ХIурмат бусса «Илчи» кказитрал редакцияй!
На бура Уриннал шяравасса, чIярусса шиннардий ялапар хъанай бура Сочи шагьрулий. ЧIун-чIумуй ттула дакIниймуния, бусан-учин ччимуния чичара ттунма ххирасса «Илчи» кказитрайн. ХIакьину ттун ччива жула ниттил мазрал хIакъираву ца-кIива махъ учин.
На хьхьичIва ччя-ччяни лагайссияв ттула буттал шяравун Урив. На шяравун лагайсса шиннардий жул гъанчунал уссия школалийнагу гьан увасса чIивисса оьрчI. Ца ххуйну лакку мазрай жапрай икIайва, вичIи дишингума тIааьнну бикIайва. Ца-кIира шинава му лавгуна школалийн. БувкIра шяравун. ОьрчI оьрус мазрай ур гъалгъа тIий. На цахьва лакку мазрай гъалгъа тIутIийни, бувчIайсса мазрай гъалгъа тIутIу увкунни.
– Гьай, хIарамзада, ина мукуннав усса, оьрус хьуну?- куну, дяъви бав. Шяраваллил жяматран цивхьуссарив ттун бувчIлай бакъая. Чун буххарчагу, гьарнал кулпатраву лакку мазрайссанияр оьрус мазрайсса ихтилат чIявуну баллай бия. На оьрус мазрай гъалгъа тIун къабучIиссар тIий бакъара. ЧIявусса миллатру бусса Дагъусттаннай оьрус маз чара бакъа аьркинссар. Амма шяраву, ца миллатрал агьлу бусса кIанттурдай, цаннащал ца оьрус мазрай гъалгъа тIутIаву ттун бувчIлай бакъар. ХIазран бакъархха «ниттил маз» учайсса. Му ниттил накIлищал буллусса буну тIийри. Муний жула бава-ттаттахъул гъалгъа тIий бивкIун тIийри. Шяраваллавува оьрус мазрай гъалгъа тIутIисса тагьар дикIарча, миллатрал ххазинану хъанахъисса лакрал поэзиягу, прозагу буккинма къаличIанссар. Ттун къакIулли дуссарив цIана школардай, шяраваллил кIанттурдайминнувурагу, лакку мазрал дарсирдал экзаменну. Дакъахьурча, ду дан аьркинни. Лакку мазрал дарсирдал сий гьаз дансса ци-бунугу чаран ляхълан аьркинни. Агана гьарца кулпатраву ца-унугу инсан лакку мазрай гъалгъа тIий ухьурча, гаймигу хIалли-хIаллих тIий цала мазрайн кIура баентIиссар. Ниттил маз къакIулшиву – му кьюкьала дакъарив!
Буцинна ца мисал. ЖучIа ших , Сочилий, ялапар хъанахъисса Хъанардал шяравасса Исякьов Аьлил кулпатраву дия хъунна-бава Ххадижат. Ганин цуппа ца махъ оьрус мазрай къакIула. Чара бакъашиврул къушлийсса цинявннан лакку мазрай гъалгъа тIун багьуна. Мюрщими оьрчIру, багъравун гьан къабувну, ганичIа кьабитайва. Гайннангу ххуйну лакку маз лавхьхьуна.
Армавирдай буссия Шахьуватусса ца кулпат. Жу хIала-гьурттуну буссияв. КIулссия гайннал кулпатраву хъанахъисса гьарица зат.
Му хъамитайпа бикIайва базаллуву духсса затру, лархсса янна-ка дахлай. Та мукунсса чIун дия, спекуляция тIий, цIусса затру дахлан къабитлатисса. Ца чIумал му, цIусса затирттал сумкагу бувцIуну, балугъравун къаивсса арсгу архIал увцуну, лавгун бия базаллуву затру даххан. Ца зат дургьуну цуппа бавцIуну, сумка тIурча, архну бивхьуну, таничIа арс ацIан увну бивкIун бур. НиттичIан милицанал зузалт гъан хьурча, арс, сумкагу лавсун, лихъан аьркинну ивкIссар. Ци къабучIавича, гъан хьуну бур милицалт.
— Ва нава бувсса кьинилийн бахшиш дурсса кофта дур, къадакьлай дуну дахлай бура,- тIий, — аьй лихлай бивкIун бур. Милицалт цукунчIав кIукIлу лаган бан къавхьуну бур. Бувцуну бавчуну бур протокол чичин.
Иш ххуйну къабагьлагьисса чIалай, хъамитайпалул, милицалтрахгу бурувгун, гайннахь гъалгъа тIутIиссаннул дурну, лакку мазрай лахъну увкуну бур: «Дада дуснакьравун даркьуну къаччарча, бузагу лавсун, шавай лихъу», — куну. ТалихI, оьрчIан цала маз кIулну бикIаву. Арснал ниттил тIутIимур бувну бур. Яла та иширая буслай, лакку мазрал нава, ххассал бувссара тIий бивкIун бур.
Ца ппурттуву (хъунма хIал къалавгссар), авария хьуну, ттул ссу азарханалийн багьуна. Та азарханалий ия «Хирург-травматолог Шамил Абдуев» тIий чивчусса бейджикращалсса жагьилсса хIакин.
— Ина дагъусттанчу унуккара?- куну, цIуххав.
— Да, лаккучу ура, Гъумучатусса, — увкунни.
— Лакку маз кIуллив? — цIуххав.
— КъакIулли,- увкунни.
МахIачкъалалив хъуна хьусса, жула мединститут бувккусса жагьил ия. Вана укунсса, личIи-личIисса ишру хьунабакьай. Учин ччимур мури: мазраллу жува хьхьичIва-хьхьичI цания ца миллатрал агьлу бушиврий цIакь буллалисса, маз бакъахьурча, миллатгу бакъашиврун ккаллиссар. Жула оьрчIан, ялун нанисса никиран маз лахьхьин бан хъунмасса бияла буссар нитти-буттахь, оьрмулул хъуниминнахь. Ттун кIулли кулпатру цала оьрчIру ичIува лакку мазрай бакъа гъалгъа тIун къабитлатисса. Ми оьрчIан цала ниттил маз ххуйну кIулну бия. Хъинну ччан бикIарча, шайссар оьрчIан маз лахьхьин бан, ниттил мазрай чичин ва буккингума лахьхьин бан.
Лахьхьин буллай бурухха жува чил билаятирттал мазругума. Ттун ххирар ттула ниттил маз, хъунмасса гъира бикIай лакку мазрай гъалгъа тIун. Яраппий, жула нахIусса-нацIусса ниттил маз, аьвзал-заманная шинмай яхьусса лакку маз бухлавгсса чIун дунияллий загьир хьуну къалякъиннав!
Анисат Уцумиева,
ш. Сочи
ХIадур бувссар
Андриана Аьбдуллаевал