дихьлахьисса Эфендиева Халункачар Юсупиевна. Цилва захIматрал ххуллу Халункачар Юсупиевнал байбивхьуну бур 1969 шинал. Школалийн бучIаннин зий бивкIун бур ясли-садрал хъунмурну. Ва хъанай бур захIматрал ветеран. КIулшиву дулаврил управлениялул чулуха цимилагу лайкь хьуну бур чIярусса наградарттан ва грамотардан. Халункачар Юсупиевна бур ххаллилсса учитель ва аякьа дусса нину. Мукьва цилвами оьрчIругу оьрмулул ххуллийн бивчуну, утти оьрчIал оьрчIругу мукунма эбратранну тарбия буллай бур. Халункачар кIулми цинявппагу ва цила бикIайкунсса, хIакьсса педагог бушиврия тIун бикIай.
Къабигьасса бур учительнал пиша. Му хъуннасса ссавургу, куртIсса кIулшивурттугу аьркинсса пишалул ясир бувминнавасса бур ТIюхчардал школалий географиялул дарсру дихьлахьисса Оьма­рова ПатIимат ХIамзатовнагу. Лавайсса даражалул пишакар хIисаврай, ПатIимат ХIамзатовна лайкь хьуну бур цимирагу наградалун. Ва бур ДР-лул КIулшивуртту дулаврил отличник, Аьрасатнал Федерациялул кIулшивуртту дулаврил хIурматлувсса зузала, лавайсса категориялул учитель. ПатIимат ХIамзатовнал сайки 50 шин хьуну дур школалий зий. Ванил цила лас Исмяиллущал тарбия бувну бур 2 арс ва 1 душ. Утти цила зумувну тIайлану тарбия буллай бур оьрчIал оьрчIругу. ПатIимат ХIамзатовнал хъунама арс Юсуп лачIун уккаврил спортраву цимилагу чемпион хьуну ур. Юсуп ур Копенгагеннай ва Болгариянал София шагьрулий хьусса олимпиадарттал арцул призер, СССР-данул кIийла, Аьрасатнал мукьийла чемпион. Мукуна ва хъанай ур Европанал ва дунияллул чемпион, мастер спорта международного класса. Юсуплул Пятигорскалий­сса зуботехнический техникумгу, Москавуллал физкультуралул академиягу бувккуну бур. ЦIана ва, ца яла цIанихма тренер хIисаврай, «Динамо» стадиондалуву зий ур. КIилчинма арс Нурислан даву канилух дурксса, гьунар бусса сурат рищу ур. Душнилгу, ниттил шаттирдайх лавгун, учительнал пиша язи бувгьуну бур. Ванил къуртал бувну бур Дагъусттаннал пединститутрал художественно-графический факультет.
Ниттихъал кьинилун хасну центрданул социал педагогну зузисса АьбдурахIманова ЧIивибавал ЦIуссалакрал гимназиялий дурну дия ниттихъаясса суратирттал ва сочинениярттал конкурс. Мукунна гимназиялий ЧIивибава АьбдурахIмановал каялувшиннаралу хьунни вара кьинилуцIун дархIусса классный часгу.
Андриана Аьбдуллаева
Имара Саидова