[dropcap]Ж[/dropcap]агьилшиву цинявннахьхьун, хъунав шаву – чанссаннахьхьун дакъа къадирияйссар.
Жагьилнаву авлияшиву ва аькьлугу ца архIал наниссар.
Жагьилшиву кIийлла къадучIайссар.
Жагьил шиннугу, уттисса оьрмугу хьурдай.
Жува – хъуслих, бивкIу – жухва.
Инавагу халкьуннан бува, винмагу бувну ччарчан.
Инсан чарил акъар – чаругумали ппив шай.
ИчIува кулпатрачIасса бивкIу ссувхIатри.
ИшттахI ккарччал луватур буккайсса.
Кусанай чIири къахьурчангу, хъунаврив шайссар.
Ккаччи хъунмав хъанай, карчI хъунма хъанай.
КIусса щаву хъин дан шайссар, оьккисса цIа ххуй дан къашайссар.
КIусса азар хъинссар лахъисса азаруннияр.
КIюламур мурхьри лахIлан бикIайсса.
КIира вичIигу, ца мазгу жунма бувсса чIярусса вичIи дирхьуну, чансса бусланни.
Лахъи ларгсса азар хъин дан захIматссар.
Личча бунал ччан ласайссар.
Лякьа дурччукун, чурх бигьа лагайссар.
Мурхьгу щала шинай щюллинма къабикIай.
НигьаусучIанни азар дачайсса.
ОьрчIругу бувнал бакъарча, бивтналсса бур.
Оьрму цIил щинан лавхьхьусса затри: хIачIлачIиссаксса мякь гуж хъанахъиссар.
Оьрму хъинбалдарал ххуллий бутан аьркинссар.
ОьрчIал къашайшиврул нину-ппу хъяврин байссар.
ОьрчIал къашайшиврул нину-ппу щялу байссар.
ОьрчIал къашайшиву гъили накIлийн багьсса паммари.
Сагъманан хIакин къааьркинссар.
Сагъма бивкIулух луглан къаикIайссар.
Сагъсса ттурчIай дикI дишайссар.
Сагъшиву канихьсса ххазинар.
Сагъшиву машан ласун къабюхъайссар.
Сарс тIахIни – суй, цIу тIахIни – гъярж.
Ттуршра шин хьума вилттили оьрчIайн уккайссар.
Ттула зумух нара ччарчан аьравартту дуцинна.
Угьаранай хъямахъра – инавагу хъунав хьунтIиссарача.
Уттарашиврул щин хIарчIсса цучIав акъассар.
Хъунмавхьу къиргъу лухIи хъатIулгума бух байссар.
Хъинсса инсаннал аьпа махъун личIайссар.
Хъинсса инсаннал оьрмугу, ххуйсса кьункьащалсса тIутIул оьрмугу кутIассар.
Хъунмав хьукун, ххачIа барцI хъуцIурдихун багьайссар.
Хъунмавхьу оьрму – кьюкьу оьрму.
Хъунав хьукун кьякьа бакIрай бацIайссар.
Хъунмав хьукун ттукку аьшари шайссар.
ХъатIуй – балай, бивкIулий – зума.
Ца ччан – шикку, ца ччан – тикку.
ЦIу ккуртту – мюрай.
Цила чIумуйсса шану чурххан дарури.
ЦIун къаивкIнан цIуцIаву цирив къакIулссар.
ЦIуцIимур цурда на шикку дура тIун дикIай.
ЦIуцIи чувнал бакIрацI – цIуллу чув.
Чимус арулла азаруннинсса даруври.
Ччарчан – ялавай, ччарчагу – лавай.
Ччарчан – ххуллул уттамур, ччарчангу – ххуллул утта-кIюламур.
Ччувччу тIувтIу цIу къалагайссар.
ЧIава пялут бурандалул так лахIанни байсса.
ЧIун дучIайссар, ссят дияйссар.
ЧIун ларгукун, ацци тIатIай, тIахIни гъагъай.
Шанан ччай акъа шанийн къаагьаннав.
