Жагьилтал наркоманиялул оьцIуцIаврия ххассал баншиврул

Ларгсса нюжмардий «Единая Россиялул» Дагъусттаннал региондалул отделениялул Патриот платформалул батIаврий ххал бигьлай бия Дагъусттаннайн вай махъсса шиннардий дирсса наркоманиялул оьсса азарданул масъала. Шиккун бавтIун бия республикалий махъ нанисса ва хасъсса къуллугъирттай зузисса инсантал: «Единая Россия» партиялул регионал исполкомрал каялувчи ХIажиев Умаросман, Аьрасатнал ФСНК (Федеральная служба по контролю за оборотом наркотиков) управлениялул хъунама Муслимов Энрик, Дагъусттаннал Халкьуннал Собраниялул Жагьилтурал ва спортрал комитетрал председатель Марина Абрамкина, Дагъусттан Республикалул прокуратуралул прокурорнал хъунама кумагчи АхIмадов МахIаммад, ДУМД-рал пресс-секретарь Оьмаров МахIаммадрасул, Каспийск шагьрулул килисалул иеромонах Иоанн ва цаймигу.

БатIаврил савав дия наркоманиялул хIакъиравусса цIусса закондалувусса дахханашивуртту. Хаснува прессалувусса, интернетравусса, телевидениялувусса наркомания машгьур дуллалисса реклама духлаган дан аьркиншивриясса. Хъунмур доклад бунни Э. Муслимовлул. Бувсунни цалла дуллалисса давурттая. Закон цила ххуллий, тIий ия ва, амма ва жула ялун мугьали хьуну нанисса хъунмасса бала бур. Ванил хIахI жуйн ва жул оьрчIайн къабияйссар учин хIакьину жула дянив щищачIав къабюхъайссар. Э. Муслимовлул бувсунни аьй цIана жулва шагьрурдал школардай, ВУЗ-ирдаву дуклакинай душиву, ва миккусса хIажатханттава шприцру бадрардай буккан буллай бушиву, гьарцагу идарарттай, лях-карах бунугу, мукунсса инсантал бушиву, жагьилтал муния буруччиншиврул мугьлат бакъа цинявппагу мунийн къаршину буккан аьркиншиву.

  • Буругияра жулва шагьрулуву цими «Кальянная» бурив.
    Тикку бакъарив наркотикру ишла буллалисса?

