Мюрщисса оьрчIру кIюрххилсса, ахттайнсса, гьанттайнсса телевизорданух, планшетрах ягу телефондалувун буруглай канай бухьурча, заралссар.
Гаджетирттал за дукаврихсса къулагъас чан дурну, дукра ккухIаву, кьюлтI учаву аьркинсса куццуй къашайссар, мунияту лякьа тIааьн дакъа дикIайссар, я чансса, я чIярусса дуркуну. Дуркумур лялиян дангу захIмат шайссар. Мультфильм ккаклакисса чIумал мюрщисса оьрчIал цала чурххал тагьарданух къулагъас къадикIайссар. Миннан хIисав къашайссар цивппа бувччусса ягу ккашил хьусса. Мунийн бувну, чIярусса ягу чансса дукра дукан бюхъайссар. ЧIярусса дукарчагу, чансса дукарчагу чурххан зарал буссар. Я буч шайссар, я чурххан аьркинмунил дузалшинна къашайссар.
Гаджетрах канай аьдат хьувкун, дукра дукаву дялахъру кунна дикIайссар, оьрчIру дукралийн хъарну вардиш шайссар. Мунил хъинну буч байссар, бюхъайссар диабет ягу къюкIлил ва туннурдал азарду сукку дан. Экрандалух щяивкIун за дукаврия хъуннасса нигьачIаву цамургу дуссар. Дукра оьнкьарах дацIан бюхъайссар. Экрандалий хъанахъимуних лавгсса оьрчIан дукралущал хъанахъимур хIисав къашайссар. Ми ххуйну къаккурхIуну кьюлтI дуллай буссар. Мукунсса чIумал дукра кьакьарттуйн щун, бугъ хьун бюхъайссар, лялиян дан захIмат шайссар ягу лякьа зия дайссар, хаснува анаварну ва ялун щин хIачIлай канай бухьурча. Гаджетирттах за канакисса оьрчIал няраву уччаврилсса, лялиян даврилсса байсса зонарду чялишну къадикIайссар. Няран дукра канай бушиву бувчIлай бакъахьурча, мунил къадулунтIиссар лякьлун ферментиртталсса ва желудочный сокралсса бансса сигнал. Мунияту дукра аьркинсса куццуй лялиян дан къахьунтIиссар. Му сававну лякьлул-ххютукалул азар, сахарный диабет, щитовидный железалул къашайшиву сукку хьун бюхъайссар. Ва зат мяйжан буллай бур МРТ ишла дурну дурсса ахттаршиннардал. Шиву гьуртту хьуну бур 9-11 шиннавусса 11 азарва оьрчI-душ. Вай ахттаршиннардал чIалачIи бунни соцсетирдаву гьан дурсса гьарица ссятрал 62%-рал ххишала хьун дуллай душиву хъиривмур шинал чIярусса дукра канансса шартI.
Цукун аьдат бантIиссар оьрчIру гаджетру дакъана дукра канай? Телефон ягу планшет хIалли-хIаллих зехлан аьркинссар, оьрчIал стресс къахьуншиврул. Нюжмардий цал ягу кIийла щябитан аьркинссар дукралух гаджетру, планшетру дакъана. ХIалли-хIаллих тIий, мукунсса кьинирду ххи дуллан аьркинссар.
Дишара «столданух гаджетру дакъасса» низам кулпатравусса цинявннан. ОьрчIай къадагъа дирхьуну, хъуними телефоннаву щябивкIун бухьурча, муния пайда къахьунтIиссар, оьрчIру, гьалак бувккун, низамрайн мютIи къахьунтIиссар. Микку ми тIайлассар. Хъуниминнал, цивппа столданух гаджетру дакъана щябивкIун, ккаккан дан аьркинссар оьрчIан эбрат.
Хъуниминнал, анавар къабувккун, ссавурданий дулларча ва даву, оьрчIру аьдат хьунтIиссар, мультикирттах къабуруглайна, нитти-буттащал ца столданух щябивкIун канакисса дукралия неъмат ласлай.
Зюльмира МахIаммадова, МахIачкъалаллал оьрчIал 3-мур поликлиникалул хIакин
Таржума
Андриана Аьбдуллаевал