Ссавния лухччи, лухччиния инсантал буччиннав

11fot_3Ларгсса ххуллун кьини, мартрал 19-нний, Лакрал райондалийсса Шахьуйннал шяраву хьунни Цалчинсса Хъарасрал байран. Гьашинусса Хъурдуккаврил байран цала бакIрайн ларсун, дукIу Кьуру лавсъссия цалла шяраваллилгу, миллатралгу патриот МахIаммадов Билал Аьбидлул арснал. Цахъи хьхьичIун буклай учин, ва даву Билаллул кулпатрал лавайсса даражалий дунни.

Бадрижамал Аьлиева
Циняв цачIун хьуну, цалчин хъув буккайсса буттал буттахъаясса аьдат цIанасса чIумал къачIярусса шяраваллачIа яхьуну дур. Хъун дакъасса Шахьуйннал шяраваллил инсантуращагу бювхъуну бур ва аьдат дуруччин. Хъузалт ба­къассар, хъуру гъайтIий бакъассар, амма Хъурдуккаврил байран дуллай буссар тIурчагу, ва ххаллил­сса аьдатгу, байрангу дур, цал ххишалагу шяраваллил агьлу шяраву цачIун буллалисса, ми кунначIан кув хъиннува гъан буллалисса, жяматрал IMG_6513дянивсса дусшиву, куннал чIарав ку бацIаву, куннал куннах­сса хIурмат лавай буллай, ччаву цIакь дуллалисса. Ялагу, ва ххуллухмур байрандалийгу цал ххишалагу тас­ттикь хьусса куццуй, ва дур махъа нанисса жагьилтураву, оьрчIаву бу­ттал кIанттухсса ччаву, патриотизм цIакь дуллалисса байран. Жагьилтал бикIу, оьрмулул хъуними бикIу, цал ххишалагу буттал шяравун, Ла­кку кIанайн биянсса хъин багьана. Хаснува цIанасса чIумал, жагьилтал, яхши-хашран, «сагъсса» ихтилатран кIанай, телефоннавун, интернетравун кьувтIуну, куннащал кув нажагьсса бакъа къахьунабакьлакьисса чIумал. Инсантал шяраваллава лаглай, жулла республикалул хъуншагьрулия гъалгъа къатIий, архну, Аьрасатнал хъунисса шагьрурдайн, чил билаятирттайн, буттал кIанттущалсса дахIаву дуцлацисса чIумал.
sh_1МахIаммадов Билаллул дуллалисса даврил чIарав бацIан бувкIун бия хъинну чIявусса агьлу: Шахьуйннал жяматрал чIарав мудангу бусса лакрал щархъавасса инсантал, республикалул шагьрурдаясса шяравачалт ва дустал, дагъусттаннал личIи-личIисса миллатирттал вакилтал.
sh_2КIинттул чIумал магъмунсса, пашмансса щар уттадурккун дия, шяраваллил хьхьичIсса ар машинарттал ва инсантурал чIюлу дурну . КIинттул хIатта бакIравун къювугума дуллали дайсса, тIааьн да­къасса паракьатшиву дикIайсса, нажагьсса ккаччал хIап бакъа къабаяй­сса шяравалу ларсун дия инсантурал ххарисса чIурдал, музыкалул. Ялун нанисса интния ххарину (шяравун бувкIсса инсантураягу ххари хъанай бунуккива), цалва балайрду тIий бия лелуххантгу.
sh_3Ккаккан дурсса чIумал жямат бавтIуна шяраваллил хъун ккурчIав. Ва шинал яла хъунама, яла агьамма хъузала Билал хьхьичIну, мунал бувцуну нанисса къищусса ницал хъирив, бавчуна циняв щарнил къурув. Ницал ва ххуллухсса чIюлушиннарив дия ляличIийссара: авурсса шляпарду, миннуйн дурур­ххусса чIюлушиннарду, ялун дирчу­сса лачакру. Жанавартрансса, ризкьилунсса модрал журнал бивкIния, мунил мужаллатрая ливксса ххан­ссия вай балгусса ницру. Ва даву щаллу дурну дия Билаллул кулпатрал Гулайматлул. НахIакь дан бакъархха Гулаймат (Гуля) респуб­ликалий ва мунил кьатIув цIа дурксса къавтIаврил «Ватан» ансамбльдануву костюмер-дизайнерну зузисса.
sh_4Къурув бияннин ва бивну махъ, аьдатрайн бувну, куннайн куннал щинну дутIлай биялсса хIаз бунни жагьилтурал. Дувайсса дуаьрдугу дурну, хъурссул цалчинсса ща аьрщарай бивхьуна Билаллул, хъирив, ла-яла хъарас канил дугьлай, цайми арамтунналгу. Миккува, марцIсса гьавалий, лакку дукрарду ххиранал гъирарай бувкунни дукьрахIанттий бувсса инигу. Багъраву, дахьва тIутIайх бичлачисса ахъвазандалул мурхьирдал лув, бивщусса гармун-дачIулухун, тяхъашивугу хьунни.
