Сергей Меликовлул Дагъусттаннал Халкьуннал Мажлисрайнсса Рисала

ХIурмат бусса даврил уртакьтал!

Республикалул ялапарлувтуран захIматсса масъаларттавасса ца хъанай бур тIювалул-коммунал, мукунма токрал ва газрал дузал баврилсса.
ДукIу «Россети Северный Кавказ» ПАО-лул идаралун тамансса арцу дирчуну диркIнугу, жула агьали токрал дузал баврил тагьар хъин чулийннай даххана хьуну чIалай дакъар. 2022 шинал сияхIрайн ларсун дур 3 азаллийсса чани лещан бавуртту. Му масъалалуха цIанагу зийнма бур.
Масъалалул захIматшивугу хIисавравун ларсун, ххал бивгьуну бур жула билаятрал Пре­­зидент В.ПутиннучIа. Му хIи­савравун лавсун, Президентнал дурунни хасъсса тапшурлугъру.
Ттул пикрилий, гъансса чIумуй цинявннан кIул хьунссар тагьар дахханаххи хьуншиву.

Ца яла захIматмур масъалану республикалун личIлай бур агьали хIачIай щинал дузал баву. Ва масъала дузал баву мурадрай ларгсса шинал жу байбишарду буллай «Чиркей – Махачкала – Каспийск» магистрал щина­ххуллу. Ва зун бивкIун махъ дузал хьунтIиссар МахIачкъалаллал ва Каспийскаллал ялапарлувтал щинал дузал баврил масъалагу.
Мукуннасса агьамсса мяъна дуссар гьашину Дарбант щинал дузал баншиврул «Кайтаг-Дербент» щинаххуллу бувну чулийн буккан баврил.
Бюхъайсса хIарачат буван аьркинссар республикалул агьлу щинал дузал баврил масъала чулийн буккан баншиврул.
2023 шинал ккаккан бувну буссар хъунмасса коммунал инфраструктуралул 30 объект буван ва реконструкция буван. Республикалул ХIукуматрайн тапшур буллай ура ва шинал ахирданийннин ми цIуну буллалисса объектру чIявуми зузи буван.
Мукунма 2022 шинал жу капитал ремонт дурссар чIя­вуквартирартту бусса 101 къатлуву. Мукуннасса давуртту дуван аьркинссар 2023 шиналгу.
Республикалий бартдигьлай бур «Единая Россия» партиялул «Формирование комфортной городской среды» тIисса проект. Так 2022 шинал дузал дурну дур 179 хIаят.
2023 шинал ккаккан дурну дур дузал дуван 142 хIаят.

ХIурмат лавайсса дагъусттанлувтал!

ЦIинцIал реформалул хIа­къиравусса жулла давурттал план АьФ-лул ТIабиаьтрал ва экологиялул министерствалий хъинчулий ккарккун дур. 2024 шинал ахирданийннин Дагъусттаннай кьянкьасса коммунал лувдагьрурдал масъала чулийн буккан бантIиссар.
Мукунма аьркинссар бартбигьин 2022-2025 шиннардий нехру дуккаврил ва тIабиаьт дуруччаврил масъаларттал комплекс. Му документ цIакь бувну бивкIссар «Росводресурсы» ва «Росрыболовствалул» цачIу ва ДР-лул ХIукуматрал.

ХIурмат бусса даврил уртакьтал !

Республикалул транспортрал ва транзитрал кашилул агьамсса ххуллу-ххану хъанахъиссар «Север-Юг» транспортрал коридорданул лябукку. Мунийн бувну, региондалий бартдигьлагьи­сса ца яла хъунмур проектран му дур ккаллину.
Ххуллул хозяйствалул лябу­ккулуву хъуннасса даву дуллай бур региондалул машинарттал ххуллурду норматив тагьарданийн буцавриву.Так ца ларгсса шинал мутталий бакьин бувну бур 750-нниха лирчусса километрарду дусса ххуллурду.
2022 шинал федерал органнащал хIала-гьурттуну жуща бювхъунни дузал буван цамургу захIматсса масъала – МахIачкъалаллал, Хасавюртуллал ва Дарбантуллал лагма буккайсса ххуллурду баву. Ми буллай байбишинтIиссар 2025 шинал.
ЦIанасса ппурттуву дузал бувссар МахIачкъалаллал хьхьирил машлул портрачIансса ххуллу бувансса арцу итадакьинсса масъала.

