Мархраха лавхьхьусса наслу

Гъинтнил зурдардий Ккурккуллал шяравалу утта дурккун дикIай. ЛичIи-личIисса шагьрурдая, дунияллул зуманиягу шяравун бучIай отпускардайсса хъунимигу, каникуллайн бувксса студентътал ва дуклаки оьрчIругу. Цивппа чув бухьурчагу, шяравун кIункIу тIисса, шяравалу ххирасса бур жул халкь.ЧIярусса шиннардий цаннан ца къаккавкми гъинттул шяраву хьунабакьайссар. Ва ххуллухь ттунгу сант дагьунни Москавлив ялапар хъанахъисса хьхьичIунсса хIакин Элеонора ХIажиеващал (Магьдиеващал) хьунабакьин.

Сайки 50 шин дурссар ванил ца яла сий думур азарханалун ккаллисса Аьрасатнал Элмурдал академиялул ЦКБ-лий зий, коллективрангу бусравну, пациентътурачIагу хIурматрай.
Цума-цагу ххуйсса, хьхьичIунсса инсанная бусласийни байбишин ччан бикIай ганал мархрая.
Цалчинва-цалчин, бусан ччива Элеонора шяраваллил жяматран бусравну бивкIсса кулпатрал, ххаллилсса нитти-буттал Шяпинал ва ХIабибатлул душ бушиву. Ванил ппу хьхьичIсса никирал инсантуран ххуйну дакIнийссар. ВицIхъавсса пучрал начальникну, ппал кьамул дайсса пунктрал хъунаману зий икIайссия.
Му бакъассагу, Элеонора хьхьичIунсса аьлимчу, тарихрал элмурдал доктор Аьбдурашид ХIажиевлул кулпатри. ЦIанихсса спортсмен, «Fight Nights Global» компаниялул президент Камил ХIажиевлул нинур. Цуппагу шяраву яла исвагьими, бакIрал ххуйми душвавравасса цая. Дуккавривугу итххявхсса буссия.
Школа къуртал бувну махъ, 1970-ку шинал, ххуйсса кьиматирттай экзаменнугу дуллуну, бувхссар Дагъусттаннал медициналул институтрал хъин бай факультетрайн.
– Тай шиннардий институтравун бухлахийни, яла захIматмур экзамендалун ккаллину дикIайва диктант. ЧIявусса, диктантрай тIайлабацIу къавхьуну, къабувххун личIайва. Нарив ххюва лавсъссия.Ттул оьрус мазрал учительница Шагьриман ХIажиевна бия куртIсса кIулшивуртту дусса лавайсса даражалул пишакар. Мунил дуллусса кIулшивурттайну чIявусса иширттаву лажин кIялашиву дан бювхъуссар, – тIий, буслай бур Элеонора.
Мукьилчинмур курсирай дуклакисса чIумал щар хьуну, гихунмай Москавуллал 1-мур медициналул институтраву (И.Сеченовлул цIанийсса) дуклан багьссар. Дуккаврил бюхъу бусса Элеоноран Москавливсса дуккаву хъисрагу захIмат хьуну дакъар. ХьхьичIунну дуклай, лавайсса стипендия ласлай бивкIун бур. 1976-ку шинал институтгу къуртал бувну, ва бувкIун бур зун СССР-данул Элмурдал академиялул ЦКБ-лийн. Ва азархана Москавлив хъуннасса агьамшиву дусса азарханардава кIилчинмунин ккаллиссар. Шиккун даврийнгу бигьану кьамул къабайссар. Амма лавайсса кьиматирттащалсса диплом бусса Элеонора ссихI дакъа кьамул бувну бур.
Укун, оьрмулул 23 шинаву, байбивхьуну бур ванил захIматрал ххуллу. Мунияр шихунмай зий, 47 шин, ва ца кIанай зий гьан дурну дур. ЦIубутIуй — участокрал хIакинну, яла – отделениялул заведующийну.