Шяраваллил хъун ккурчIав зана хьуну, микку хьунни личIи-личIисса спортрал бяст-ччаллу. Миннуву ххув хьуминнан къурнил хъатIул залуннал дуллунни ва байрандалул агьаммур бахшишну хъанахъисса бартри, «Борозда – 2016» тIий чивчусса авурсса кубокру, грамотартту, цаймигу хъамакъабитулунсса бахшишру. Бартри цирдарив дия ляличIийсса – бартри-ссихьри. Миннувасса цаппараннуйн цIу бусса чIюлусса яннардугума дуруххан дурну дия Гулайматлул. Махъ кIул хьунни яннардавуми бартри-ссихьри душру буцин кусса жагьилтуран цIа куну хIадур дурну диркIшиву, агарда ми спортраву ххув хьуну, бартри духхирча, гьалмагъайтурал миккура цалва жалинтран пишкаш дуваншиврул.
Спортрал бяст-ччаллая махъмур мажлис гихунмай бавчунни шяраваллил хьхьичIсса арив, дуки-хIачIиялул лахIлахIисса столлах. Му кIанттуйн жяматрал «гъинттулсса банкетный зал» учай. Инттухунмай Хъарасрал байрандалийн бувкIнийгу, гъинттулгу ахттакьуннай-хьхьурай Лаккуй­сса дяркъугу хIисавравун ларсун, ва «залданул» уттинин тIивтIуну бивкIсса чулухаллурду башлай байбивхьуссия дукIу, бавтIсса жагьилтуран тIий, хъуниминнан тIий гъилишиву дикIан. Ва ххуллух агьали шяравун батIиннин ва даву цукссагу хьхьичIуннай дурну, кIива чул сайки щаллуну бавщуну бия. Мугу чIаракIунниясса, дякъиясса цукссагу дайгьузанну хьунни. Шяраваллил клуб лапва чIивисса буну, мивун бачIиннул бачIивагу инсантал гьансса кIану бакъа, ва «зал» цукссагу бучIину ляхълай бур шяраваллил инсантуран.
ХьхьичI кьинира дирхьуну хIадур дурсса кIачурдий дурсса нахIу дукрарду куннил хъирив кув ххилан бивкIуна къурнил хъатIул заллухъру хъамаллурал хьхьичIун. Миллатирттал дуки-хIачIиялуцIун (буркив, ккунукрал ххункIру, дукьрахIан), дакъасса дакъая, жагь хъинну хъирив лавну, ласуннин цал цалва тIин-тIааьн ххал бувну, шагьрулийра заказ дурсса (шяраваллил кIанай ми цимурцаннуха зунсса каширдугу, шартIругу дакъахьувкун, хаснура дяркъусса чIумал), жагьгу шяравура кIачлий дурсса.
Мажлисрал тямадану увчIунни КIундиннал ва Шахьуйннал шяраваллал язисса чув ХIасанов МахIаммад (Бухгалтер МахIаммад учай ванайн инсантурал). МахIам­мадлул ва мунал цалва кумагчиталну бивтминнал каялувшиндаралу нахIуну, хIалимну бавчунни гихунмайсса мажлис, махъру лахълай, миннул лях-карах балайрду тIий, къавтIун бизлай, хъинну ххуйну. Музыкалул, къавтIаврил гьунаргу, кьадру-кьиматгу лавайсса МахIаммадовхъал кулпатрал буллалисса мажлис цамур куццуй хьунгу къабюхъайва. Билаллул цалвагу учайссар ххуйну балай. Ванал арсру Зураб ва ТIагьир «Ватан» ансамбльданул язисса къавтIалтри. ЦIанасса чIумал Зураб зий ур «Ватан» хореографиялул ансамбльдануву педагогну-балетмейстрну, ТIагьир дуклай ур Б. Мурадовал цIанийсса Дагъусттаннал культуралул ва искусствалул колледжраву 1-мур курсирай. Гулайматгу, лавайгу кIицI лавгсса куццуй, зий бур костюмер-дизайнерну ва къавтIаврил коллективраву. Билал цува цикссагу шиннардий зий уссар МахIачкъалалив шагьрулул 16-мур маршрутрай па­ссажиртал ххилай, ва маршрутрал бригадирди цувагу. Цала даврил уртакьнал чIарав бацIан ва кьини шяравун бувкIун бия му маршрут­рай зузисса личIи-личIисса миллатирттал арамталгу.