Инсантурал цIуллушиву дуруччаву хъанахъиссар па­ччахIлугърал ца яла агьаммур давуну. Ва даврил мюнпат лахъ баншиврул жунма аьркинссар МахIачкъалалив буван поликлиникартту, ми дузал буван аьркинлугърал, оьрчIал цIуллушиву лядуккан дуван, азардал профилактикалуха зун, вакцинарду буллан, ФАП-ру буллан.
ЖучIава сакин бувну бур телемедицина лядуккан дувансса гьану, циняв азарханардачIан ва поликлиникарттачIан дурцуну дур интернет. ЦIуллушиву дуруччаврил министерствалун аьркинни къашайшалтрал манзилданийсса амбулаториялул мониторинграл система дузал дуван.
Махъсса ппурттуву Дагъус­ттаннай гьарза хъанай бур мусикъепрал къашавайсса инсантал.Мунил хъунмур савав, пишакартурал пикрилий, хъанай дур оьрчIал нину-ппу вакцинациялия инкар шаву.
ХIакьину на лаизлай ура оьр­мулул бугьарами инсантурайн, цивппа заллусса оьрчIал идарарттал каялувчитурайн, миннал инкар дуллай тIий Роспотребнадзорданул тIалавшинну. Зу дуллалимур закондалийн къарщи дуклакиссар, миннул ахир оьнийн дуккайссар!
ЦIуллушиву дуруччаврил министерствалул муниципалитетирттал бакIчитуращал цачIу аьркинссар бюхъаймур буван оьрчI-бакIуннал цIуллушиву дуруччаву мурадрай.

Жул пландалий бур Каспий хьхьирил зуманив буван санаториялул журалийсса реабилитациялул центр СВО-лий цIунцIияртту, щавуртту дирсса аьралитуран. Му масъала ххал бивгьуссар уттигъанну Президент В.Путиннущалсса хьунабакьаврий. Ганал дунни хасъсса тапшурлугъ Аьрасатнал Федерациялул ХIукуматрайн.

Жунма кIулсса куццуй, хьхьичIунмайну дуклакаву – му республикалул ялун бу­чIантIимунинсса инвестициярттур. Билаятрал Президентнал Указрайну баян бунни гьашинусса шин хъанай душиву Педагогнал ва наставникнал шинну.
Республикалий исполнитель властьрал федерал органнащал цачIу му ххуллий дуллай бур хъунисса давуртту. Так 2023 шинал пландалий бур тIитIин 24 оьрчIал багъ ва 13 школа, мукунна капитал ремонт дуллай бур 141 школалий ва ми дузал буллай бур 3,6 млрд къуруширттан­сса аьркинлугърал.

Спортгу хъанахъи­ссар жагьилсса ник тарбия даврил агьамсса бутIану. Мунияту Да­гъусттаннай оьрчIал спорт лядуккан даву диркIсссар агьамсса масъаларттавасса цану. Махъсса ацIрахъул шиннардий таман­сса хьхьичIуннайшивуртту дурну дур Дагъусттаннал спортсментурал Аьрасатнал, Европанал ва Дунияллул чемпионатирттай, Олимпий тIуркIурдай. Мунияту республикалий буллай бур спортрал объектру, гьарза хъанай бур спортрал журарду. 2022 шинал бувну бур спортрал 80-нниха ливчусса объектру.

Жува пахрулий буру Каспийск шагьрулун «Город трудовой доблести» тIисса цIа дулаврия, дагъусттанлувтурал Хъун дяъвилий бивхьусса захIматрахлу.

Интнил цалчинмур кьини шадлугърал тагьарданий дайдирхьунни Расул ХIамзатовлул Шин. Шаэрнал аьпа абад буллалисса тамансса мероприятияртту дикIантIий дур федерал ва республикалул даражалийсса.

Хъунмасса гъирарай занай бур жучIанма туристътал. Да­гъусттаннал хъунисса каширду дур туризм лядуккан дуван, хаснува ттизаманнул захIматсса тагьардануву. Ларгсса шинал жува муний мукIру хьуссару. 2022 шинал МахIачкъалаллал аэропортрал кьамул бувну бур 2,5 млн туристътурал.
АьФ-лул ПаччахIлугърал Советрал Президиумрал батIав­рий Аьрасатнал Президент В.В.Путиннул тапшур бувна Каспий хьхьирил зуманив Къаякантуллал райондалий дунияллул даражалийсса курорт буван.
Мукунма пландалий бур Дарбантуллал райондалий дузал буван туристътурал ва рекреациялул ляличIисса экономикалул зона. Ми масъалартту цимилагу ххал бивгьуссар Аьрасатнал Федерациялул ХIукуматрай. Ми проектирдая хъунмасса кумаг хьунтIиссар ДР-лул социал-экономикалул лябуккулун.

