Декабрь зурул 7-нний увссар, политикалул ва паччахIлугърал хьхьичIунсса ишккакку Амуттинов Амучи Михаиллул арс. Увсса кьинилун хасну бишлай буру «Преодолевая время перемен» тIисса луттирал презентациялий хьусса ихтилатирттавасса парчри.
Мурад АхIмадов, «Литературалул Дагъусттан» журналданул хъунама редактор:
ЧIумул цила личин бай ялун ляличIисса, цайминнаха къалавхьхьусса инсантал. Миннавугу лякъай цалами стандартру дусса, щилчIав биялдарайн къалагайсса арамтал. Мукунсса ия Амучигу. Ванайн тапшур дайва, криминалданул бас булланссару тIий, ягу бакIуйн дуккан дан къахьунссар тIий, щилчIав бакIрайн къаласласисса яла захIматми участокру. Ванаща дан къабюхъайсса даву дакъая.
ЗахIматсса, оьлувкъусса заманнай Дагъусттаннал каялувчитуран ва ка къаччуччин къяцIа кунасса инсанну хьуну ия.
Имампаша Чергизбиев, Дагъусттаннал Госсоветрал член (1994-2002 ш.ш.)
Дагъусттаннал ххаллилсса арс, лакрал миллатрал яргсса вакил, ттул хъинсса дус-ихтивар Амучи Амуттиновлул лайкьну лархъунни цала оьрмулул агьаммур хъар. Гьар ишираву ядунни цала инсаншиву. Ва ия куртIсса кIулшивуртту дусса, цаярагу, цайминнаягу тIалавшинна дусса, ккавкказуллал халкьуннал ххуй-ххуйми аьдатирттай тарбия хьусса инсан. ХIакьсса патриот. ЦIуссалакрал райондалийн боевиктал ххявхсса чIумал вихшала дишин бучIисса, сант кIулсса Амучи гьан увну ивкIссар республикалул хъуниминнал гиччаллил бакI дугьан. Ванал каялувшиннарай сакин бувну бивкIссар штаб. Му давугу ванал лавайсса даражалий дурссар. Пенсионный фондрал хъунаману ивтсса чIумал, Амучи Михайловичлул цIу дуккан дурссар подразделениялул даву, гьаз дурссар мунил статус ва сий.
Мамма Маммаев, ПаччахIлугърал Думалул IV созыврал депутат:
Ванащал хьунаавкьутари икIайссияв цукссава гуж ва гьавасгу, гъира ва шавкьгу дусса, уххаву-авчIаву къакIулсса инсанни ва тIий.
Ва ия аьчухсса, дакIнийгу, мазрайгу ца бусса инсан.
ЛичIи-личIисса жаваблувсса къуллугъирттай зий мажал бакъа унугу, ванал лякъайва чIун лакрайн багьайсса цинявппа масъаларттаха зунсса. ЧIявусса гьунардугу буллуну, кьадарданул ччяни личIигу унни ва жуятува.
Насруллагь Адамов, экономикалул элмурдал доктор, профессор:
Цува хъунаману ацIайхту, Амучи Михайловичлул Аьрасатнаву ца яла махъун багьмур ва криминалдануцIун бавхIумур идаралун ккаллисса Пенсион фонд циняв регионнал дянив ца яла хьхьичIунмунил даражалийн бувцуссар. Тай шиннардий Пенсион фондрал давриву ванал дурсса цIушиннарду ва дахханашивуртту хIакьинусса кьинигу ишла дуллай бур, Дагъусттаннай бакъасса, цаймигу регионнайгу. Мюнпатсса цIушиннану хьуссар инсантуран пенсияртту, почта хIала къабавкьуну, буллалаву. Амучин ччяни хIисав шайва инсаннавусса бюхъу, ганал потенциал. Ганалла на доктор хьунсса диссертация чичин къуч увссагу. Дагъусттаннал хъуниминнан чIалай ия га ци даражалул инсан уссарив ва Амучил кьимат хъунмасса бия. Республикалийсса культуралул, спортрал сиптардан кабакьу байва, чIарав ацIайва. Дагъусттаннал экономикалул даража гьаз бан ванал бивхьусса захIматрал бутIа хъунмассар. Ванал сипталий итабавкьуссар Дагъусттаннал тарихрал ва лакрал поэзиялул луттирду.
