
[dropcap]Т[/dropcap]тул буттал шяравасса шаэр КIуруххъал ХIасаннул чIявуну зумух ласайва: «Шаэртал бусса миллат – му бахтти бусса миллатри», — куну. Ва цувагу ия бунияласса шаэр, пагьмугу ванал, дуклай ларсъсса кIулшиврийну хIасул хьусса бакъаяча, Аллагьналва буллусса бия. Так хIайп, ванал канила хъинну чансса бакъа шеърирду бувккун бакъар. Бухьунссия шаэрнан цанма кIулсса, чанну бакъа шеърирду чичин къаччисса ишру.
[dropcap]Ч[/dropcap]ан къашайва ца-цавай инсантал, ванал шеъриятрал дуниял лаласун къахъанай, ванай аьйрду дуллалиссагу. «ХIасан Ватандалийн сситтуйсса шаэр ур», — тIунгума бикIайва. Мукунсса пикри щялусса пикрир.
Инсан, кIулсса кьяйдалий, хIасул хьуну ур кIира затрая: янин чIалачIимуния ва къачIалачIимуния. Ялагу инсантурал учай: «Шаэрнал ляхъан бувсса шеърирду ккаларча гьассар, гай цукун чивчуну бурив кIул къабуллай, ганал оьрму завза къабуллай», — куну.

[dropcap]Х[/dropcap]Iасаннул тачIав цалагу къабусайва ци багьана хьуну цала шеърирду чичайссарив. Ттунгу къакIулли, хIатта нава ХIасаннул гъансса инсан ухьурчагу (ХIасаннул бутта Шяъбан ва ттул нину ХIурия уссу ва ссу бия). Ттун къаккавкссар ганал шеърирду ляхъан буллай ивкIсса къарасиртту (черновикру). Ттун ххан бикIайва ганал шеърирду, чагъарданин лахъан баннин бакIраву хIадур бувну, яла дакIнийх чичайни кунма.

ХIасаннул цала шеърирдаву ккаккан байва бунияламур оьрму.
Шеърирду бикIан бюхъайссар камилсса ва хIакьсса. Ва иш хъанай бур ца ххуллул кIира зуманусса ишну. ТачIав ххуллул зумарду цаннищал ца рязи хъанангурив къадикIай. Амма жула оьрмулул камилмур ва хIакьмур иш цумурдив личIи бан хъинну захIматну бикIай. Вай иширттачIан учIавугу гьарца каснал цала-цаласса дур, ми тачIавгу аьмсса къадикIай.
ХIасаннул дакIнил дунияллувугу камилшиву ва хIакьшиву чIяруну данди дацIлай дур. Шаэр ур цува ца чулийн учIан къахъанахъисса иширттая жухьва цIухлай. Бунияласса шаэр – му чичрурдал инсанни. Му хъудугьу, ризкьичи, щупир, мах дарцIан дуву, янна дурухху акъар, хIатта вай кIицI дурсса касмурду ва цаймигу мунан кIулну духьурчагу, столданух щяивкIун чичайми чичрурдалли му минахур. Шеъриятрал «душ» — му хъинну ламусрал, адаврал вибувцIусса инсан бусса бур. ШаэрначIан бучIангу анавар къабуккайсса бусса бур. БувкIнигу, га аварасса чIумал хъинну чIарав бацIайсса бур: «Вана на шикку», — тIий. Шеърирду цивппагу, цал бакIрал «кIурчIулттувух» завза бувну, ялар тIар чагъарданий чичайсса.
[dropcap]У[/dropcap]тти ттун ихтилатирттаяту мисалданун буцин ччива цаппара ХIасаннул шеърирдавасса ххару.
ХIасаннун хъинну гьарта-гьарзану кIулну бур шяраваллил оьрму. Ванал 10 класс къуртал бувссар зунттаву буттал шяраву. Ва увкIун ур шагьрулия шяравун ниттичIан хъамалу. Ванал нинугу ванан ххирасса хъурунхъусса дуван дуккан дуллай бур гъургъуллал каних гьанагьи дайсса нигьру. Ва арулва куплет бусса шеърилуву шаэр тасттикь буллай ур, ва гьанагьисса нигь кунна, жула оьрмугу гьанай бушиву. Ва биялагу бушиву ниттил каруннахь.
Ххирану дур шаэрнан нину – Ватан. Амма цаппара цала шеърирдаву шаэр цахьа цува мукIру хъанай ур, Ватандалул заллушиву дан къавхьуну, бигьасса шагьрулул оьрмулул цува ясир увну, бавкку ххуллийх ачин увну лавгшиву. ХIасратрай буслай ур шаэр ххуллул ялтту чулий ххявхсса ццуццул къатIригума ххуллучIан гъан хъанай бушиву. Ва ишгу ва лащан буллай ур Ватан кьаритлатисса жула миллатрал инсантураха. Ва иширайн учайхьунссар хIакьсса шеъриятрал дуниял куну. Къатта бушлашини, чIирай барачатран цала ниттил цува дизан увсса канил куцгу ванан гьарца инсаннал цала тавлуву лирчIсса лишанну чIалай дур.
Гьай-гьай, ХIасан акъар хIукуматрал шаэр. Амма ва ур буттал ва цала Ватандалул шаэр. Яни ганил чумартшивуртту, бала-апатIру, ххуй-ххуйсса давурттугу чIалачIисса. Инсаннан махъсса ппурттуву, дялахълурду хьхьичIун хьуну, исвагьи литература ва шеърирду ккалан дакIния лавгун бурив къакIулли. Цала ца шеърилуву вай иширттая буслай, ХIасан ур жухьва умудирттаяту махъал машару, чIун гьарчагу, инсантуран та-бунугу кIул хьунтIишиву буслай ур Ватандалул тIааьншивугу. ХIатта ва дунияллийсса оьрму багьандарансса, хатIалийсса бушиву буслай бухьурчагу, абадсса оьрмулул хьхьичIсса ванил симандалийсса пишлилгу, ниттил лажиндаравусса жигдатIрурдалгу бушиву ва оьрмугу бунияласса бушиврия буслай.
[dropcap]В[/dropcap]ана ХIасан жула дянив акъа ккуру лаглай дур апрель зурул ахирданий шанна шин. Цими шин вания тихуннай гьарчагу, ХIасаннул шеърирду цIунила-цIунил цимил ккаларчагу, тасттикь хъанай бур ва, Ватандалул кьадар ххуй чулинмай кIура бавну ччай ушиву, цала дакIнимур жущала кIибачIлай ивкIшиву.
ХIажимурад
ХIусайновл