Пишалул ххуллий бихьлахьисса захIматрахлу гьарица шинах ЦIуллу-сагъшиву дуруччаврил министерствалул ва Москавуллал мэриялул чулуха Элеоноран дулайсса диркIун дур ХIурматрал грамотартту ва Барчаллагьрал чагъарду.
Шяраву цу-унугу къаша-шавай ухьурча, Элеонора мудан, телефондалувух цIухху-бусу буллай, аьркинмур буслай, аякьалий буссар. Шяраву укунсса инсан ушивугу жяматран хъунмасса бахтти хьушиврун ккалли бан бучIиссар. КIира шинал хьхьичI, даву кьаритлатисса чIумал, коллективрал хъунмасса хIарачат бувну бур ва итакъабакьлай. ЦичIав бан къабювхъукун, лахъа-хъунну, хIурматрай тIайла бувккун бур.
Шиккува кIицI лаган, инсантуран кумаг бан, чIарав бацIан ччисса хасият Шяпинахъал цинявппагу оьрчIан хасъсса хасият дур.
Элеонорал лас Аьбдурашидгу ххаллилсса агьлу-авладраясса, жяматран бусравну ивкIсса Кьадинахъал ХIажинал арсри. Лакрал интеллигенциялун ххуйну кIулссия чIярусса шиннардий Дагъусттаннал университетраву дарс дихьлай бивкIсса ванал ссу Сияли ХIажиевагу. Аьбдурашидлул цалагу, Сияли ХIажиевалгу ххуйсса дахIаву дуссия «Илчи» кказитрал коллективращал. Буттал кIану ххирасса, лакрал бучIантIимуний дакI цIуцIисса инсантал бия.
Аьбдурашид ия гьарица чулуха итххявхсса инсан. Ванал кIира-шанна яла захIматми медициналул, антропологиялул ва экономикалул элмурдал ххуллурду бивтссар, жаваблувсса давурттай зий, лавайсса даража ккаккан бувссар. Москавливсса лакрал, дагъусттанлувтурал чIарав ацIайссия. Хаснува диссертациярду дуручлачисса чIумал буккайва Аьбдурашидлуйн жуламигу, чилмигу.
Гъумучиял школагу арцул медальданий къуртал бувну, экзаменну къадуллуна увххун ур Москавлив Геологоразведочный институтравун. Амма арс цаятува архну къаччисса буттал, институтравун лавгун, ванал документру махъунмай лавсун бур. Аьбдурашидгу мукуна, экзаменну къадуллуна, увххун ур Дагъусттаннал медициналул институтравун. ХьхьичIунну дуклай, Лениннул стипендия ласлай ивкIун ур. Къуртал бувну бур институт ЯтIул дипломрай. Амма, хIакиннал пиша дакIнил къалавсун, антропологиялул ххуллийн кIункIу хьуну ур. Цаппара шиннардий ЦIахъардал азарханалий хъунама хIакинну зийгу ивкIун, Москавлив Элмурдал академиялул этнографиялул институтрачIасса аспирантуралувун увххун, лайкьну дурурччуну дур экономикалул элмурдал кандидат хьунсса диссертация. Оьрмулул 37 шинаву – тарихрал элмурдал докторнал диссертация. Зувира шинай зий ивкIун ур МахIачкъалалив, СССР-данул Элмурдал академиялул Дагъусттаннал филиалдануву кафедралул каялувчину.
АнтропологиялуцIун ва цаймигу масъаларттацIун дархIусса 200-ннийн дирсса элмийсса давуртту дурккун дур ванал кIунттила.
Аьбдурашид ккалли ан бучIиссар Ухссавнил Ккавкказуллал антропологиялул гьану бивзманан.
