Абакар Мудунов
ДакI аьрай дацIан дуллай
Вирттаврал къириятрал
Бат дурунни аькьува.
Ттул халкьуннал яхIирал
Ккуччу дунни фашизма.
Кьадагьунни леххаву,
Къув-аьс ва муххал ххурхху.
Кьус бивкIунни, бявкъунни
Азгъунсса ттупал вяртту.
Амма лирчIунни цирив,
Ккуллардал цIалцIив кунна,
ДакI аьрай дацIан дуллай,
КIунттиву чIатIа дуна.
Амма лирчIунни цирив,
ДакIниву чаннан дихьлай,
Иш багьний цIакьну учин:
«Жу буссияв дяъвирдай».
Ххувшаву жуллар
Кьуват каруннихь бур ттупанг чIувуну,
Агъзиятрал тамну, цIарай бавцIуну,
КьяртIлий ишлану бур кIисса къур хьуну,
Душманнал язинийн цIугу дирхьуну.
Виричугу шайсса чувшиву дурнур,
Ва оьрму дуз бувсса жанну дуллунур,
Буттахъал къирият, зунттал чувнал яхI
Ккаккан бансса жула ялун бивну бур.
Зузалай, кьутI уча вила кьютIилттух,
Фашистал ппив буван ина був ччаллух,
Колхозник, палцI бува байлсса
чIиникI, мирхь,
Душман ххит ай ярагъ мугур вил канихь.
Гьалмахчу, ша ласи, ххувшаву жуллар,
Ватан дур гьаз хьуну душман ххит аврийн,
Жула аьрххи-ххуллу хIакьину багьссар
Тархъаншиврул цIаний цIарал кIиринийн.
Ххуллухъин
Лухччи тIутIахь дунура,
Цанни ссав аьраххайсса?
Дахьва хъатIавух буна,
Цанни аьрххи аьрайнсса?
Най бур аьрайн жагьилтал
Аьраххуллу бувгьуну,
Щала щарнил жяматгу
Гай тIайла буккан бувкIун.
Кув бур аьтIий, кув жап тIий,
Ххуллухъин буваннав тIий,
Кувгу ххуллухъиндаран
Ччергъилттухун балай тIий.
ДакIру дачIра хьуннинна
Дучрал хIухIу увкуна,
Гайннул гюнгутIал чIурдал
Бачайшиву бувсуна.
Ссавруннайсса ттурлу-кIа
Дукьаннин бургъил хьхьичIа,
Лакрал жагьи-жугьулнал
Кьяпри галай бувуна.
Ца акъа-акъа арснал
«Дадай, барчаллагь», – кувкун,
Ниттил кIирисса мукьал
Аьрщи ччуччин дуруна.
«Заннайн аманат», – куну,
Гьан увуна арс аьрайн,
Ватан тIурча, аманат
Дуруна цила арснайн.
ГьалмагъайчIан
Фронтрайнсса чагъар
Гьантри, ссятру ккалай
Ина учIаннин,
Ттул аьзиз гьалмагъай,
Бура ялугьлай.
Хьхьувай чирахъ лахъан
Гъирагу бакъар,
Щих бурган лахъави,
Ина акъаний?
Гъилисса ччатIулгу
ТIин бувчIлай бакъар,
Вил кIанттай ссупралух
ЦучIав акъаний.
Къушлий щин дунагу,
Щинавгу гьара,
Ххал шай ккаккан хъачIру
Вилми куннасса.
Адаминал чIунин
КьатIув лечара,
ЧIу, щилсса бунугу,
Вилмурну баллай.
Так ца миннатри вихь:
Даччин мадара,
УчIанна увкуну
Буллусса мукъуйн.
Ялагу миннатри:
Хилип машара
Нину-Ватандалийн
ДакI тIайлашиврийн.
Дуснайн фронтрая
ДакIнин ччинайн чичай
Эшкьилул чагъар,
Чичлайна икIара
Ттувува нава.
Агарда вияту
Ссалам бучIарча,
Вих хьу, хъамабитай
Мякьгу, ккашигу.