Шану бивкIулул бачIир.
Шатлул куссия тIар: «БакI къадирчIарчан, чурх ппеллул ххарараятугу бави».
Я кьацIливу ккарччи, я ккарччай мурччи дакъуй.
Ярагъуннин гъан чув къакIулссар.
ЯхI бакъа дунияллийнияр лухIи гьаттал увгьуну хъинссар.
Анаварсса дуку анаварсса зузалар.
Ахттайнния бизанссия, ахттайнссаннун дуканмур духьурчан.
БарцIгумали вацIлувату ккашил буккан бай.
БурцIингу ттукку нисирал чуттуну чIалан бикIайссар.
Букай ттанни къюллу хIалалсса.
Гьарахъалу щинай, инсан дукралийри ялапар хъанахъисса.
Дукралул паччахI ччатIри.
Дукра вилнугу, лякьа ттулархха.
Дуркумур жулар, лирчIмур щиллив къакIулссар (лякьазарал учала).
Дуссаксса дуканну, дакъамур чIумал ци-бунугу хьунссар.
Дуркунугу дух къалагайсса, дукъаркунугу цичIар махъун къащайсса.
Дур-думунийн цIу бичлай, цIу бавкьумур канай.
Дукралул кьункьал уччайссар.
Дукралух – урцIул бакIрай, вирттавравух – махъа-махъ.
Дукъакай ттуккул зунтту къабитайссар.
Дюрхъу шинал – хамил гурга, къурагь шинал – хъалул сун.
Жура дуркумурди жунна дучIину лякъинтIисса.
Жунгу цичIар чан къархьунни, зунгу цичIар ххи къархьунни.
Инил дус инищал лагайссар.
Кулпатравухсса дукра тIааьнссар.
Ккаччил мурад чу бивчIавур.
Ккарччив мюрайх лархъун.
Ккашил къавхьуну, уччаврил кьадру къашай.
КкукъархIуну, тIааьн кIул къашай.
КIурчIулттуву щин къадацIайссар.
Лаччуву арулцIалва дару буссар.
Лякьазарайх лякьлулли рищайсса.
Лякьа ккашил хьурчан, ка хIарами шайссар.
Лякьлуяр ххисса дукрагу, чурххаяр ххисса давугу хIарамссар.
МечIай чIатIиксса, чIатIуй къамаксса.
Нагь-ницIаву шашарчан, бивщу бягу нахIуссар.
ТтаркI дакъасса дикI къадикIайссар.
Ухсса увккун – дулун багьавив, ххувсса увккун зеххивив къакIулли.
Уччиннин дугу дуки, гьухъал наннин зугу зузу.
Ххютту дачIраний бакI гъав лагайссар.
ЧчатI бивкIссания ккарччив лякъинссия.
ЧчатIул дус ччатIущал лагайссар.
Чил ччатI кьурчIиссар.
Чил пулавнияр жула лархьхьунакьлихун ини хъинссар.
Яручу шашаннин къаацIайссар тIар, лаккучу шашаннин ацIайссар тIар, дякъиннин къаацIайссар тIар.
Ав цал бивчIайссар, авчи кIила ивчIайссар.
Алттуйхсса сси ттуккуйх лахълай ур.
Арнища хатIа къашайссар, зунттуща хатIа къашайссар, инсаннащар хатIа шайсса.
Аццимур тIартIунни, тIахIнимур гъаргъунни.
Архмур тIутIи ятIулну чIалан дикIайссар.
Аривмур тIутIигу ххуйну чIалан дикIайссар.
Аьвхьхьусси ябарчан – кьацI нацIу шайссар; хьюлу ятин ябарчан – мурччив ятIул шайссар.
Бияй ккаччин ххуллу илкинссар.
Бургъил хъирив барзгу лаяйссар.
Бургъийгу ттангъри дуссар.
БурцIин хIажи тIун багьну бур.
БувцIу варакъувун щин къадутIайссар.
Биттун къаз биривну бур.