Ххаллилсса каялувчи, сакиншинначи акъассагу, ва ия хьхьичIунсса аьлимчугу.
АьбдурахIман МахIаммадов, Дагъустаннал Пенсион фондрал профкомрал председатель, Пенсионертурал союзрал председатель:
Амучищал гъанну кIул хьуссара на ЦIуссаккулув, му Ккуллал ва Лакрал районнал ополчентурал штабрай каялувшиву дуллалисса чIумал. Та чIумал чIалан бивкIуна му ляличIисса гьунар бусса организатор ушиву. Цувагу, цала даражалух къаурувгун, циняв ополчентуращал уттуихьлай, излай ия.
Махъ, республикалий Пенсион фондрал отделение тIивтIукун, Амучил на увцунав Пенсияртту булайсса центрданул каялувчину. Аьрасатнаву хьхьичIва-хьхьичI ваналли инсаннан пенсия ацIва гьантлул дянив бишинсса тIалавшинна дурсса. Агана пишакарнал ккаккан дурсса чIумуй му даву къадарча, жавабрайн уцайва.
КъадакIнийри цачIана увкIсса цаягу инсаннал пикри щаллу къабувсса. Амучи дунияллия лавгун махъ ттун хьунаавкьуна Аьрасатнал Пенсионный фондрал правлениялул председатель Антон Дроздов. Танал увкуна: «Амучи Михайловичлул Дагъусттаннай дурсса пенсиондалул структуралул модельданул паччахIлугъран цимигу миллиондалул экономия дурссар», – куну.
Нуруллагь Сулайманов, Дагъусттаннал Пенсион фондрал хъунаманал хъиривчу:
2001-ку шинал Амучи Михайловичлул оьвкуну, увкIра на Пенсион фондрай зун.Та чIумал отделениялул дакъая цилла къатри, материал база, бакъая аьркинсса кадрарду. ЧIирисса чIумул мутталий Амучил каялувшиннарай дуруна Пенсион фондрансса къатри. МуницIун республикалул цайми шагьрурдай ва районнайгу дуруна кIанттул органнансса ттизаманнул оборудованиялущалсса къатри. Мунийну та чIумал 1500-нния ливчусса инсантуран зунсса кIанттурду хьуссар.
Пенсион фондрал къатрал чIирайн лархъун дуссар ванал аьпа абад буллалисса ула.
Шамил Рамазанов, Ккуллал райондалул бакIчи:
На Ккуллал райондалул хъунаману ивтун шиннагу къархьусса чIумал, увкIуна му ттучIан. Ттунма чIявуну баллалисса, щилчIав хьхьичI ник лахIан къадурсса, бусалдаравун агьсса Амучи Михайлович учIаврия на ххари хьунав. Мунинин ттун му къаккавкссия, чIярусса шиннардий Гь. Саэдовлул цIанийсса колхозрал председательну ивкIсса ттаттая ХIасаннуя чIявуну балларчагу. Мунияр махъ, хьунаавкьутари, иш багьний, цува чIарав ушиву чIалачIи байва.
Му ия райондалул бучIантIимуний дакI цIуцIисса, паччахIлугърал къуллугърал опыт бусса инсан. Мунал хъунмасса захIмат бивхьуссар Ккуллал райондалул ва цала буттал шяраваллил социал-экономикалул даража гьаз бан. Бувссар ххуллурду, ламурду, мизитру. СунбатIуллал шяраву бувссар школалул цIусса корпус. Дагъусттаннал университетрал филологиялул факультетрай ххювардай дуклакисса студентътуран, мукунма райондалиясса нину-ппу бакъасса студентътуран бивхьуссар цIа кусса стипендияртту.
Лакку маз ябаву мурадрайгу ванал дурссар диялсса давуртту.