Аьсив махъанарда,
ЦачIу бакъа тIий,
Ялун найри дусса
Жулла щюлли гъи.
ХIакьину унугу
Ттупру пIякь тIиний,
Гьунттий на уссара
Ина хъяхъиний.
КIюрххицIун
Лерщунни пачливу
КIинтнил хьхьуну цIу,
Чулгу бунни сумайн
Бувхсса солдатнал.
Так пуркIу тIийнма бур
Лама чирахърал,
ЦIайтIи буллай хъавту
ЧIиртту аьрщарал.
Пикрирдугу шанул
Лихълахъи бувну,
Оьккину бакъару
Землянкалуву.
Амма танинцIари,
Цуксса хIаллайри?
Нузал зертI увкунни –
Цурив увххунни.
ЧIу политрукнал бур,
СсихI бяличIлай ур:
– Гьаз хьира, гьалмахтал,
Амру цIакьсса бур…
– Агь, амру бур учав?
Жу хIадурссару!
Марххалттанул валтних
Буру сангардай.
Гьаз хьунни ракета,
Гьава ххябуклай,
Чявхъагу бавчунни
Душманнайн бутIлай.
ЛухIи муххал чявхъа,
НякI чIутIул чявхъа.
ЦIаравун ххявххунни
Цува политрук.
Амма кIикьувкьунни
Фронтрал лачин –
Къаччайна лавкьунни
Яру – чирахъру.
Ганал урчIа камур
ЛирчIри тIиртIунна,
Жу бачинсса ххуллу
Ккаккан буллайнна.
Вих хьи, хIакьсса затри –
Дишарду ца цIу,
Ттула дакIнивасса
ЦIу ххива га ттун.
Дуржагь къабикIанссар
Гаксса кIирисса,
ХIайпри щялу хьурча
Ккулла на бивтсса.
ДакIницIух бишлай бур
НякI цIарал лама,
Ламараву хъун шай
Ватан ххирама.
Най буру хьхьичIунмай,
Мугьали хьуну,
Янсаврал пуркIугу
СсихIиран ласлай.
Чувшивугу буру
Жу архIал дуллай,
Цинявннан цачIусса
Ниттин – аьрщаран.
Карщи
На аьрайн нанийни,
ЧIаврдайх ккур-ккур тIий,
Вил иттату дия
КIирисса макь най.
КьурукIинтнил замгьар
Цуксса цIакьнугу,
ЦIарал лама бия
ДакIницIух бишлай.
Ттун ххуллухъиндаран,
Кагу дургьуну,
Мукьал атил дурсса
Карщи ма куна.
Вияварив ина
ЦичIав къакуна,
Эшкьи-ччавриягу
Махъ къабувсуна.
Ттун вил мурччавату
Бия так баллай:
«Урувччуну икIу»
ТIисса кIива махъ.
Уттирив ттун чIурду
Цайми бур баллай,
Ххялигума ххяхха
Дуккан кунмасса.
Душманнал ккуллалул
Дурсса щавуя
Нанисса оьттул дур
Карщи атилну.
Дус, архIал шюшинну
Дардгу, оьттугу
Зунттал дяркъу щинай –
РахIув-Щаращуй.
Аьрайн ачайни, вихь
Барчаллагь учин
Махъва-махъ кIиягу
Хьунабавкьусса.
НиттичIансса чагъарданува
Дахьва пахъ багьунни
Дяъвилул ххурхху,
Цуксса хIаллайссарив
Ттунгу къакIулли.
Ттуятувасса вил
Буруккин чан бан,
Бавай, на ва чагъар
Гьан бував вичIан.
Къабаяйривла вин
Бюхттул зунттавун
Дяъвилий ххув хьусса
Арснал тIи балай?!
Тирх къачайрив, нину,
Ялгъузсса дакIнил,
Буллу ккукку арснал
Бувукун хIалал?!
ЦIарал чани хьхьувай
Ххиттуй щябикIлай,
Чув буссарив бусай
Къизгъинну дяъви.
