ЯтIул цIарал зоналува увагу къауккайсса хIакин

Ми Чагъарду цивппагу, 2020 шиналва булун ккаккан бувну, къулбасру дурсса бухьурчагу, дахьва утти бивну бусса бур Лакрал райондалул бакIчи Юсуп МахIаммадовлучIан. Ми залунначIан биян чIал шаврил хъунмур савав тIурча, хъанай духьунссар МахIаммад цува, мудан экстремалсса кIанттурдай ушиврийн бувну, ириллай акъашиву.

ЦIанасса чIумалгу МахIаммад цала хIакиннал бурж биттур буллай ур хасъсса аьралий операция нанисса кIанттай, бивкIулийн лажинну авцIуну тIиссакссагу, жула аьралитурал оьрмурду ххассал буллай. Тихунгу лавгун ур цала хушрай. Зий усса ур хьхьирил пехоталул медицинский взводраву хирургну. Лайкь хьуну ур паччахIлугърал ларайсса наградалун – «За спасение погибавших» тIисса медальданун.

МахIаммад ХIусайновлуйн бувкIсса Барчаллагьрал чагъар­ду булун ттигъанну Юсуп Ма­хIаммадов, цала хъиривчу Явсупи ХIамзаевлущал ва «Илчи» кказитрал хъунама редактор Руслан Башаевлущал, ивунни Каспийскалийн. Тикку ялапар хъанай бур МахIаммадлул кулпат Аминат кIия цаннал хъирив ца лавсса арснащал.
МахIаммадлунсса Барчаллагьрал чагъарду ванал арсваврал Мутайл ва ЩайхахIмадлул кIунттихьхьун буллай, Юсуп Ма­хIаммадовлул кIицI лавгунни вайннал буттал жард къаувкуну буллалисса захIматрахлу ва чIявусса инсантурал оьрмурду ххассал буллай ушиврухлу хIалал дурсса наградартту душиву.
– Зуща бюхъайссар зула бу­ттая пахру бан. Та хIакьинугу, цалвамур оьрмулий хIайп къакуну, ххассал буллай ур хасъсса аьралий операциялий щавурду дир­сса жула аьралитурал оьрмурду, – увкунни Юсуп МахIаммадовлул.

ХIакиннал кулпатращал був­сса кутIасса ихтилатрава бувчIунни МахIаммадлул захIматрал ххуллу чачун нигьачIисса кIанттурдай най бушиву. Нину ва кулпат лергъ тIий бунува, ацIан ан къабювхъуну, лавгун ур: «Тийх талатисса аьралиталгу, тайннал оьрмурду ххассал буллалисса хIакинталгу, на кунма, кулпатру ва оьрчIру кьабивтунни лавгсса», – тIий.
МахIаммад увну ур 1985 шинал Буйнакск шагьрулий Кахибуллал шяраватусса МахIаммадрасуллул ва Чапаевкаллал шяраватусса СахIибатлул кулпатраву. Ца акъа-акъасса арс ухьурчагу, МахIаммад хъуна хьуну ур цIими бусса, цаманал цIаний жан дулун махъаллил акъасса чув-адаминану.
– МахIаммад чIивинияцIава ттул кумагчигу, къатлул ттарцIгу, маслихIатчигуя. Ххюра шинаву буккин, чичин лавхьхьуна. Школагу, институтгу марцIсса ххювардай къуртал бувна. Жяматийсса оьрмулуву чялишсса гьурттушинна дуллай ия. Цала кумаг аьркин­сса кIанттай цIаравун ххяххангу махъаллил къашайсса ттула арснал хасият кIулну дунура, гьаксса хIарачат бувссия гьан къаитан, лакъавгун ацIан ан шайссияв! – тIий дур нину.
Хасъсса аьралий операция нанисса кIанттурдайми связьрай бакъа нюжмаруксса гьантри лаглай бухьурчагу, диривуна ттухьхьун МахIаммадлущал кутIасса гъалгъа бансса сант. Вана му ихтилатравасса парча:
– Школа къуртал буллалисса чIумал пиша язи бугьаврил ялув ттун къабагьуна пикри буллан. ЧIивинияцIа ттун ххирая ка-кумаграх мюхтажминнал чIарав ацIаван, ттущава бан шаймур баван. Мунияту дуклан увхссияв Дагъусттаннал паччахIлугърал медициналул академиялувун. Дуклай уни, ттун чIявусса баяйва ттула ватанлув, хирург МахIаммад Пахутаевичлуя. ЦIанакул му зий уссар МВД-лул медсанчастьрал каялувчину. Дуккаву къуртал дурну махъ ттун тIайлабацIу хьуна ряхра шинал мутталий мунащал МВД-лул госпитальданий зун. Хирургнал даву гиккур ттул канилух дурксса.