ХIажи Султанов, Дагъусттаннал экономикалул министр:
Амучи Михайовичлул каялувшиннарай чIявусса, агьамшиву дусса хIукмурду, миннувух лак цIусса миналийн бизан баврицIун бавхIуссагу, кьамул бувну бивкIссар. Террористал райондалия буккан бувну махъ ЦIуссалакрал райондалий социал-экономикалул структура цIу дуккан даврил ялув авцIуну ивкIссар. Агьалинащал хьунаакьлай, миннал буруккинттах вичIи дирхьуну, гьарица ишираву кумаг буллай ивкIссар. Строительствалул сфера ххуйну кIулсса Амучи, мудан подрядный организациярттал вакилтуращал хьунаакьлай, къатри даврил ялув авцIуну ивкIссар. Цуксса мажал бакъа унугу, гьарца нюжмардий учIайва ва Новостройрайн. Ва увкIун махъ чялиш дурккуна къатри ва социал объектру буллалисса давуртту.
Мирза Давыдов, Дагъусттаннал халкьуннал чичу:
Республикалий тагьар оьлуркъусса чIумал, Госсоветрал ва ХIукуматрал хIукмулийну сакин бувна штаб. ЦIуссалакрал агьалинан хъунмасса бахтти хьуссар тIиссара му штабрай кьянкьасса Амучи каялувшиву дуллай икIаврийну. Хьхьу-кьини къаувкуну зий бия штаб, ополчентал ярагъуннил, лаххиялул, дука-хIачIанмунил дузал буллай. Яла захIматмур масъала бия лихъачалт бацIансса кIанттурду щаллу баву. Ополчентурал дакI даву мурадрай, ванал тапшур бувна райондалул кказитрал вакилнайн гьарица кьини ополчентурал къучагъшиврия ва штабрал даврия бусласисса боевой листокру итадакьлан.
Ссапарбаг Аьбдуллаев, Дагъусттаннал Жяматийсса палаталул председательнал хъиривчу:
Ттул оьрмулуву Амучищалсса хьунабакьавуртту чIярусса хьуссар. Ванал Москавлив докторнал диссертация дуручлачисса чIумал на ванащал уссияв. Мукун лавайсса даражалий дурурччунахха, ттун хъунмасса пахру багьуна. Амучи ЦIуссалакрал агьлу цIусса миналийн бизан баврил иширттал ялув ацIаву дуллалисса чIун политикалул тагьар захIматсса чIун дия. Инсантал бизан бансса къатри дан багьлай бия, арцу дакъая ми дансса. Амучи Михайловичлул му масъала цайнма лавсуна. Мунайн вихшала дуну, харжи бакъанагу, зий бия строительтал.
Мукунма, Совет Союзрал кIийла Виричу АхIмад-Хан Султаннун гьайкал дишин ччай, арцу дакъа буну, Амучи Михайловичлул цайнма лавсун масъала, гьайкал дацIан дан бювхъуссар. Ванал харжирацIух бувкссар дунияллийн Лакрал поэзиялул антологиялул ххюва том.
Амучи Михайлович ия созидатель, победитель. Цала бакIрайн лавсмур чара бакъа бакIуйн буккан байва.
Муслим Даххаев, аьралий генерал:
Амучил хIурмат хъунмасса бия цинявппагу миллатрал инсантурачIа.
Ва ия яхI-къирият дусса, буллусса махъ бацIан байсса, инсаннай дакI цIуцIисса.
ИкIайва Дагъусттаннал, щалагу лакрал бучIантIимунил буруккинттарай. Хъуннасса даву дурссар Амучил лакрал тарих яшаву мурадрай. Ва акъашиву жунма хъинну асар хъанай бур.
Ссалам Хавчаев, «Дагестан» ГТРК-лул хъунама редакторнал хъиривчу:
Амучи Михайлович тачIав бигьамуних луглан къаикIайва. Ва мудан амбразуралийн ачайва. Ванал цалчинсса амбразура хьуну бур Спитак. Тикку аьрщи сукку хьусса чIумал, ва цала хушрай лавгссар инсантуран кумаг бан. Хъиривмур ванал амбразурану хьунни 1999-ку шинал Новолакрай най бивкIсса дяъвилул ишру. Пенсион фондрай ванал кьариртсса система, цал цукунчIав къакьамулнугу диркIун, яла эбратну ккаккан дуллан бивкIссар.
