Ссуттилсса бакIлахъиялул гьанулул барз

Инсаниятрайн, мунил къуццу тIутIаврийн хъар къашайсса тIабиаьтрал цилла низамрайн бувну, бувкIунни интнил цалчинсса барз. Март бур интнил вакил хIисаврайсса барз, аьрщараву дугьанмур, ххялтIа дуванмур, оьргъашиврул дуччин дуванмур чан дакъасса. Март бур гъинттул, ссуттил датIинмунил, кIилахъия дуванмунил гьану бизайсса барз. Аьрщараха зузиминнан ва зуруй дуванмургу чIярур.

Зиянчиталгу бат баншиврул

Ссутния шийннайра лирчIмур (мурхьирдал къяртри, чIапIив, уртту) интту ччуччин аьркин­ссар, миву лабивкIсса зиянчитал, ккунукру, личIи-личIисса микробру бат баншиврул.

Ххисса щин аглан къахьун

Марххала бавссуну хьусса дикIу, гъаралуннилсса дикIу, щин датIайсса кIанай ахъуву дувара ми салкьи къахъанансса, тий-шийннай дачинсса архру.

Нувщул «яру чантI учин бувара»

Бугьанми нувщи бугьлан 5-6 нюжмардул хьхьичI, ящикIирттаву кIюласса къат дурну бивхьуну, буккан бувну хъинссар ххуйну чани багьлагьисса, амма бургъил тIинтту тIайланна къадагьлагьи­сса, гъилисса (20-25 градус дусса) къатлувун. КIира нюжмардувун вай ящикIру хъиннува чанна­сса, амма бивкIссаннуяр дюхлулсса (8-10 градус дусса) кIанай бивхьуну хъинссар. Гьарца нюжмардувун нувщи кIура баен, ла-ялун буллан аьркинссар, вайннул «яру чантI учиншиврул». Укун чаннай бивтун, щюлли лаглан бивкIсса нувщул кIурхру цIакьссар ва бакIлахъиягу ххуйсса шайссар. Бугьлан хьхьичI бурувгун, зия хъанан бивкIмургу экьибутира.
БучIиссар бачIи нувщи зува бугьайсса куццуй личIисса кIанай бугьан, бачIи щюлли лаган бувну бугьан ва ссуттихунмай буруган – цуминнуя цукунсса бакIлахъия хъанай дурив.

Чара бакъашиву дакъахьурча, аьрщи куртIну мадиххару

Агарда ахъ ссуттихунмай бивххун бивкIхьурча, ва аьрщи цурдара кIукIлусса духьурча, интту ахъ къабивххун хъинссар, зат дугьлагьийни аьрщи так ялттутура ххилтIу дарча дакъа. Ва кIану укун бувчIин буллай бур за бувчIайми: аьрщи куртIну дихлай, аьрщарал ялувмур къат лув, лувмур ялув хьусса чIумал, аэробный (гьава ххира­сса) ва анаэробный (гьава вайннун загьрур) микроорганизмардал кIанттурду баххана шайсса бур, кIивагу группалун аьдатсса шартIру ла-ялун шаврил аьрщаран, ххуйсса бакIлахъия ласаврин мюнпатмур дирчIан дувайсса дур. Мунияту, чара бакъашиву дакъа, аьрщи 6-10 сантиметралияр куртIну мадиххари. Дихлахинийгу, бюхъавай, ялувмур къат лув, лувмур ялув къахьунну диххира.

Салкьи буллалира гьивхьхьул ва чимусул ккиртту

ЧIал къавхьуну, ахъуву зат дугьлагьийни, зун хъинну бучIину лякъинтIиссар гьивхьхьул ва чимусул ккири. Мунияту вай, экьи­къабивчуну, салкьи бувара. Вай ва цаймигу (жура муркъилийн экьидичайсса) затру мюнпат буну ишла дувансса куц бусанну хъиривсса номердай.