Вана, шанма гьанттар
Шану къалахълай,
Сситтул гъагри щарай
Жу буру талай.
БивкIу ккуччу бару
Солдат чакмардах,
Щавурду дахIару
Гьухърал каххурттах.
ЦIанагу душманнал
ЦIарал мугьали
УрчIаха, кияха
Ялун бавчунни.
Штабрал амругу
ЦIакьсса бувкIунни –
Махъунмай цуппа-ца
Ша къаласунсса.
Вихь бусансса буна,
Чагъар къуртал бав,
Кьамул бува, бавай,
Ссалам кIирисса.
Ххаллилсса щялмахъ
Халкьуннаву тIун бикIай:
«Щялмукъул ликри хъамул».
Халкьуннаву тIун бикIай:
«Нааьна щялу мукъуйн».
ТIайласса мукъуйн куна,
Нагу вихссара мунийн.
Амма, вих хьира, дустал,
Ца ишираву щялмахъ
ТIайламунил багьану
Лякъайсса бивкIун бия.
Аьрайн жучIан бучIайва
Къинттуллуха чагъарду,
Гайннуй мудан бикIайва
Жу ххари бансса ххару:
«Арсрув, жу ххуйну буру,
Жул буруккин мабару».
Вана ва «ххуйну буру»,
Щялмахъ бивкIун бунугу,
Душманнащал дяъвилий
БикIайва жул дакI дуллай.
Шава
ХхялтIа шайсса кунма
Дяъвилий аьрал,
АхъулссаннуцIа багъ
ХхялтIа бувккунни.
Кьабагьайсса кунма
Къув-аьслил ххурхху,
ЧIелмултрал балайрду
Бухва лавгунни.
Аьрай гьаврду хьуми
ХьхьичI бацIан буллай,
Хъахъи лаглан бивкIми
ЧIапIив кьатI хьунни.
На ура авцIуну
Мурхьру ххялтIаний,
ОьрчIи щивщу хьуну,
Ссав чIалачIиний.
Уруглайгу ура
НякI ттуруллавух,
ЦIаннава личин ччай
Хъит тIисса зурух.
Дур итталун дагьлай
Царай суратру:
Талай, хьхьичIунмай най,
Бивтсса ххуллурду.
Окоп ва землянка,
«Максим-пулемет»,
ЧIарав санитарка,
Чантай чулухсса,
Увгьусса ясиргу,
Кару гьаз дурсса.
ЧIалай бур, лехлай бур
Ттуплил ккулларду,
Ччучлай дур, щарай дур
Аьрщи ва щингу.
КIяласса кисайлул
БакIгу бавхIуну,
Боец ур душманнайн
Хъазам бувгьуну.
БивкIулуща къашай
Мукунми ласун,
Мукунминнал бакьай
БивкIу гьаттавун.
Цакуну бивщусса
Ухссавнил мурчал
КIура аен увнав
На ттуйна нава.
Хьхьунил пахъдагьругу
ТIабиаьтраву
ХьхьичIра-хьхьичI хханссия
ХIисав хъанайсса.
* * *
Ларзулу самовар
ЧIу бувцуну дур,
ЧIиви душнил ссихьу
Цулцу дуллай бур.
Кьюнукьи ахъуву
ТIутIайх бичлай бур,
ТIутIай хьхьемал кIунтIру
Чанна лахълай бур.
Вана микку чявхъа,
МикIгу хIаласса,
Байбивхьунни бутIлай,
Дара дургьуну.
БивкIулул хIучI ттува
Ччянива лавгссар:
Дурссар шинну аьрай,
Душманнайн талай.
Амма ттул дакIнивун
Гара леххаву
БутIлатIисса чявхълул
ЦIунил дутлай дур.
Да инсантал, бурив
Зун ттул чIу баллай?!
Ва дунияллийх бур
Баларду занай,
Чярха тIисса цIарал
Халкь бур кьатI буллай.
Душмур, ссаятучIав
Хаваргу бакъа,
Цила ссихьхьущал бур
Шаппа тIуркIурдай.