Арулуннал багьасса чув

folto_10Вай гьантрай 1-мур ЦIувкIуллал шяравасса Мустиев АбутIалиблул кIицI ларгунни оьрмулул 80 шин хъанахъи­сса юбилей.

ЦIувкIуллал АбутIа­либ­луксса захIмат бивхьусса, ваналуксса давуртту дурсса чансса бухьунссар.
Инт дучIайхту, колхозрал, члентурал хъуру гъайтIий, Лахъи къурату айивхьуну Лявкъюрун, Арттабун, Латтайн, ОьрбакIулун, Оьллааривн, Ххулларавун, Мащиларив, Щунулун ияннин, щалва къурнил лагма уккайсса ивкIун ур. Ницру къалагайсса кIанттурдайгума ца касак къабивтун гъайчайсса бивкIун бур. Хъуру дургьуну къуртал шайхту, игьалагансса мутта бакъа, Бажиганнайн, Бабаюртлив сумарал кипру бан гьан увну, мичча къуртал хьуннин, хъуру дирну дур, мугьлат бакъа ачу тIисса леххаву дуркIун, кIай ттихIин учIан айсса ивкIун ур. Хъуру ттихIайхту колхозралгу, члентуралгу ччарду дайсса диркIун дур. Комбайна зия хьурча, тракторданий ччинну дархIуну, ччарду дацIан къаритансса чаран лякъайсса бивкIун бур. ХIасил, АбутIалиб ца колхозран акъасса, щалла шяраваллингу ка къаччуччин къяцIа хьусса, шяраваллил хозяйствалул циняр давуртту канилух дурксса зузала ивкIун ур. АбутIалиблул данмур дансса я колхозниктураву, я шяраваллил агьулдануву цама къаивкIун ур. Мунияту, балики АбутIалиб къаша-шавай хьурча, циняр давуртту архIала дацIайсса диркIун дур. Туну, ва ивкIун ур шяравусса механикгу, инженергу, слесарь ва зап­равщикгу. Арулуннал даймур цалалу дуллай, хъуннасса хъар лархъун ивкIун ур. Ци кьини дуккарчагу, даву дацIан къаритан хIарачат байсса бивкIун бур АбутIалиблул. Туну, шяраву интния байбивхьуну, кIинтнивун бухханнин, ца къуртал хьуннин, цамур ялун диллай, къурнил, хъу-лухччинул давуртту щарчу­сса чIун дикIай.
АбутIалиблун гьарица даврил сант кIулшивугу бувчIлачIисса зат бур. Ва чIивинийва захIмат буллай аьдат хьусса, цумур духьурчагу даврия махъаллил къашайсса оьрчI ивкIун ур. АцIра шинавусса чIумала, цала буттарссийщал, СсурхIиял дазуйн бюрчурдичIан лагайсса ивкIун ур.
Колхозраву зун айивхьуну ур АбутIалиб 8 класс бувккуну махъ, 1953-1954 шиннардий.
1960 шинал бувккуну шинайсса механикнал курсругу, муния шихунай механизаторну зий ивкIун ур. Хьуну дур АбутIалиблул оьрмулуву цанна ххирасса даву кьаритан багьсса чIуннугу. Ми диркIун дур ванан цанна дакъасса, гьар цимурца дуллалисса зузалая махIрум хьусса колхозрангу захIматсса чIунну. Шяраву увагу ца ва ивкIун ур механик, цувагу «механик широкого профиля II класса». 1980 шиннардий, цIусса комбайна бувцуну най уна, авария хьуну, 3-4 барз хьуну бур АбутIалиблул больницардайх уклай. Ванал цIуллу-сагъшиврун хъунмасса зарал бивну, цалва пишалий зун къабучIи бувну бур. Амма ацIайссияв зий аьдатсса АбутIалиб. АрхIал оьрчIру буцлай, цIунилгу занан ивкIун ур ялавай ва лавай.
— Хьхьу-кьини къаувкуну, дяркъу-гъили къаувкуну, зунчавухгу, кIирисса бургъилухгу зий икIайва бутта, ванан къадикIайва игьалагай кьинирду. КIюрххил чани хъя учиннин ивзун лагайва, хьхьунил ссят ацIра, ацIния цара хьуну махъ учIайва. ЧIунну шайва жун бутта къаккавкссагума, — тIий, буслай бур АбутIалиблул оьрчIру.
