Къалайчинал даву яла аьркинмурну диркIссар

Къалайчи. Ва махъ цила чIумал хъинну сийлий бивкIун бур. Циван учирча инсаннал къатта-къушлицIуyсса матахI къалайчинал даврицIун дархIусса диркIун тIий.

Миннал дуллай диркIсса матахI хIакьину антикварданийн кIура дарну дур. ТIайлар, литературалул хавардаву, кьиссардаву вайннал касму ккаккан дурну дик1ай хъинну захIматсса давуну. ВайнначIа зузисса чагуртътурал оьрмугу дуснакьравусса инсантуралмур кунма ккаккан бувну бур. Бунияла тIурча, цукун бивкIссарив утти, чIун ларгун махъ, жущава тасттикь бан бюхълай бакъар. Мунийн бувну жунма литературалуву чивчуминийн вих хьун багьлай бур.

ХIажимурад ХIусайнов
[dropcap]М[/dropcap]ахъсса ппурттуву хьунабакьлан бивкIунни личIи-личIисса луттирдаву, кказитир­ттайсса макьаларттаву «къалайчи» тIисса махъ бивщу махъну, лахъуни бай махъну, ваца инсаннайн учайсса чули цIа кунма ишла буллалисса ишру. Ттуннив ялагума пахру бикIай, ттуйнма цамур миллатрал инсаннал «къалайчи» увкусса чIумал. На ацIра шин дурссар ттула мелиораторнал касмулий зий Къаякантлив. МАЗ сомосвал машиналий зий икIайва муххал ххуллул чIаравсса Инчхе тIисса станциялий яхъанахъисса ХIабиб тIисса даргиял миллатрал адамина. Га мудан инсантураву, укуна хьуннав, хъярчирдай ттуйн «къалайчи» тIун икIайва. Ттуннив къаччан ча бикIави, ялагума дакI ххишала хъанан дикIайва га махъ ттуйнма тIий ушиврийнy бувну.

Жул Вихьуллал шяраву­сса МахIатIулавхъал тухумрал арамтурал касму диркIун дия къалайчинал даву. Ттул оьрмулуву жул тухумраясса буттауссу Чарин ва буттал Шяъваннул ссурахъу ХIабибуллагь бия къалайчитал. На чIявуну хьуссара буттауссил Чарин-мяммал ду­ссукъатлуву. Бакъая чIяву хавардавусса кIулщул ва кислатIалул бугълил бувцIусса къатта. Га бия, кIичIиравун бивхьусса чIавахьулугу бусса, 200 ватрал лампучкагу лархъсса гьарта­сса дуссукъатта. Дуссукъатлул дяниву дия хъуннасса лурзимах. Ганил чIаравгу дикIайва куртI дакъасса, ккурккисса, инсан гиву авцIукун, никирттайн диллалисса къуви. Гивугу авцIуну, зун икIайва Чарин-мямма. Гиву авцIуну зузийни, чурххаву­сса оь туннурдавух бакъавцIуну бачайссар учайва буттауссил. Гивусса чIирттайн лавхъсса къяцIрал чIявушиврул хIат-хIисав къадикIайва. ЧIаравгу тавлуву бикIайва цIу кIиян дуллалисса пурш. Пурш бишлан шайва цащава Чарин-мяммаща цучIав кумагчи чIарав акъани, ца ччаннах пурш бишлай, давумур каруннах дуллай.

Инсан дунияллийн уккаву — му хъинну кьюлтIсса зат бур. Амма жура ишла дуллалисса къатта-къушливусса матахIрах ябивтукун бувчIлай бур къалайчи му Заннал жучIана тIайла увксса илчи ушиву: щинал ххув учай­сса ккуппи, гунгуми, душварал щинав ласайсса урша, варакъи… ХIасил, хIат-хIисав дакъар къалайчинал канила ду­ккайсса диркIсса матахIирттал. Къалайчинал даву — му хъинну чIявусса затру кIулну бикIан багьлагьи­сса пиша бур.

Дуссукъатлувусса дув­сси, дукни, мах ятIул дуван цIу кIалашрай дишайва. КIалаш — ми ччуччукьру дурсса вац1лул тIамар. Буттауссил бусайва ттухь дуссукъатлуву цукунчIав хъуручI ишла буван къабучIишиву. Циван учирча, хъуручIул пуркIу кIуссар тIива. Гай щях бихьлай, зун къашайссар тIун икIайва. КIалаш ласун на буттауссищал лавгссара МахIарамкантуллал районналийсса Самур вацIлувун. Га чIумал ца тонна кIулщул дикIайва 80 къурушран. Лахъсса бортру бусса ЗИЛ машиналийн дурагу шанна тонна лагайва. КIалаш куклусса, тонналий чIярусса лахIайсса дия. ЧIявумур чIумал буттауссу Вихьуллал ПяртIул Рамазаннущал ЗИЛ машиналий учIайва кIалаш ласун.

Нагу Дарбантлия гайннащал лагайссияв. Азирбижаннавун лавгни, лурттурасса дулун багьайва лесхозрал директорнан кIалаш дулуншиврул. «На зун калаш итадаркьусса кIул хьурча , аьс увантIиссара. Ттул Бакуй­сса чайханарттан кIалаш гьан дансса палан дикIайссар», — тIий хъун биян буллан икIайва. Амма кIалашмур итадакьайва.
Щища-бунугу, къалайчишиву дуван къашайсса бивкIссар. Му хъунмасса пагьму-гьунарди!