ТанмихI кьувкьунни

Ларгсса нюжмардий Лакрал райондалул судрал къатраву хьунни дукIу Кумиял шяраву Лакрал ОВД-лул полица Щамххалов Мурад оьрмулуцIа увсса тахсиркарнан танмихI кьукьлакьисса батIаву. ТанмихIрайн кIункIу уллалима мукIру хьунни полицанал зузала цала бивтун увтшиврий.

КIулсса куццуй, Лакрал райондалий 2009 шиная шихунай боевиктурал канища ивкIуну ур 9 низам дуруччай органнал зузала ва ца судрал пристав. 2009 шинал август зурул 9-нний ВицIхъиял махIлалий ливтIуссар Къунжуев Амсаруллагь ва Оьмаров АьлихIусман; 2011 шинал мартрал 21-нний ШавкIрату Щаравсса ххуллий бивтун увтссар Лакрал райондалул судрал пристав Багъдаев ХIадис; 2013 шинал июль зурул 14-нний Буршая махъунмай нани ххуллий ливтIуссар полицанал зузалт МахIаммадов ХIусайни, Жяъпаров Неъматуллагь, Булатов Идрис, ХIамзатов Абакар, хъиривмур кьини вара Буршиял шяраваллия арх бакъасса кIанттай ливтIуссар МахIаммадов Рамазан ва Исмяилов Апанни.
Вай ацIаксса жагьил бивтун бивчуминнавасса цаппарассаннал янна-ярагъгу, документругу лявкъуссия ларгсса шинал октябрь зурул 15-нний Кумиял шяраву пIякь увкусса къатраву. Гара хьхьуну бивтун увтссия полицанал зузалагу. Низам дуруччай органнал хъиривлаявурттайн бувну, ашкара увну ур кIай къатраву кьюлтI хьуминнан дуки-хIачIиялийну кумаг буллай ивкIма, кIаналва бивтун увтун ур Щамххалов Мурадгу. Тахсиркарнан танмихI багьлай бур Аьрасатнал Федерациялул УК-лул кIива статьялийн бувну: 208-мур статьялул 2-мур бутIуйн бувну (ярагъуннил балгусса кьюкьран кумаг буллалаву) ва 317-мур статьялийн бувну (низам дуруччай органнал зузала оьрмулуцIа аву). ХьхьичIмур статьялийн бувну, ванан ларгсса шинал кьуркьуну дур 2 шин ва 9 барз. КIилчинмур статьялийн бувну, прокурорнал тахсиркарнан кьукьин ккаккан дунни 14 шин кьянкьасса къадагъа дусса колониялий, адвокатнал хIуччалийн бувну – 10 шин. Судьянал ахир хIукму бунни тахсиркар 13 шинайсса тархъаншивруцIа ан ва дуснакьрава увккун махъгу мунан тархъаншиву чан дан ца шин ва дачIиннуйсса.
Райондалул судрал хъунама Мирза Нажаевлул бусласимунийн бувну, бат дурну дусса дур полицанал зузалт оьрмурдацIа бувсса ва миннан кумаг буллай бивкIсса инсантурал кьюкьа. ХIакьинусса кьининийн танмихI кьувкьуну бусса бур 11инсаннан, 208-мур статьялул 2-мур бутIуйн бувну, кIиннан – 317-мур статьялийн бувну. КIиннал дело дусса дур ххалдигьлайнна, кIия усса ур розыскрай. Ванала бусласимунийн бувну, цIусса шиная тинмай кIу бан тIий бусса бур ярагъуннищалсса кьюкьран кумаг буллалиминнансса танмихI, уттинин миннан кьукьлай диркIхьурча 1,5-3 шин танмихIран, гихуннай – 6 шиная 15 шинайн бияннин.

