Диртун хъинавав, къадиртун хъинавав найрал дачIу

beeХьхьичIавассагу ва цIанассагу аьлимтурал ккаккан буллай бур найрал дачIу (нурчIу) чIярусса азардан дарувсса душиву. Мунияту найрдучитурал учай «ританнав вийн найрал дачIу» куну. ТIайлассар, сагъсса инсаннал бигьану духIайссар 5-10 ва ххишалагу цакуну диртсса дачIурду, миннуя зарал къабияйссарча, ялунгума хайрссар. Амма кIулну бикIан аьркинссар, 200-300 архIал диртсса дачIурдал ахир къаххуй­ссар. 500 ххишалагу риртсса чIумал инсан ивчIангума бюхъайссар. ДачIу диртни чанну цIунгу бувну, дурухругу шайссар, амма вай хъар шайссар инсаннал чурххал найрал загьру лялиян баврия. ДачIулул загьру арамтуралнияр хъамитайпалул захIматну бухIайсса бур.
КIулсса куццуй, найрал дачIу бурчувун кьуртIуну кьадитай, га сагъсса кунна, цавувасса загьру бачIва буллан дикIай, наймур цуппа бивчIайссар. ДачIу риртсса чIумал га къиппух дуклан къабучIиссар, ххартI дурну дуккан аьркинссар, михьирах ягу дайлсса затрах. Къиппух дуккайни дачIулувусса циняв загьру чурххавун гьайссар.
ЧIявусса найрдучитуран хIисав хьуну бур, ччя-ччяни дачIурду ритлатисса чIумал му найрдаха зузаву кьадитарчан хъинссар. ДачIурду дакьай тIий сивсуну найрдаха зузинангу бюхъавай мугъаятшиву дуварчагу зарал бакъассар. Мунияту учин ччай бур укун – найрдучинан хъис бухьурчангу къашай хьунан кумаг буван кIулну бикIан аьркинссар.
НайрдучиначIа, чара бакъа, бикIан аьркинссар хасъсса аптечка, цивугу бу­сса: димидрол, супрастин, преднизалон, валидол ва м.ц. хасъсса дарурду.
Вай укунсса затру чивчуну на цукуй нигьаусан уван ччай акъарача, так бурувччуну бикIаву мурадрай чичлай ура. Найрал дачIу хъинну асар шайсса дунияллий бувагу 2-3% инсантурал бусса бур.
Буржунов Макьсуд
ш. Ккул