Терроризмалийн ва экстремизмалийн къарши буккаврил бущи гужлан бан

feds_13Февральданул 7-нний Ккуллал райондалул муниципал сакиншиндарал актовый залдануву хьунни Ккуллал райондалул вивсса (АТК) Антитеррорданул комиссиялул батIаву. Му дачин дурну ия Ккуллал райондалул бакIчинал хъиривчу Эдуард ХIажиев. БатIаврий гьуртту хьунни Ккуллал райондалул УО-лул хъунама АхIмадов Шамил, Ккуллал ва Лакрал районнал дянивсса военком Массуев Арсен, Лакрал ва Ккуллал цачIусса полициялул отделданул штабрал хъунама МухIадов Закир. Ва батIаврий гьуртту хьун оьвкуну бия Ккуллал райондалул шяраваллал бакIчитурайн, школардай зузисса социал дарсру дишайсса учительтурайн, школардайсса психологтурайн, полициялул зузалтрайн.

ХIажимурад ХIусайнов
БатIаву дайдихьлай, Эдуард ХIажиевлул кIицI бувуна цукун авазасса, инсантал авара буллали­сса ишну хъанахъиссарив махъсса ппурттуву жяматравун дуркIсса терроризмалул ва экстремизмалул цичIав тахсир бакъасса инсантурал оьрмурдай жаза буллалаврил. Терроризмалийн ва экстремизмалийн цукун къарши букканссарив, вай иширттаяту жула ялун нанисса ник цукун дуруччин аьркинссарив ихтилат бувну махъ, махъ буллуна Хъусращиял шяраваллил бакIчи Гъазиев Аьбдуллухьхьун, Хъусращиял шяраву терроризмалийн ва экстремизмалийн данди бацIансса ци давурттив дуллай буссарив бусан. Ванал бувсуна укунсса затру:
feds_14— Хъусращиял шяраваллил администрациялул, 2013-ку шинал диндалул зумунусса экстремизмалийн ва терроризмалийн къарши бацIансса давурттив дур­ссар. Шяраву сакин бувну буссар Жагьилтурал совет. Ва цуппагу баххана бувайссар гьарца шинах. Жу шяраваллил жагьилтуращал хIадур дувару спортрал зумунусса соревнованияртту, диспутру, чяй хIачIлай щябивкIун, дакIниймур кIибачIару, дувару концертру. Вай батIавурттай мудангу ихтилат бувару терроризма ва экстремизма жула хасиятирттаяту, культуралияту хъинну архсса, щиннив жуйра дахIин ччисса идеология душиврияту. Февральданул 23-нний жу шяраваллил Культуралул къатраву, бавтIун жагьилталгу, ихтилат бувссар вава ишираяту. Хъирив хъинну ххуйсса концертгу кка­ккан дуруна шяраваллил культурал къатлул зузалтрал хIарачатрайну. Майрал 8-нний жу мукунма клубраву хьунабавкьуссияв Хъун дяъвилул ветерантуращал. Гьай-гьай, шиккугу чара бакъа ватан ххирану дикIан багьаврияту, жула шярава дяъвилийн лавгун жанну кьурван дурсса чиваркIгу дакIния къалавгун, муна-танал тIутIимур къабуллай, ватандалул заллухъруну бикIан аьркиншиврияту ихтилат бувссар. Гайва гьантрай, тIабиаьтрайн був­ккун, маевкарду дурссар: «Хъусращиял шяраваллил жагьилтал цачIунссар цIуллушиврийсса оьрму бутлан» тIисса пикрилущал. Шиккува бувссар спортрал зумунусса тIуркIурдугу. Майрал 25-нний школалий Махъра-махъсса занг ришлашисса кьини шяраваллил администрациялул чулуха райондалий, республикалий хьхьичIунсса кIантту бувгьусса школалул оьрчIан грамотартту, бахшишру дуллуссар. Мукунма шама лачIунуккун, Гъумуксса соревнованиярттай цалчинми кIанттурду бувгьуну тIий, дуллуссар грамотартту. Хъусращиял шяраву буссар уттизаманнул физкультурно-оздоровительный комплекс. Шикку дуссар хъинну ххуйсса хIалурду хIасул дурну спортрахун агьан ччиманан. Шяраваллил клубраву буссар профессионал зумунусса бильярд­рал стол, шашкарду, шахматру, нардру.