Колхозрал цаймигу машинартту бунува, чIумуй фермарду лазундарал щаллу къадурну, АбутIалиблун багьайсса бивкIун бур кIинттул чIумал, ххуллу бакъасса, занчру бивчу­сса, ратI-ккутI къачIалачIисса кIанттурдайх гусеничный тракторданий ачин, ххуллийх кка­къавкссагу къаливчIун.
— ЧIуннугу захIматсса дия. Я шяраву, я райондалий шяраваллил хозяйствалул машинартту бакьин байсса кIану бакъая. Мигу ттунма бакьин буллан багьайва. Му даврих ттун кIапIикI дулайссагу акъая. Тракторданун, комбайндалун аьркин дагьлагьисса чIири-кьирисса запчасть ласунгу Хасаврайн, Буйнакскалийн гьан багьайва, — тIий ур АбутIалиб.
— Жул къатта, хьхьу-чани хьун, дуссукъатлуйн кIурабавну бикIайва, кьутI-щутI чан къашайва, — тIий бур АбутIалиблул кулпат ХХадижатгу.
Колхозрал давуртту чан хьу­сса чIумал, цалва-цалвами кушурду бан оьвтIисса шяраваллил халкьгу чан къашайсса бивкIун бур. Ххуллурдай машина багьсса, кьувтIусса иш хьурчагу, му буккан бан, ххюрхху бан леххаву АбутIалиблуйн дучIайсса диркIун дур. Цимилагу Бажиганная нанисса ххалал, къалмул бувцIусса машинартту Лаващату, ЦIахъарату ххюрхху бувну увкIун ур. Колхозрал давурттай бувсса захIматрахлу АбутIалиб цимилагу лайкь хьуну ур «Победитель соцсоревнования» тIисса цIанин, ХIурматрал грамотар­ттан ва барчаллагьирттан.
— ЗахIматсса къурнил давур­тту дуллай, увххун, авкIуну унугу, жунссагу чIун лякъайва буттал. Гьарма личIи-личIину щяивтун, жун дарсру дурчIин дайва. Дях­тта чIун дакъа, хьхьуниву, чIалсса чIумал, столданийсса лампагу лархъун, ккалай икIайва. Бутта аьрххилий лавгсса чIумал, ссавур дакъа, ялугьлай бикIайссияв ссайгъатирттащал учIантIисса кIулну. Кипирттал бувцIусса машиналул ялув ахъулссаннул, ахънилссаннул къуршив бикIайва. Ца чIумал дакIнийри, буттал гьарицаннуй цIагу дирхьуну, къушливу уманан бакIра-бакIрах хъунисса къалпузру лавсун увкIсса. ЖучIа чIявуну бу­ттарссийхъал оьрчIругу бикIайва. Мигу буттал жуяту личIи къабайва. Гьарзат архIа-архIалну дачIайва, — дакIнийн бутлай бур АбутIалиблул душ Зарема.
Цува АбутIалиб талихI бу­сса адаминан ккалли ан бучIиссар. Гьарица ишираву – оьнийгу, хъиннийгу, ванал чIарав бур ласнал хIурмат бан кIулсса, ванал лавай бавцIусса кулпат ХХадижат. Ва чIярусса шиннардий бивкIун бур шяраваллил Культуралул къатлул заведующийну, мунияр махъ – художествалул каялувчину. ХIукуматрал даврийгу зий, хъунмасса кулпатралссагу, хозяйствалулссагу бувну, оьрчIан жуларду, кахридакъулт щащансса чIун ХХадижатлулгу лякъайсса диркIун дур.
АбутIалиблул ва Хадижатлул тIайласса тарбиягу дуллуну, цала-цала оьрмулул ххуллийн бивчуну бур ххюва оьрчI. Оьрмулуву хъунмасса захIмат бивхьусса АбутIалибгу, ХХадижатгу хIакьину оьрчIал хъихъи бивтун ябуллай бур. Гадри кунма, лагма лечлачисса оьрчIал оьрчIая дур хIакьинусса вайннал ххаришиву, тирхханну.