Вайннал хъинма ивкIумари.
Вила бавцIуний чин оьбала мабара.
Варани кIуллух ттирикIлий.
Варанттуй ххилай, кIуллул ядичлай.
Варанттул ххилай, ххинчу канай.
Вил – тур, ттул – дарвач.
Винма хъинбала ччарчан, чин оьбала мабара.
Ва куццуй унува ивчIарчан, гьаттал кьамул къаанссара.
Гьагълийх бивщусса чарил чIентIру цайнма личайссар.
Гьарицагу оьбалдарачIа хъинбалагу буссар.
Гьивулия зимиз лихъан бува.
Гъан чув оькьини хъинну лякъайссар.
Дард дачIинма уния, дардру дуван ци бия.
Дуниял чурттур: ку лахъайсса, ку бучIайсса.
Дуниял хъинсса инсантал бакъа дакъассар.
Душман канийн увкIукун, чувнал куна хIалал ити.
Залуннал вичIив къюкIссар.
Заннан чири байссар тIий, ккашил лиявай бияв.
Зарал бан бигьассар, га тIайла бацIан бан захIматссар.
Зумадугьул барзри тIий, закъумирал барз бия.
Зунтту лахъссаксса ттурлугу ччяни щайссар.
Зулмулул ахир оьнийн дуккайссар.
Зулму лахъи къалагайссар.
Зуруй ацIния ххюра хьхьу цIансса духьурчан, ацIния ххюра хьхьугу чаннасса дуссар.
Зунттуйн ттурлу щукун, я даяйссар, я дащайссар.
Инсан оьри куну, ратIувгу къаутай, хъинни куну, бакIуйнгу лахъан къаай.
Инсан акъар – шатта бур.
ИвчIан хIакьсса адамина ур.
ИвкIунанна рахIатшиву дия.
Ккаччив хъинну ябайсса удаманнал къушлийн барцI къаххяххайссар.
Ккаччил чайва тIар: «Хъурттарал ттурчIал нава буччирчан, барцI бутавияв».
КъабацIул бавцIунни, бацIул багьунни.
Ккаччин усру дарчан, цила дукайссар.
Къумашиврул хъирив гьарташивугу чан дакъассар.
Къурушрангу къуруш, чувнангу чув мудан лякъайссар.
КьуртIусри дакъасса ццац къабикIайссар.
Кьяцлуя хьхьичIа, чая махъа, оьсса инсанная гьари-чулуха нигьа усу.
Ламу лавхъссарав, мурадрайн ивссарав?
Ламу лавхъун, тий авцIума ххай урав?
Лахъан къахьурчан, хъамакъабитанна.
Лажин лухIир, маз кутIар.
Мархлулли мурхь бугьайсса, инсангу дакIнилли угьайсса.
МарцI мусин цIарая нигь дакъассар.
МархлуцIакул дуркмур цIуницIа къаххяххайссар.
МикIирал тIун дукай, зунчал зунтту букай.
Мудан хIап тIисса ккаччигу, даиман гьаъ тIисса ттуккугу къабикIайссар.
Муси кьяркьаравугу цIай-цIай тIий дикIайссар.
Муруллийх бутарчангу хъинбала бакъа къашайссар.
Мукьвагу мурцIу лавкьуну ур.
Муххай кIаланнувугума икIайхха.
НакIливух лавхьхьумур бивкIулухри хъамабитайсса.
Оь оьрмулул оьрму кутIассар.
Оьма къаккавккун, хъинманал кьадру бакъассар.
Оьбала хъамабити, хъинбала дакIний бити.
Оьбала бакъа хъинбала къабикIайссар.
Оьбала дакIний бувгьунан жапассар.
Оьбалагу мабара, нигьагу маусара.
Оьбала инава барчан – оьбалдарах, хъинбала барчан, хъинбалдарах ялугьлагьу.
Оьбалдарая хъинбала къашайссар.
Оьбалдарахь хъинбала бивчIан мабара.
Оьккимунийн ххуйссагу, кIяламунийн лухIиргу матIра.