Администрациялий сакин бувну буссар «Добровольная Народная Дружина». Вай шяраваллил кIичIирттавух буккайссар хьхьунил 11 ссят хьуннин. Хьхьувайсса дежурствалий жуща бювхъуна вяйлияннурду дайщун дуван. Июнь зуруй шяраву, Дагъусттаннал личIи-личIисса мизитирттал имамтуращал архIал, дурссия мавлуд. Ва хас дурну дуссия хIакьинусса жулва масъалалун, яни терроризмалийн ва экстремизмалийн къаршину. Мавлудраяр махъ шяраваллил инсантурайх вайннал дарчIуна ислам цирив бусласисса, бувчIин буллалисса дискру. Байраннал кьинирдай ци-дунугу тIааьндакъашиву къахьун, шяравусса идарарттал бакIчитурахь жу бусайссар дежурства дикIан багьлагьишиву цала-цала идарарттай. Ккуллал райондалул полициялул зузалтращал жу хьунабавкьуссияв Хъусращиял школалул лавайми классирттаву дуклакисса оьрчIащал. Шиккугу вара терроризмалийн, экстремизмалийн къаршисса ихтилатру хьуссар. Мукьахунмайгу Хъусращиял шяраваллил администрациялул давурттаву агьамсса кIану бугьантIиссар, шяраву терроризмалул ва экстремизмалул тарапру дусса ишру чантI учин къабитан, — куну.
Хъирив ихтилат бувуна МухIа­дов Закирдул.
— Терроризмалул ва экстремизмалул хъинну хъунмасса зарал буллай бур жула жяматран. Жула инсантурал аькьлу-кIулши, дазул кьатIатусса, жучIара тачIавгу къадиркIсса, идеологиялул ххуллийн дутан ччай бур. Му къашайсса затри. Мунийн бувну, школардаятура дайдишин аьркинссар оьрчIру тарбия буваврил давурттив. Нину-ппу буржлувссар цалва оьрчIру, ми жул сияхIрайн къабагьаншиврул, ча занай бурив ялув бацIан, цила чIумал шаппайн зана битлан. ЦичIав кьюкьаласса зат бакъархха, чIивисса, хъунасса икIу, оьрчI-душнил кIичIиравату цила чIумуй шавайн ухьхьу увкуну ялув бацIаву. Мурихха мяърипатрал дайдихьу, нитти-буттал хIурмат бикIан багьаву оьрчIаву хIасул буваврил дайдихьурагу, — куну.
Закирдухьхьун буллалисса чIявуми суаллу бия, Ккуллал райондалул шяраваллавун полициялул зузалт чанну бакъа къабукIлакIаврийн бувну, вяйлиявуртту чIяру хъанай душиврия. Жула инсантурал хасиятраву мукунсса луртама хьуну дурхха, формалувусса инсанная дакъа нигь дукIлай дакъар тIисса ихтилатру бия. Вихьуллал шяраваллил бакIчи ХIусайнов МахIаммадлул гьаз бувуна МухIадов Закирдул хьхьичI: «Шяраваллавусса участковый полициялул зузала га шяравасса акъа цамур шяравасса икIан багьлай бур. Акъарив, ччайнугу, къаччайнугу, протокол чичин багьлагьийни лажин-бакI хьхьичIун дуклай дур. Буттахъал аьдатру ца-ца чIумал данди дацIлан дикIай уттизаманалул законнащал ва гай ишла дуваврищал», — увкуна ванал.