— Жу 110 баннер бацIан барду, наркоманиялийн къаршисса рекламалущал, 250 000 къуруш харж дарду. Жагьилтуращал ВУЗ-ирдаву, школардай буслай буру наркоманиялиятусса заралунния, — увкунни ванал.
Ихтилат гания гихунмай мадара кIирисса бия, хъанахъимур иширайну кIулсса пишакартал ихтилатравух хIала бухлан бивкIукун. Прокурорнал кумагчи М. АхIмадов буслай ия ца закон даххана даврийну даву дузал дан къахьунтIишиврия, наркоманиялун хасъсса реклама щалла дунияллун ашкарасса интернетраву кьюлтIсса сайтирттай ччиссаксса гьарта-гьарзану душиврия. Шинай 20 000 инсан литIайсса бур жулва билаятрай наркоманиялул.
— Ларгсса шинал жучIара 1311 кило наркотикирттал зерххуссар, миннувугу 1000 кило героиндалул. Гьантлия гьантлийн баххана хъанай бур наркотикирттал журарду. АваданминначIан ххирами, «марцIми» наркотикру най бур. МискинминначIан – кьювкьуми, «чапалми». Ми усттарну биян буллай бур жулва оьрчIачIангу. Жува буру террорданущал талан аьркинссару тIий. Хъиннува талан аьркинну бур наркотикру инсантурай ялув бухIлахIиминнащал, — тIий ия прокурорнал кумагчи. Кулпатирттаву , школардай, ВУЗ-ирдаву, мизитирттаву, давурттай гъалгъа тIун аьркинну муния. Жулла республикалийсса иш уттигу къаоьккир, вайминнах бурувгун. ЦIакьну ялув бацIарча, иш муниярвагу ххуй чулийн кIура баен бан бюхъанссия.
ДГПУ-рал кафедралул хъунама Арсланаьли Оьмаров буслай ия, наркомантурал 20% школ оьрчIру бушиву, 60% жагьилтал бушиву, миннавагу 20% 30 шинаяр хъунисса бушиву. Ца наркотикрал дозагу дянивну 1500 къурушран дацIлай дуса дур. Му дозалухсса арцу лякъингу наркоман ччимур тIул дакъашивруя махъаллил хьун тIий акъар.
ДУМД-рал пресс-секретарь аьрзирай ия, жу школардайн бучIан ччай буру, ихтилат бан ччай буру учирча, жул хьхьичI цIакьсса баруну бацIлай нину-ппугу бур, учительталгу бур, оьвтIисса чIумалгу, чIал хьуну махъ, шаймур хьуну махъ оьвтIий бур, тIий. Рузманнайсса вяъзардавух циван къабару муниясса ихтилат увкукун, жучIан бучIайми наркотикирттаягу, миннуцIун бавхIумуниягу архсса халкьри, хъиннува ихтилат гьарза булларча, муния ва муния гъалгъа тIурчагу, мура му реклама хъанай дурхха, увкунни ванал.
Гьарнан даши бивзсса, эмоционалсса ихтилат бунни жагьилсса иеромонах Иоаннул.
— Наркомания жулла культура лагьсса душиврул, яхI-къирият чаншиврул лишанни. ХIакьину гьарзат бучIину бур. Зуна ва гьар журалул къия, зулму лайкьну ккаккан буллай бур телевидениялул, уттисса кинордал, школ оьрчIал 20% наркоманиялул жущава зевххуну бур. Жулва жува, жулва ялун бучIантIимур бухлаган буллай буру. Буругияра жулва шагьрулуву цими «Кальянная» бурив. Тикку бакъарив наркотикру ишла буллалисса? ХIан хIарамри, цамуния цичIав увкуну бакъар, тIий бур. Аьйкьаву цумур журалул духьурчагу къалайкьссар. Инсаннал рухI тархъанну дикIан аьркинссар. Жува хIакьину сси-къащи, зид, душманшиву хьхьичIун ласлай буру. Куннал кув кьюкьин буллай буру. Наркотикирттал ня хIарчIсса инсан, му жула яла лавгсса инсанни. Жуйва гьарнайгу буржри жулва жагьилтал балаллуя буруччин, — увкунни ванал.
Оьмаров Арсланаьли ва иширан хасъсса законнаяту гъалгъа тIий, рязи акъа ия наркотик ишла бувма дуснакь ан ккаккан буллай, наркотик бахлахиманая 50 000 къ. аьчIа дихьлахьисса закондалия.
ЖучIара чIярур гьакссагу тIайласса законну, амма ми зий дакъар тIий, Республикалул СПИД- центрданул хъунама хIакин буслай ия цала хъунбакъасса коллективрал дуллалисса хъуннасса даврия. Амма гьарцагу профилактикалун диялсса арцу аьркинссар, тIий ия ва, жу жулва чIивисса бюджетрах шайссаксса давурттив дуллай буру. — Жул чIивисса коллектив шиная шинайн гьар иширал ялув бавцIуну зий бур. Бюхъайссаксса ва процессралгу хъирив бавцIуну буру. Жун хIисав хьуссаксса, махъсса шиннардий СПИД шприцирдайхчин дакъача, цачIу уттубишаврийхчин (половой путь) диллай дур. Цивппагу ми 35 – 40 шинавун бивсса инсантал бур, цила чIумал шприцрайну азар лархъсса. Мунил, жул пикрилий, чIалачIи буллалиссар наркомания хьхьара хъанахъаву, му духдан бюхъантIишиву. Так жувагу, кулпатругу, школагу, ВУЗ-ругу, мизитругу, законнугу, прессагу муниха зурча, — увкуна мунал.
Ва оптимизмалул хIахI бусса журалул ихтилатрай батIаву къурталгу хьуна.
Жул корр.