Оьккимунийн ххуйри, ххуймунийн оьккиргу матIра.
Оьма утансса мурлугу, хъинма итансса тахгу къалявкъуссия тIар.
Оьсса чувнал лажиндарайн ххуйсса махъ, махъа оьсса махъ учайссар.
Оьсса жуятувагу къаизаннав, хъинсса чиятугу къаивчIаннав.
Оьсса чувнал оьманаяту хъин чуври чай.
Оьчувнан хъинбала къаккаккави.
Оьттулучу ратIув щиналгу, зунттуй шанулгу къаувччуссия тIар.
Оьная оь, хъинная хъин лахьхьайссар.
Оьккимур ххуймунияр ххув къашайссар.
Оьсса чувнал ахир дакъассар.
Суалданун лархьхьуссар жавабгу дикIайсса.
Ссуттил зимизрал кьацI гужну учайссар.
ТтаркI дакъасса чавахъ къабикIайссар.
Ттуккун – бивкIу, бурцIин – хъатIи.
Ттуккул кьадру ттуршалли.
ФашистначIа цIими бакъассар.
Ххув хьумигу бух шайссар.
ХатIа къашайсса цучIав къаикIайссар.
ХатIалун банмур бакъассар.
ХатIа хьулухва бикIайсса бивкIун бур.
Ххуйсса чувнал оьккисса даву къадайссар.
Ххуйсса мукъух вичIи дишин тIааьнни.
Ххуйсса багъманчинал багъраву – ххуйсса ахъулсса.
Хьуну лавгмуний бурттий занан къаикIайссар.
Хъинсса чувнал барцIгумали цила оьрчIая махIрум къабайссар.
ХъатIу лухIи лавгсса дакIнийсса къабувсунтIийри.
Хъин инсаннахлу – ттуршра ка.
Хъинсса инсаннал маз чанссар.
Хъин хьун ччарчан, хъинбала бува.
Хъинбалдарал гьанна хьхьиривугу къааьяйссар.
Хъинбала гьаннану бугьи, бакIлахъияну ттихIа, инсаншиврийгу бачIи.
Хъинсса чал хъирив ттурлу луххал дизайссар.
Хъинсса чIаххувчу ххазинанияр хъинссар.
Хъинсса ур, чав?
— ХъусличIан уца.
Хъинсса инсаннал цIу духкъалагайссар.
Хъинмунийнсса умуд кьукьин къабучIиссар.
Хъинсса задрал кьадру дакъа хьувкунни кIул шайсса.
Хъинбалдарал гьану къааьяйссар.
Хъинсса чу бурттигьу акъа къаличIайссар.
Хъинсса инсан маслихIатрай акьайссар.
Хъинсса инсаннал щалагу дуниял цала шардалур.
Хъинсса даврил цила цурда чIалачIи дай.
Хъинсса хъус муштари акъа къаличIай.
Хъярчлийн ссигу мабизара, къаччангу мабикIара.
ХIусутсса яруннан архну ххал шайссар.
ХIусут яруннан нач дакъассар.
ХIусутма талихIрайн къауккайссар.
Ца я – нисирах, ца я – ччатIух.
Ца оьсса чув шяраву ухьурчан, щала шяравалу оькки шайссар.
Ца хъинсса чув шяраву ухьурчангу щала шяравалу хъин шайссар.
Цал къакIулхьурчан, цал кIул шайссар.
Ца мурхьираяту пулав букан къусагу, пара бичин чIатIагу дайссар.
Цайминнахсса сси – щарнийх, щарнийхсса сси – илданийх.
Цал къакIулхьурчан, цал кIул шайссар.
Цанна цала кIаланг дуклай ур.
Цуркулгу цурк: «Я аллагь» — тIийри байсса.
Цува оьккинал давугу оьккир.
ЦIаннан чанигу, оьчувнан хъинчувгу къаххирассар.
ЦIивугу танал шатта багьан байссар.
ЦIу хIала дурукунни ччатIуйх хъянша бищайсса.
