«Бутта куна аьраличув хьунна тIий ур»

Уттигъанну Ккуллал райондалий ЦIийшиял шяраву лахъа-хъунну тIиртIунни хасъсса аьралий операциялий ккаккан дурсса чувшиврухлу Аьрасатнал Виричувнал цIа дуллусса Фархад Худайнатовлул аьпа абад буллалисса ула. Мунияр махъ «Илчи» кказитрал редакциялий хьунни Виричувнал щащар Галина Худайнатоващал­сса хьунабакьаву. Ванил бувсунни цила кулпатрая, цIанасса къайгъурдая, дакIнин бивчунни ФархадлуцIун бавхIусса лахIзарду.

Фархадлущал цалчин хьунабавкьусса чIун укун дакIнин дутлай бур Галина:
«Фархад та чIумал цалчин отпускалий увкIун ия. Цалчинсса хьунабакьаврий жул макьу къадаркьуна. Му ппурттуву на буссияв дуклаки оьрчIащал репетиторну зий, ми ЕГЭ-рдайн хIадур буллай. ТтучIан занай ия Фархадлул ниттиуссил оьрчIгу. Ганал гьан увну ия Фархад цала арс уцин, учительницахгу къулагъас дува куну. Дарсиравух хIала ухлай, ахчилай уну, на га уккан увссия. Мунияр махъ ца нюжмар хьуна ухху-укку хъанай. Яла увкIуна хъуннасса кIукIлу игрушкагу ларсун. Ухссавнил АьсатIиннавун командировка дия. Цахва ялугьлагьу учIаннин увкуна. Нагу махъ буллуссия. Муная цIухху-бусу буллалиний гьарнал ниттия цIа дайва. Мяйжаннугу, хъинсса, паракьатсса инсан буссар ттул ласнал нину. Гьай-гьай, ванингу хъинну захIматну бур арснал къюву лялиян дан. Ппугу хъинсса, аьчух­сса икIайва, ххюра шинал хьхьичI аьпалул хьуссар»
Аьралуннаву къуллугъ бувну увкIун махъ, Фархадлул контракт чирчуну дур спецназрал 24-мур личIисса бригадалуву, мичча увкIун ур 22-мур бригадалувун. Гьуртту хьуну ур Ухссавнил Ккавкказнавусса иширттаву. Ва усса группа ччя-ччяни Ухссавнил ва Кьиблалул АьсатIиннал дазуйн бичайсса бивкIун бур. 2021-ку шинал гьан увну ур Сириянавун кIива зуруйсса. Къуллугъ буллай ивкIун ур генералнал охраналуву. Ккаккан дурсса чIун ларгун махъгу генералнан сивсу­сса, кьянкьа-кьурчIисса аьра­личу итаакьин къаччай, дачIи шинай­сса ливчIун ур.
Фархадлул Виричувнал ЦIуку гъан-маччаминнахьхьун буллалисса чIумал, тикку бивкIун бур аьралитуращал тестру дуллай бивкIсса психолог. Ва буслай бия тIар, 22-мур бригадалувун дагъусттанлувтал кьамул мабару тIий бия, амма цищава кIулшивуртту дусса, итххявххун чIалачIисса жагьилнан рекомендация къачичин къавхьуна тIий.
Ва, мяйжаннугу, луттирду ккалан ххирасса, гьарица чулухасса кIулшивуртту дусса ивкIун ур.
Фархад усса аьралий часть Ростов-на-Донурая арх да­къа диркIун дур. Галинангу ласна­щал тихун бизан багьну бур.
2022-ку шинал февраль зуруй, хасъсса аьралий операциялул цалчинсса гьантрайва лавгун ур Фархад къуллугърал бурж биттур бан.
Галинал бусласимунийн бувну, мукьра кьини хьхьичI ххуттайн бичайсса бивкIун бур, мукьра кьини – базалий.
Гьар мудан заданиялийн нанитарив чайсса бивкIун бур, бюхъай ва жулва махъва-махъсса гъалгъа бикIан,куну. Галинагу вас-ццахлий ялугьлай бикIайсса бивкIун бур ми нигьачIисса гьантри яла гьаннин. Зана шайхту, дакI рахIат дуккайсса диркIун дур.