Мажлисрал бакIчи Билал Ма­хIам­мадовлул, махъ лахълай, барчаллагь увкунни ва кьини хъун дуван, цалла-цалла давуртту, къай­гъурду кьабивтун, чIун ляркъуну, цалва чIарав бацIан бувкIминнахь, кIицI ларгунни ва аьдат гихуннайгу цукунчIав кьаритан къабучIишиву, оьрчIалгу, оьрчIал оьрчIалгу щиланшиврул Цалчинсса хъарас, ва дуссарагу ца байран душиву шяраву дувайсса таксса инсаннал цаллалу, цайнна жаваблувшинна ларсун. Барчаллагь увкунни ва мажлис бивхьусса кIану дукIусса гъин­ттулния шинмай хъиннува ххуй бан, бакьин буван кабакьу, захIмат бувминнахь.
Лавхъунни хъин-хъинсса махъру чIявусса инсантурал. Миннал цIарду кIицI къадулланну, ца чивчуну, ца лях къагьан. Цинявнналвагу ихтилатирттал мяъна-мурад бия даркьусса шин шаву, аьрщарай паракьатшиву, нахIушиву дикIаву, агьали хъуруннахагу, гъаттарахагу, цайми-цайми ххуйсса давурттахагу зунсса, аьрщарал кьадру-кьимат, хьхьичIва кунма, инсантурачIа лавай шаву. Цалва ихтилатирттаву шяраваллил инсантурал ва хъамаллурал дакIнийн бивчунни шярава бувксса ххаллилсса инсантал, райондалийгу, республикалийгу хьхьичIунну, хIурматрай бивкIсса, дяъвилий жанну дулун нясив хьу­сса ва дяъвилия махъ районгу, рес­публикагу, хIукуматгу ччаннай дацIан дуллай захIмат бувсса. Мажлисрайн бучIан къавхьуми телефоннавух барча буллай бия буттал шяраваллил жямат ва ххарисса кьинилущал. Дагъусттаннал миллатир­ттал дянивсса хъамаллурал (куначествалул) диркIсса цIакьсса арарду, хIала-гьурттушиву дакIнийн дичлачисса, ми цIакь дуллан аьркиншивриясса, ва шяраву цивппа хъамалу шаврия ххарисса ва мукьахунмайгу цимилагу бучIансса гъира бушиву бусласисса махъру лавхъунни МахIачкъалаллал 16-мур маршрут­рал зузалтрал.
ЯлунчIил Хъарас щун Билаллуща Кьуру лавсунни лайкьсса чувнал Дамаданов МахIаммадлул (Парханхъал МахIаммад). Вана­хьхьун Билаллул кьурттаращал архIал буллунни къутта-кьяпагу. Билаллул сипталийну, вания тинмай къурнил хъатIив буллалиминнахьхьун буллантIиссар му кьяпагу.
Мажлис цалва ххаллилсса балайрдайну чIюлу бунни лакрал балайчи Руслан Рамазановлул. Мунал лагма-ялтту бия музыкалуву хьхьичIунсса шяраваллил жагьилтал ва шагьрулиява увцуну бувкIсса ди-джей. Мукунма балайрду увкунни жагьилсса, цалчинсса шаттирду ласласисса лакрал балайчи Ибрагьин Рабадановлул (ванал ппу Мажид ур Ххюлусматусса, нину Шамай – Шахьуватусса).
Мажлис байбишиннина шяраваллил суратру, видео ласлай айивхьуну, байбивхьуну, му къуртал хьуннин цалла даву хъинну ххуйну дуллай ушиву чIалай ия шагьрулиява увгьуну бувкIсса пишакарсса оператор. Ссавур дакъа цIанава ялугьлай бур шяраваллил жямат ва ххаллилсса мажлисрах махъ дискрайгу бургансса мутталух.
Мажлисрал тямада МахIам­мадлул увкусса куццуй, ссаврунная лухччи дуччиннав, лухччинул инсантал буччин баннав, шяравун барачатшиву зана хьуннав, махъсса шиннардий шяраву ххи хъанахъи­сса цIуну буллалисса къатри хъиннува чIяву хьуннав, къатрал ва мурхьирдал къур бугьаннав.
Мукьахунмайгу укунсса бакъа аьрххи къабагьаннав зун, ххира­сса Шахьуйннал жямат! Гьарцаннал дакIнийсса буруккинтру бу­кканнав, зул дянивсса дусшиврул ва гъаншиврул арарду хъиннура цIакь хьуннав!