Республикалий тагьар захI­матсса дия, органнал зузалт оьрмурдацIа бан кьаст лархIусса ишру чIявуну хъанай бия. Ттунгу таманссаннал оьрмурду хха­ссал бан багьайва.
Яла на хIукму бувссия граждан медициналувугу вардиш хьун. Зун лавгссияв Лакрал райондалул азарханалийн Гъумукун. КIийгу за кIулсса хIакин-хирург АьвдурахIин Дибировичлул, цан хъунмасса барчаллагь хьуннав, каялувшиндарай ттул даву хъиннура канилух дур­ккуна.
Цакуну ялун бивуна коронавирусрал щатIи. Хасъсса отделениегу тIиртIуну, жу му цIуцIаврийн данди бавцIуссияв. Биялсса къашайшалт хъин був­ссия, так ца Лакрал райондалия бакъа­ссагу, лагмасса районнаягу букIлай бия. Яла ттун изан багьуна Москавлив. Тихгу шагьрулул 67-мур азарханалий зий уссияв «ятIул зоналий». Багьа бищун къашайсса даврил опыт хьунни Москавуллал хIакинтураягу.

Хасъсса аьралий операция байбивхьукун, тих жула дагъусттан, ккавкказ оьрчIру, жард къакуну, бивкIулийн лажинну бавцIусса чIумал, ттун ламус хъанай бия чулий ацIан, аьралий хирургнал даврил бюхъугу биявхьур. МВД-лул госпитальданий салкьи хьусса ттула хирургнал опыт бучIи лякъин­ссархха тIисса пикрилий, ттула биялалий нава лавгра военкоматрайн. Шихун увкIра сентябрь зуруй. ДакIний ура хасъсса аьралий операция къуртал хьунцIа ацIан.
Зий ура Хьхьирил пехоталул медициналул взводраву (мунил полк цуппагу буссар Каспийск шагьрулий).

Медициналул взвод лагайссар талатаву къизгъинсса кIанттурдайн, щавурду дирсса жула талаталт тичча буккан буллан. НигьачIаву да­къасса кIанттайн уккан увну, тиккува операция бангу багьай чIявуну. Цалчинсса кумаг бувну махъ гъан­сса госпитальданийн иян увайссар. Гьай-гьай, бигьану бакъар. Амма нагу, цаманалгу къабарча, щилли вай ххассал бантIисса?
Ттигъанну ттун дуллунни паччахIлугърал ларайсса награда «За спасение погибавших». Ванилгу на гихунай хъиннува буржлув уллалиссара. Ва яла бюхттулмур наградагу, кьиматгур хIакиннал даврин бивщусса. Наградалул цIа дур цихлура цурда гъалгъа тIисса.
Жул даврил агьаммур мурад щаву дирнан бюхъайссаксса анаварну цалчинсса кумаг баву хъанай бухьурчагу, жу ялув бавцIуну буссару жула талаталтрал цIуллу-сагъшиврул. Укуннагу чан къашайсса цIуцIавуртту, къашайшивурттугу хIакиннал янилу дургьуну буссару.
Иш мукун багьунни, на даин кулпатрая архну ура. Нину хажалатрай дур, на ганил увагу усса ца арс ура. Арсваврангу ппу чIарав аьркинни. Амма ттул кумаграх мюхтажну чIявусса инсантал бур.
Ттун награда дулун райондалул бакIчи ва мунащал миллатрал хьхьичIунсса инсантал бучIаврилгу бусласиссар ттул кулпат къулагъас дакъа къаби­тантIишиву.