Цуксса калларчагу, хьхьутталгу зума дуссар
Судрая махъсса пикрирду

14 шин кIусса танмихIрал. 14 шинал мутта — инсаннал оьрмулун къачIивисса тарих. Хъирив аьтIий ливчIунни нину ва ссурвал… Ниттил кьурчIисса хьхьурду дичлантIисса, гьарца дукралух щябивкIтари мукьал ва хIасратрал бурухIу ккухIлантIисса 14 шинал манзил…
АцIа язисса чувнацIа хьунни 5 шинал дянив Лакку улча. Махъ ливчIунни 8 жагьилсса щахъами, 20-яксса ятин. Вайксса шиннардил дянив ярагъуннил балгусса къачагътурал хьхьуцану ляркъунни Кумиял шяраву, миннал кумаг буллалиминнал кюртти лявкъунни Буршиял, ГьунчIукьатIрал, Кумиял ва Ккуллал шяраваллаву. Ми бивкIун бур сайки кьуяксса. Миннава шама-мукьа – цайми миллатрал, ливчIми тIурча — лак, ялув кIицI ларгсса шяраваллава­сса. Вайннава шама – Рабаданов Халид «Лаващиял бандгруппалул» бакIчи, Ибрагьимов Хасбулла ва Какраев Жабир – бат бувссар ларгсса шинал ноябрь зурул 3-нний хьусса КТО-луву, 11-ннан кьувкьунни танмихI. ЛивчIминнангу кьукьин тIий бур чIал къавхьуну. Амма ми тархъаншивруцIа баврийну зана къахьунссар ливтIумигу, хъисрагу рахIат къахьунссар миннал кулпатирттал къювугу. Бангруппа бат бувссар куну, дишин бюхъатIиссарив жущара, минналгу, миннан кумаг буллай бивкIминналгу миву-тиву «ккунукру» кьабивтун бакъашиврийнсса, гихуннай райондалий паракьатшиву хьушиврийн­сса вихшала? Украиннавусса дяъвилул ххютулу ливчIун, центральный СМИ-рдал зума-ккарччула бу­ккарчагу, дурар ттигу паракьат хьун Дагъусттаннайсса тагьар. Бувану­ккар бухлаган жулва жагьилтурая заманалул лагътал буллалисса, ми баччан буллалисса, баччан бан бювхъуми янна-ярагъуннилгу дузал бувну, миннан «щюлли чани» буллалисса гужру.
«Заннал цала урувччуну лякъиннав!» учай лакрал. «Береженого Бог бережет» учай оьруснал. Лякъиннав Заннал бурувччуну оьмуния. Амма жулва жува буруччин чIивисса бухьурчагу бияла жухьва, жяматрахьгу, бухьунссар. КIул бакъа баларду ялун биллалаврил багьана-тахсир, лухIи михьуксса бухьурчагу, жула баччибакъулшиврия ва личIлул бакъашивриягу бухьунссар. Щукру ва базилухгу жулва чIарах бувксса тIий бушиврия бухьунссар. ХIакьину чIарах буккарча, гьунттий бюхъай къабуккангу. Цанчирча цавагу кулпат, царагу шяравалу ттигу дурурччуну дакъассар вай балардая. Аьрасатнал ХIукуматрал властьрал цалчинмур шачIану шяраваллил администрация хъанай бухьувкун, шяраваллаву мюхчаншиву дуруччин хъунмур жаваблувшиннагу шяраваллал бакIчитурайри дусса. Цаппарасса бакIчитал мурчIигу, къюкIгу хьуну бушиврийну лявкъунни миннал шяраваллаву «Ччиту бакъа чIаркIув кIуллал тIуркIурду» буллай. Уттинин хьумуниягу дарс ларсун, дулланхьуви, цалва бакIру цалва лазилакьаву бакъа, властьрайн къарши буккаврийну щилчIав цичIар къадуххинтIишиву, цаманан дурксса къувилувун цивппа зизайшиву, цуксса калларчагу хьхьутталгу зума душиву, тIайлабакъа лавсъсса ца шагума ахирданул дайдихьуну хьун бюхъайшиву хъун хъанахъисса никиран бувчIин бансса давуртту. Ляхъланхьуви хьумур тикрал хьун къабитансса ва оьмуния дуруччин­сса чараннугу. Яла дуки-хIачIиялун хас дурсса сходру датIлан къабагьаншиврул.
Зулайхат Тахакьаева