– Жу ялапар хъанай буссияв аьралий частьрая арх бакъа. Га дия сентябрь зурул 29-сса кьини. ТтучIан бувкIуна психолог, медициналул зузала ва Фархадлул дустал. Ттун гайннал ссихI дукканнин хьумур бувчIуна, амма вих хьун ччай бакъая. Уттигу Фархадлул хъярч бухьуви тIий, вихшалдарай буссияв. Фархадлун, бу­къавсна увкIун, сюрпризру дуллан ххирассия. Ца ппурттуву, кIюрххила аьралитуращал увкIун, цува лаивкIун, на нигьабусан бувссияв. Яла хъягу-хъяй увккуна, вин вилла лажин ккаккан хъина тIий. Уттигу мукунмасса иш бухьуви   тIисса хьул бия, яру ганах луглай бия, – дакIнин дутлай бур Галина цинма кьурчIисса хавар бавсса кьини.
Фархад госпитальданийн увцуну нанисса аьралитал буслай бивкIун бур яла, му цахьва цува гъалгъа тIий уну, къакру тIий уссаххай буссияв, ци ккалай ура куну, цIувххукун: «Щарссанил, ци-бунугу хьурча, дуаь дулува», – увкунни тIий ия тIар.
НигьачIаву хъуннасса, пайда къахьунсса тагьар най дуна дурчIайсса диркIун дур аьралий опыт бусса Фархадлун, цимилагу командиртуращал ччалай, цала аьралитал нигьачIаву дусса кIаная букьан бувну, миннал оьрмурду ххассал бувну бур. Га цува оьлицIал хьусса кьинигу, щавурду дирну унува, цIу нани­сса кIанттурдая чIявусса аьралитал буккан бувну бур.
Тарс ацIларчагу, командир­турачIа къучагъсса, аьралий иширттал сант кIулсса Фархадлул хIурмат хъунмасса бивкIун бур. Ванан лейтенантнал чин дулун документру хIадур бувну бивкIун бур, цувагу группалул командирну итан ччай бивкIун бур.
Фархад цува я чиндалул, я къуллугърал лавай хьун анавар уклай къаивкIун ур. Аьралитуран къахьунмур хьурча, ми буруччин къахьурча, на цукун уругава миннал кулпатирттал, гъанчувнал иттав тIий ивкIун ур. Цала аьралитурай дакI цIуцIисса ивкIун ур. Ца ппурттуву Фархадгу, ванал командиргу авариялувун багьну, командир госпитальданийн иян увну ур, контузия хьуну дунура цува рязи къавхьуну ур, дахьа отпускалийн нанисса цаманан цала кIанай ацIан багьаншиву кIулну.
АцIния цара шин хьуну дур Галинал Фархадлущал оьрму бутлай.
– ДакI хъинсса, хъярч-махсар­тту бусса, гьарица ишираву жаваблувсса ия. Ца зурува ганан 38 шин хьунтIиссия, цува увсса кьинилийн (октябрьданул 26-нний увссар) отпускалий учIаннин ялугьлай буссияв. Чичру цамур диркIун дур, – тIий, хъювсул буклай бур Галина.
Отпускалий учIаннин цала дан аьркинсса давурттал сияхI дува учайсса бивкIун бур Фархадлул. Мачча-гъаннай ччаву дусса ивкIун ур, увкIтарив, гьарначIан иян хIарачат байсса бивкIун бур.
– ОьрчIаха чIалачIин да­къая. Отпускалий увкIтарив, душ къинттуллуха щяв къабишайва. Жул махъва-махъвасса ихтилат хьуна кьурчIисса иш хьун кIива гьантлул хьхьичI. Гьар мудан куна, ява ттул оьрчIайн чIу лахъ мабувара, миннан къаччан бикIан мабара, – тIий ия. Ялагу икIайва, цуксса винма захIматнугу, оьрчIру хъунна бавачIан биян мабувара, оьрчIру ниттищал бикIан аьркинссар тIий.