Чувнан чувгу, чан чугу чан бакъассар.
Чил каних мечI биттун бигьассар.
Чил билаятрай алжан къабикIайссар.
Чин бувт бартбисулий цува щяикIайссар.
Чин був кумаг винма кIура баяйссар.
Чинилун чаннан бакIрайн дагьунни.
Ччар гъаралу лирчIун дур.
Ччан дяъвилий дуккарчан, ссан дирияйссар.
ЧIаххувраннийн цIу щурчан, виламур къаттагу ччуччайссар.
ЧIири заврия хъун даву хьуну буру.
ЧIумул буруккин чIиви байссар, ххаришивугу гуж дайссар.
ЧIумул буруккин ссуссукьу байссар.
Чил аьнакIи къазну чIалан бикIайссар.
Шанашала ва танмал накIлицIасса уссурвалли.
Щунийнма щайссар, щавува оь буккайссар.
ЩяйтIаннул яхI гъагъан ба.
ЩяйтIаннуй ччан биза.
Я хъинбала, я оьбала бакъа къашайссар.
Архниясса аваза хъунмассар.
Архнияту тIутIи ятIулмур, гъаннияту хъахъимур чIалан дикIайссар.
Багьана – гьанав, бюкьу – сунув.
Бурж бурцIий хьуннав.
Бусласу, бусуй, кьини вий дарцIуну дурча.
Вила щютIливух нагу хIала маакьларда.
ВичIава бакъасса тIайламуних чичIа малугларда.
Цара-ца тIутIуяту найрал ницIгу, шатлул загьругу ласай.
Гъарал дуний кьюнугу чан къашайссар.
Гъарал кIунтIал бусарчангу, бусу лякъайссар.
Дакъа къатлул ялу къарал къабитайссар.
Дулунну дулайсса лая, учинну учайсса махъ.
Зунагу, цуркгу, инсан ивчIавугу кIул къавхьуну къаличIави.
Зунтту, оьвтIий уна, цачIанма къабувкIукун, идавс лавгссия тIар зунттучIан.
Зума бахъарчан – зуна, хъян бикIарчан – хъямала багьунни тIий.
Зумув ккаччи бавхIуну ур.
Зулмулул хьхьичI нач лихъайссар.
Ина танал ччимур базаллуву, ччимур багьлун ахханссара.
ИчIува читIухь бувсмур чIуллуй чIелмуллунгу баяйссар.
Ккаччи хIап тIий бунувари ххуллулссагу лагайсса.
Къарапул бакъа кIяла арцу ишла къашайссар.
Лавсмунин бахлай ура.
Ладиртмур бат шайссар.
Лархьхьутура кьаритан захIматссар.
ЛуххацIух цIугу къалачIай, лавг оьрмугу зана къашай.
Лякьа цIуцIи цулкIлуйн увккун ур.
Мазрал ччимур уча, амма ка лахъи мадулларда.
Макру – цулкIлул, ликри – бюрххул.
Махъгу – жавабран, ччатIгу ахттайнссаннун ябува.
Махъ булуннин кьянкьану ацIу, буллукуннив яхI бува.
Махъру чIявуний даву чанссар.
Мукъурттилли дуниял дурцIусса.
Махъгу зумату ливчуну махъ бугьан къашайссар.
На ивтсса куна, ина гъинттул аькIурдилгу итаннав.
Намус буний тIайлашиву дуссар.
Нач дуначIа инсапгу дуссар.
Оьбалдарал хьхьичIа аькьлу лихъайссар.
Оьккисса махъ залуннайн кIура баяйссар.
Оьсса чувнал мазраща буручча.
Оьсса чувнал барчабакъашивугу мукьцIалуннан дияйссар, чай.
Пахрулул бала бакIрайн буцайссар.
Ттулсса ратIув багьунни, зулсса бакIуйн бувккунни. Зулсса ратIув багьунни, ттулсса бакIуйн бувккунни.
Тахсир бакъа тахсиркар.
Ттал бурчувусса барцI.