Хъирив терроризмалийн, экстремизмалийн къаршисса ци давуртту дуллай буссарив Ккуллал шяраву бувсуна Ккуллал шяраваллил бакIчи Алхасов Шамхалал:
— Жул шяравалу хъуннасса дур. Мунийн бувну, хъирив лаян аьркинсса масъалартту чIявусса бикIай. ЦIанасса жула хIакьину нанисса ихтилат мукунсса бурхха ва цинявннайн багьайсса масъала бур. Жула цинявннал оьрчIру бур. Гай дуклай бур жучIавату архну, янилу бакъа, шагьрурдай. Мунийн бувну, гайннан гьарца кьини тIиссаксса мяърипат лахьхьин дуллангу жущава бюхълай бакъар. Му ттуйн багьайсса зат бакъар тIий, тий-ший бацIлацIавугу баччибакъулшиву дур. Мунийн бувну, жу, Ккуллал шяраваллил администрациялулгу, ва иширах бургаву хъинну ялув бавцIуну дуллан бикIару. Гьай-гьай, гьарца зат цила багьайсса кьяйдалий кIанийн бутангурив щищакIуй къашайхха. Жагьилтуращалсса даву – му гьарца кьинисса даву дур. Жула хIакьинусса масъалалун хас бувсса лекцияртту, хьунабакьавуртту дувайссар школардай. Администрациялий хIасул бувну буссар Жагьилтурал совет. Гьарца кьини къахьурча, кьини ляхну жагьилтал батIайссар спортзалданувун. Бу­ккайссар волейболданий ва цайми спортрал тIуркIурдай. Тиккува бувару жу ихтилатру цукунчIав, жагьилтуран, бугьараминнан хьуннав, къабучIишиву жула оьттуву ттинин къадиркIсса экстремизмалул, учиннуча ватандалийн къаршисса суккутIутIавурттавух гьуртту хъанан. Сайки циняв шяраваллил жямат къаршину бур му аьркин дакъасса экстремизмалийн. Ца укунсса ишираятугу бусан ччива. Уттигъанну жул шярава 25 шинавусса жагьил ци увссарив къакIулну кIира шин ва дачIи ларгуна. Яла телевизорданувух ккаккан уллан бивкIуна террорист хьуну ушиву. Нитти-буттан кIулну акъая га чув, ци зий ивкIссарив. Ахир террорист хIисаврай бивтун увтун ия. Шяраву ва иширая гъалгъа къатIутIисса акъая. ЧIалай бия чуврив га жагьил канища увкшиву. Мукун цайминнангу къахьуншиврул, школалий, мизитраву хьуссар чIявусса ихтилатру, цала-цала пикрирду бусавуртту. Мукунма Ниттил, Бугьараминнал кьинирдай ва цаймигу байраннан хас дурсса батIавурттай жу мудангу гьаз бувару ва масъалалиятусса ихтилат. Жул шяраву хIасул бувну буссар, «Добровольная Народная Дружина». КIа жул шяраву хьусса иш ххишала хьун къабитан Ккуллал шяраваллил жямат дакI дарцIуну бур. Жува цанначIа гама, ца шяравалличIа гамур шяравалу ца пикрилий къарши буккарча, ва уттизаманнул «чума» азарданийн, дакъа-къатIа хьунтIиссар ва «цIуцIаву».
Ихтилатру бувуна кIирагу лак­рал райондалул дянивсса военком Массуев Арсеннул, Ккуллал райондалийсса Жагьилтурал комитетрал бакIчи Чаринов МахIаммадлул, информационно-аналитический отделданул хъунама Мамаев Рамазаннул, Дагъусттаннал муфтийнал кумагчи МахIадов МахIаммад-Расуллул, Ккуллал райондалул УО-рал хъунама АхIмадов Шамиллул ва цайминнал. Вайннал цинявннал тIутIимур жям бувсса чIумал чIалай бия Ккуллал райондалий экстремизмалийн ва терроризмалийн къаршисса давурттив, школардай хьуннав, шяраваллал жяматраву хьуннав, най душиву. Амма уттигу, дурмуний гьашиву къадуллай, циняв хIала бувххун, ва «цIуцIаву» жулла райондалий ппив къахьуншиврул, хIарачат буван багьлай бушиву кIицI буллай бия ихтилатру буллалими.