Ттулла мудан нигь дикIайва, ца къахьунмур хьурча, оьрчIахь цайминнал къабусан.КьурчIисса хаваргу нава бувсъссия оьрчIахь, щаллусса хьхьуну, вайгу чIуен бувну, аьтIий бивкIра. ЦIубутIуй оьрчIру цукунчIав вих хьун ччай бакъая. Командировкалия учIаннин ялугьлай бикIайва.
Фархад сагъсса чIумал, арс икIайва цува тачIав аьраличув къахьуншиву буслай.
– Зу мудангу чун-бунугу гьан буллай буру, дада вих ялугьлайнна дикIай, ттун мукун къачча, – учайва арснал.
Цала пиша ххирасса, оьрчIан эбратну икIан ччисса Фархадлун му къаххуй бизлан бикIайва. Утти­рив 10 шинавусса Тимур бутта куна аьраличув хьунна тIий ур, – буслай бур Галина.
Фархадлул арс спортрахун утлайгу хъунмасса хIарачат бувну бур. Цувагу аьралуннал карунний бияврил спортрахун агьну ивкIун ур. Цимилагу личIи-личIисса бяст-ччаллаву хьхьичIунсса кIанттурду бувгьуну бур. Тимурдуллив каратэ язи дургьуну дур. Цала оьр­мулул оьрчIаву Ростовуллал областьрал чемпион хьуну ур. Дур цаймигу наградартту. ЦIанагу каратэлул секциялийн занай ур. Дук­лай ур МахIачкъалаллал 50-мур школалий.
Вай гьантрай Галинагу, арсгу лавгссар Санкт-Петербургливн Фархадлун хас дурсса Щалагу Аьрасатнал аьралуннал карунний бияврил соревнованиярттайн.
Галинал бувсунни Фархадлул хъунама уссугу цалчинсса гьантрая шинай хасъсса аьралий операциялий ушиву.
Уссурвал чIарахсса районнай къуллугъ буллай бивкIун бур. Тийх буссаксса хIаллай цал хьунабавкьуну бур, цалгу нани ххуллий ккавккун бур цаннан ца.
– ЦIубутIуй нигьачIаву дия телефондалувух ихтилат бан, мунияту къадагъа дуллан бикIайва, жу лакку мазрай гъалгъа тIун бикIайссияв. Яла душманначIа таржумачитал хьуну, лакку мазрайгу аьчну гъалгъа бан хъанай бакъая. Ца ппурттуву Фархадлул уссил оьвкуна, муначIан оьвчин хъанай бакъарча, на Горькийл шяраву ушиву буси куну. Цукун бусан хъинавав душманнан къабувчIинну тIий бура. Оьвкуну, цIуххав: – Вин мащи цирив кIуллив?
– КIулли, – увкунни.
– КьурчIисса чичул мащилий ур вил уссу, – учав.
Ца лахIзалийсса пахъ агьнугу ивкIун, цIувххунни:
– «ЧIанулусса» хавар чивчу­ссарив? – куну.
— Ча, Фархад луттирду буккай­сса ушиву ва иширавугу хIалуну хьуна, – буслай бур Галина.
Гвардиялул прапорщик Фархад Худайнатов лайкь хьуну ур чIярусса аьралий наградарттан: кIийла Къучагъшиврул ордендалун, Жуковлул медальданун, Георгийл ххачлин ва м.ц.
Дагъусттаннал бакIчи Сергей Меликовлул увкусса куццуй, разведчикнал къуллугъгу, кьадаргу къабигьассар. ЧIявумур чIумал спецназрал аьралитурал чувшивурттая жунма ми аьпалухьхьун лавгун махъри кIул шайсса. Фархад Худайнатов къуллугъ буллай ивкIсса бригада ВСУ-лул яла хьхьичIунми соединениярттайн къарши бавцIуну бивкIссар. Ванал жан дуллуссар Ватандалул мурадру буручлай.
Къабигьассар жагьилсса оьр­мулий мюрщисса оьрчIащал ливчIсса, бутталмур хъаргу цанна лахълан багьсса щахъаннингу. Ссавур Аллагьнал дулуннав. Вирттаврал оьрчIангу, оьрчIал оьрчIангу паракьатсса дунияллий оьрму бутлан нясив баннав.
Андриана Аьбдуллаева