Дагъусттаннал Энергетикалул ва тарифирттал министерствалул ларгсса шинал хIасиллу дуллалисса ва гьашинусса шинал хьхьичIун лавсъсса агьамсса масъаларттая бусласисса пресс-конференция хьунни ЧиркIай ГЭС-рал идаралий.
ДР-лул энергетикалул ва тарифирттал министр Марат Шихаьлиевлул бувсунни ларгсса шинал дурсса давурттая.
Шиккува бусан, гьашинусса кIинтнийнсса хIадуршиндаран итадаркьуну дур 1,2 млрд къуруширттал. Вай арцух баххана бувну бур чIявусса вольтру бусса ттукIрал ххаллу дурцусса 5000 ттала, 526 километралийхсса ттукIрал ххаллу, бакьин бувну бур 1000-хъул личIи-личIисса журалул трансформаторду.
Республикалул инвестициярттал программалул лагрулий, газ бувцуну бур10 райондалийн. Догазификация тIимур программалийн бувну, газ бувцуну бур 1800 ужагърайн. Республикалий аьмну 71% дузал хьуну бур газ буцаврил масъала.
Ларгсса шинал республикалий 100% дузрайн дуккан дурну дур догазификациялул программа. Ккаккан дурсса пландалийн бувну 1967 аьрщарал участокрачIан буцин аьркинсса газ бувцуну бур 2375 аьрщарал участокрачIан.
Ларгсса шинал ва программалул лагрулий газ бувцуну бур 1800 къатлувун. Кьамул бувну бур 68 СНТ-лийн газ буцинсса аьрза, дурну дур газ буцинсса 55 кьутIи, 10 участокрал дазуйн бувцуну бур газ.
Хасъсса аьралий операциялул гьурттучитуран газ буцинсса хIаллихшиннарду ишла дан ихтияр дусса кулпатирттан приборду машан ласаврих ва ужагърайн газ буцаврихсса харжлугъран кумаг хIисаврай итадаркьуну дур 100 азарда къуруш субсидиярттал. ХIакьинусса кьини субсидияртту буллуну бур хIаллихшиннарду ишла дан ихтияр дусса 1294 инсаннан, миннава 65 ур СВО-лул гьурттучи.
Гьашинусса шинал хьхьичIун лавсъсса агьамсса масъаларттавасса бур Дарбантлив ва Нугъайнаву буллалисса бургъий электростанцияртту зузи баву.
Ларгсса шинал декабрьданий ЦIуссалакрал райондалий буллай байбивхьусса мурчай электростанция бур 300 МВт бусса.
2027-ку шинайн дияннинсса республикалул электросетьру низамрайн дуцаврин хас дурсса программалул лагрулий итадаркьуну дур 11.7 млрд къуруширттал.
Министрнал кIицI лавгунни, программалийн бувну, гъинттулссагу, кIинттулссагу ттукIрал дузалшиндарал масъалартту щаллу хьунтIишиву.
Мукунма кIицI лавгунни, ттукIрацIун бавхIусса масъаларттал цувагу инжит уллай ушиву, 2023-ку шинал гъинттул напряжение лахъ хьуну, цалвамур телевизоргу ччувччушиву.
Марат Шихаьлиевлул балжину бувсунни республикалий буллалисса бургъий ва мурчай электростанциярттаягу.
ХIакьинусса кьини жунма Дагъусттаннайсса цинявппа ГЭС-рттал итабакьлакьисса энергия биял хъанай бакъар. Мунияту, хъунмасса кумаг хьун тIий бур бургъий ва мурчай электростанцияртту баврия. Инвестортурал вайннул строительствардан итадакьлай бур 1000-хъул миллиард къуруширттал.
ЦIуссалакрал райондалий буллалисса
мурчай
электростанциялия
ЦIуссалакрал райондалийсса мурчай электростанциялул проект дузрайн дуккан даврийну хIасул хьун тIий бур 30 инсаннансса зузи кIанттурду ва объектрал строительство дуллалиссаксса хIаллай 300 инсан зунсса кIанттурду. Проект дацIлай дур 55 миллиардрансса инвестициярттан. Шинай республикалул бюджетравун дукIлан тIий дур 150 млн налогирттал.
Дарбантлив
буллалисса бургъий электростанциялия
Ва проект дузрайн дуккаврийну хIасул хьунтIий бур 25 инсаннансса зузи кIанттурду ва объектрал строительство дуллалиссаксса хIаллай 200 инсаннансса зузи кIанттурду. Аьмну проект дацIлай дур 6,2 миллиардрансса инвестициярттан.
Нугъайнал райондалий буллалисса
бургъий электростанциялия
Шиккугу хIасул хьунтIий бур 21 инсаннансса зузи кIанттурду ва строительство наниссаксса хIаллайгу 100 инсаннансса зузи кIанттурду. Проект дацIлай дур 3,6 млрд инвестициярттан. Шинай республикалул бюджетравун дукIлан тIий дур 40 млн къуруширттал.
Пресс-конференциялий Марат Шихаьлиевлул жавабру дуллунни журналистътурал суаллахьхьун.
Ахирданий ведомствалул даврия бусласисса, чичлачисса журналистътуран буллунни Барчаллагьрал чагъарду.
Пресс-конференция дайдишин хьхьичI ЧиркIай ГЭС-рай бунни журналистътурансса экскурсия. Шиккун бувкIсса цинявппагу хьунабакьлай ия мюхчаншиву дуруччаврил къуллугърал вакил. Пропускру буллуну махъ, цинявннайх дарчIунни каскарду ва жилетру. Вай цимур-ца дакъа территориялийх ша ласунсса ихтияр дакъая шикку.
Цалчин, жун бюхттулния ккаккан бунни ябатIин къашайсса щюллисса зумрутрал рангирайсса Сулакьрал щинал плотина. Хъирив бивру лувмур плотина чIалачIисса площадкалийн. Шикку тамансса кIанттурду бия суратру рищун къадагъа дирхьусса. Яла махъунмай бувкIру гьарица чулуха плотина чIалачIисса кIанайн. Шикку бия щин гьарза хьувкун плотиналийн гуж къабагьаву мурадрай бувсса шлюз. Гиднал бусаврийн бувну, ванийн хъярчирай «Американские горки» учайсса бия.
ГЭС-рал лагма-ялттусса, марххалттанувун бахьлавгсса зунттурду хъиннува бавкьуну бия плотиналул щюллисса щинацIун. Шиккусса щингу цукунчIав микIкъалачIайсса дур.
ХIакьинусса кьини ЧиркIай ГЭС Ухссавнил Ккавкказнаву ца яла хъунмунин ккаллину бур. Аьрасатнавугу яла лахъми (232м) аркардал плотинарду бусса гидроэлектростанцияну хъанай бур.
ЧиркIайннал ГЭС-рал шинай 2,5 млрд электроэнергиялул итабакьайсса бур, Дагъусттаннайсса 14-вагу гидроэлектростанциялул цачIуну итабакьлакьисса электроэнергиялуяр ххишалану. ЧиркIайннал ГЭС бувну бур Буйнакскаллал ва Казбекуллал районнал дазуй Сулакь неххал къуманиву.
ГЭС буллай байбивхьуну бур 1963-ку шинал. Объект буллай, проект ахттар дуллай, цачIуну маслихIатру буллай бивкIун бур Совет Союзрал ва чил билаятирттал инсантал.
ХIакьину ва хъанай бур туристътурал дянив яла тIалавмур кIану.
ХIасил, ГЭС-рал архитектуралия, ванил тарихрая буслай пайда бакъар, аьркинни шиккун ва ххал буван бучIан.
Имара Саидова