Ттуккуятур кьунклунгу тIиринт бищун лахьхьайсса.
ТIайламунин дивандалия нигь дакъассар.
ТIайламур аькьлулул чанир.
ТIайламунил цинма цила ххуллу ласайссар.
ТIайламур ххуйри, амма талихI хъинни.
ТIайламур ппар: дарваграву лабитан къашайссар.
Ххахлахаврия ва дяъвааврия хъинбала къашай.
Ххуйшивруяр хъиншиву хъинссар.
Ххядурксса тIахIунттувун къама къабичайссар.
Хъинбалдаран хъинбала барчан – ина чувра, оьбалдаран хъинбала барчан – виричура.
ХIан кьадитан ччарчан, инава увччу къавхьуний пияннах ургу.
Хъус дакъана нагу икIарчан, инсап дакъана инагу икIу.
Хъинсса чувнайн оьманал оьчури чай.
Ца аьркин бакъа мукъуя абадлийсса ххаххаву.
ЦулчIа бакъа къурув къакъунт бухлагай.
ЦулчIа бугьан цила магъралли кумаг байсса.
Чарил хъирив хIинча дакъассар.
Чил кьацIурдин къадагъа дан къашайссар.
ЧIирисса кIалайлул хъунмасса ххалабакIу ччуччайссар.
ЧIирайгу вичIив дуссар, магъуйгу яру буссар.
ЧIявуну гъалгъа тIинах щилчIав вичIи къадишайссар.
ЧIявукIул цулчIа лякьалавай багьайссар.
Шярал хъаннил зумув махъ багьунни.
Шярал мукъурттия вичIилух чIира бан аьркинссар.
Щялмахъчи хъарду буллан икIайссар.
Щялмахъчинал лажин лухIиссар, маз кутIассар.
Щялмахъ къабусайсса усттар къаикIайссар.
Щялмахърай ликри дакъассар.
Щялмахъ бусу вих къашайссар.
Щялмахъ бусул бара чIаравва икIайссар.
Щялмахъ бусул кьабакI тIартIссар.
Экьиларг щинай гьарахъалу зун къадикIайссар.
Яла кутIамур ххуллу тIайламурди.
Аькьлу бакъу пахрулувун лагайссар.
БарцI нигьабусан бан кьунча бувкIун бур.
Бувку суннугу хъамабивтун, сунинна рахIух буклай.
Вил тур дайлсса духьурчан, ттулссагу ххарарая дурсса дакъар.
Вил дакIуксса бакъухъ ччива буччиннин букан.
Вил дакIуксса бакъухъ ччива, щала жямат буччин бан.
ВилцIун пахру буллай бивкIссар тIар цил ппу балчанни тIий.
Дунияллул заллу хьусса ххай занай ур.
Дунгъузран кIяламургу, лухIимургу цава-цар.
Ина чIира ба, на, кIисса щуну, лекьан банна.
КъуртI хъиншиврийн къадуккайссар.
Лагьну къаагьан, бюхттулну малехларда.
Мукъурттил гьарахъалу гьанагьи къадай.
Пахручинайн хъяшхъар багьайссар.
Тинай хьурчан – ппу, шинай хьурчан – нину.
ТIюхчара чувнал, цала нех цала хъун даншиврул, гьарччалтту бавтIссия тIар.
ТIункка ляркъусса оьрчI кунма пахрулувун малагара.
ХIала хьурчан, хIал къабитай.
Ххуллу бивтукун, махъунайгу ургу.
ХIиркI бугьайсса вилцIуннулли.
ХIиркI бугьан ина вилцIун акъарахха.
ЦIа дурну, цIаравун ххяххан уллай.
ЦIанин ливккун ур.
Цана цува ххирама чин ххирасса къаикIайссар.
Цува шахьлай, цува канай.
Шамила цIа дарчан, ттуккул щулуралгума лавай тIанкI учайссар тIар.
Шархьмургу дуки, бусласимунихгу вичIи диша.
??
??
??
??
1