Артур Амуттинов, уссу:
Жу, мяйва оьрчI бусса кулпат, учительсса буттал харжирацIух яхъанай бияв. ТIиртIунийн ка диллай бакъаяв. СунбатIлив пекарня бакъа, гьарца кьини на ахьтта лагайссияв Ваччав ччатIул хъирив. Ца ппурттуву ттуща ниттил ттухьхьунна дуллусса ччатIухсса арцу, шанна къуруш, дакъа хьуна. Ми ттун чIярусса арцуну чIалай дия, ци банссарив къакIулну, банд лавгун уссияв. Ттул тагьар бувчIуну, школалий дуклакисса, цичIав доход дакъасса Амучил, ча ляркъуссияв арцу ляркъуну, дуллуна ттухьхьун. Цири, циванни къаувкуну, дяъви къабувну, га цIана щаллу бувна масъала. Тания шихуннай 60-ннийн дирсса шинну ларгунни, амма му иш ттун тачIав хъамакъабитай.
На Ленинградрайн институтравун уххан нанисса чIумал, цува мюрщисса оьрчIащал бувгьусса къатрай яхъанай унува, махъра-махъсса арцугу ларсун, ттущал увкIуна. Яла махъри ттун кIул хьусса тиха му жипливу ца къурушращал лавгун ивкIшиву. МахIачкъалалив ияннин цукун диян дурссияв му къуруш къакIула. Навама, мугу къакIулну, уссил кьадиртсса арцух нахIу мороженнайрду канай ивкIссара. Та чIумалсса уссил тIул ттун кулпатрал цачIушиврул, куннал куннахсса аякьалул эбратну хьуссар. ЧIярусса шиннардий къушлийсса хъунмур хъар цайнна ларсун, циняв уссу-ссуннан нитти-буттал кIану бувгьуссар Амучил. ХIакьинусса кьинигу ттун мунал маслихIатру ва насихIатру аьркин хъанай бур.
РS. Бусанна АмуттиновхъацIун бавхIусса ца иширая навагу.
Ттун къакIула ттула ппугу, Амучил ппу Михаилгу та, чув кIул хьуну бивкIссарив, ттула пикрилий, бутта ЧIяйннал школалий зузисса чIумал кIул хьухьунссия. Жул альбомраву дикIайва Михаиллул буттан бахшиш дурсса цала сурат, махъгу чивчуну бия: «Дорогому другу Фатали от Михаила» тIий. Амучи Михайлович Пенсион фондрал хъунаману ивтсса чIумал, мунал чIявусса инсантуран кумаг байсса бур тIий бавну, на увкуссия буттахь: «Му суратгу ларсун винма пенсия хъунма ба учин насу», – куну. Та ппурттуву яруннин чани чан хьуну, ниттин школалийсса даву кьаритан багьну бия. «Ттун багьайсса пенсия хIукуматрал бивхьуссар, му букан итарча, гьану ура», – увкуну, кьукьин бувна буттал.
– Ина къагьарча, нава гьанна, – куну кьянкьану махъ бувсъсса навагу, намус хъанай къалавгунма ливчIссара.
Мунияр махъ даврицIун бавхIуну на чIявуну хьунабавкьуссара Амучи Михайловичлущал. Махъсса шиннардий мунал буссия «Амитали» тIисса минерал щин итадакьлакьисса цех тIивтIуну. Лавгссияв цехрая репортаж дан. Гьунттий кьини Амучил оьвкунни: «Водитель учIантIиссар, ина шаппа бурав», – куну. Ца дачIи ссятрава увкIуна водитель, личIи-личIисса журалул щинал шушрал машинагу бувцIуну. Микссара гьан дурну дия редакциялийнгу. Ванал чумартшиврул, сахаватлувшиврул дазу-зума дакъая. Мудан «Илчи» кказирал подпискалунгу кумаг байссия.
РухI алжаннул ххари даннав. Щак бакъар, Амучи Михайловичлул наслугу, ванан лайкьсса бушиврий. Оьрмурду лахъи баннав!
Андриана Аьбдуллаева