Граждан обществалул институтирттал ца агьамсса давуну хъанахъиссар жяматий­сса пикри-зикри (мнение) сакин шаву, цIанасса ппурттуву мунил нигьачIаву рутлай дур, хаснува дунияллул халкьуннал дянивсса чIурусса тагьардануву, чил билаятирттал гужирдал идарарттал жула билаятрайсса тагьар оьлуккин дуллан хIарачат буллалисса чIумал.
Му тагьардануву аьркинссар хIала буххан прокуратуралул органнан, Роскомнадзорданун. Иширттавух хIала буххан аьркинни жяматийсса идарарттугу. Му ххуллий чIалай дакъар жула жяматийсса ккураннал давуртту.
ХъунмурчIин масс-ме­диалийн хъарну дур информациялул вызоврдайнсса къаршибуккавуртту, жяматирттал пикри-зикрирдал тагьар.
Тамансса шиннардий шанавун лавгун бивкIун, Да­гъусттан чантI тIун бивкIунни, хьхьичIунмай бавчунни. Му ишираву, му хьхьичIуннайшивруву кумаг буван аьркинссар масс-медиалул чялишсса давурттал.

ХIурмат бусса дагъусттанлувтал!

ЦIанасса тагьардануву хъунмур масъалану хъана­хъиссар, лябуккулияр ххишала, хьхьичIуннайшиву цIусса журалий дачин даву. Му тагьардануву агьамсса ишну хъанахъи­ссар паччахIлугърал аппаратрал, властьрал органнал давуртту лахъсса даражалийн диян даву.
Му масъала дузал баврил ца ххуллуну хъанахъиссар ттизаманнул управлениялул технологияртту ишла даву, миннувух цифралул трансформациягу хIалану. Цифралул платформардал аьркинссар щаллу буван кьамул буллалисса хIукмурдаясса мюнпат. Му мурадрай ДР-лул БакIчинал Ситуациялул центрданий ишла дуллай бур 200-нниха ливчусса отраслирдал ккаккияртту оператив мониторинг дачин даншиврул.
Электроннал форматрайн дурцуну дур властьрал органнайнсса инсантурал лабизавуртту. Мунийну инсантуран бигьа хъанай бур властьращал хIала-гьурттуну бартбигьлан масъалартту, мукунма каялувчитуран чIалай бур отраслирдай ва кIанттурдай цукунсса масъалартту бартбигьлан аьркинссарив.

ХIурмат бусса муниципал сакиншиннардал бакIчитал!

Гьашину цасса чIурду булаврил кьини цаппара муниципал сакиншиннардай хьунтIиссар бувчIавуртту. Миннул хъунмур масъала хъанахъиссар бувчIавуртту законнацIун даркьуну бартдигьаву. Мунийн хIадур хъанан аьркинссар хIакьинува.

Ттула Рисалалуву на ку­тIану бусав республикалул паччахIлугърал властьрал органнал давурттал агьамми ххуллурдая. Дагъусттаннай ттигу чансса бакъар дузал къавхьусса масъалартту. Жува ми бартбигьланну цачIу.
Жува ялапар хъанай буру геополитикалуву дахханашивуртту хъанахъисса ппурттуву. ХьхьичIва кунма яхъанан утти къахьунтIиссар. Дагъус­ттан, жула щалва билаят кунма, букIлай бур экономикалул ва социал аралул цIусса шартIирдавун.
Жунма цинявннан ччай бур яхъанан паракьатсса ссавнилу, циняв миллатирттащал бавкьуну, му жула тарихрал ххуллур. Мукун ялапар хъананшиврул, жунма аьркинссар жува зузисса кIанттурдай шайссаксса тIайлану ва хIарачатрай, мюнпат ххишалану зун.
Дагъусттан цIусса тарихраву мюхтажну бур цашиврух ва циняв лагма лагаврих. ЦачIу жура дух дантIиссар цинярда захIматшивуртту, цачIу жува чара бакъа ххув хьунтIиссару!