Цала даву ххуйну кIулсса, тиха-шиха бувкIсса аьлимтурал хьхьичI Дагъусттаннал филиалданул лажин кIялашиву дуллалисса Аьбдурашид бусраврай ва хIурматрай ивкIун ур каялувчитуран. Амма ванал дакI Москавлив кIункIу тIийна диркIун дур.
Москавлив увкIун, «Восход» тIисса химический машиностроениялул заочный институтраву экономикалул кафедралул заведующийну зун ивкIун ур. Кьура шин дурну дур ва даврий. Шикку зузисса шиннардий дуллуну дур ванан профессорнал цIагу. Мунияр махъ Элмурдал академиялуву лабораториялий каялувшиву дуллай ивкIун ур.
БувчIлачIисса зат бур, укун гьунар бусса нитти-буттая оьрчIругу итххявхсса бизайшиву. Вайннал кулпатраву медаллу, ЯтIул дипломру бакъасса цаягу акъар. Аьбдурашидлул ва Элеонорал ца арс, ца душ бур. Камил ва Сиана
Камил ХIажиевлул цIа хIакьину щалагу билаятрай, дазул кьатIувгу, ххуйну кIулну дур, хаснува спорт ххираминнан.
Элеонорал бусласимунийн бувну, Камил оьрчIнийва хоккейрах эшкьи хьусса ивкIун ур. Махъ хъиннува захIматсса джиу-джитсу спортрахун агьну ур. 2005-ку шинал ва спортрал бяст-ччалливу дунияллул чемпионнал цIа ларсун дур.
– ЧIярусса захIматсса цIунцIиярттугу хьуссар, амма спорт къакьариртуна, – тIий бур Элеонора.
Камил ур джиу-джитсулул ва самболул спортрал мастер. Нину-ппу куна, дуккаврил чулухагу итххявхсса ивкIун ур. Ххюра шинавува кIулну бивкIун бур ингилис маз. Москавуллал школа къуртал бувну бур мусил медальданий.
– Дневникрал лажинтру ххювардал дурцIуну дикIайва, амма гьарица лажиндарай ниттийн школалийн оьвтIисса чичругу дикIайва, мютIи акъасса уну, – хъяй, буслай бур Элеонора. Школа къуртал бувну махъ, увххун ур Москавуллал университетрал журналистикалул факультетрайн, амма яла, юридий элмулух гъира багьну, Самардал университетрал юриспруденциялул факультетрайн перевод ларсун дур. Къуртал бувну бур университет ЯтIул дипломрай. Ва юридий элмурдал кандидат ур.
Шиккува кIицI лаган, Камиллул душнил, Кариналгу, школа къуртал бувссар мусил медальданий. Дугума кIира медаль ларсъссар. Ца дуллуссар школалул, цагу — Москавуллал мэр Сергей Собяниннул. Москавуллал университетрал ца яла захIматмунин ккаллисса госуправлениялул факультетгу ванил къуртал бувссар ЯтIул дипломрай. Каринан ххуйну кIулссар ингилис маз, мукунма – китайнал ва испаннал мазру.
Сианалгу, ниттил кунма, медициналул ххуллу язи бувгьуну бур. Ванил къуртал бувссар школа арцул медальданий, Н.Пироговлул цIанийсса Москавуллал медициналул университетрал лечебный факультет — ЯтIул дипломрай. ЧIярусса шиннардий зий буссия Москавуллал 25-мур роддомрай УЗИ-лул отделениялул заведующийну. ЦIана хъаннил консультациялий бур. Ххюра шинавува ингилис мазрахун багьну бивкIсса Сиана тархъанну гъалгъа тIун бикIайссар ва мазрай.
Москавлив бувну, хъуни хьуну бунугу, Аьбдурашидлул ва Элеонорал оьрчIру, оьрчIал оьрчIру шяравун кIункIу тIисса, Ккурккул чIалачIин дакъа ххирасса бур.
Ккурккуллангу шяраваллил цIа бюхттул дуллалисса наслулия пахру бур.

Андриана Аьбдуллаева