Республикалул бакIчинал Рисала хъинчулий ккаклай

Январь зурул 21-нний — Дагъусттаннал АССР сакин хьуну 93 шин там хъанахъисса кьини Лакрал райондалул администрациялул актовый залдануву хьунни ДР-лул бакIчинал Халкьуннал Мажлисрайнсса «Дагестан: обретение государственности и современный этап развития респуб­лики» тIисса темалун хас дурсса Рисала ххалдигьлагьисса батIаву.
Му ххалдигьин бувкIун бия Халкьуннал Мажлисрал депутат Гъази Гъазиев, ДР-лул культуралул министр Зарема Буттаева, ДНЦ РАН- далул этнографиялул институтрал отделданул хъунама, тарихрал элмурдал доктор МахIаммадхан МахIаммадханов, депутатнал кумагчи Гьарун Хираманов.

Зулайхат Тахакьаева
БатIаврий гьуртту хьунни райондалул идарарттал каялувчитал, зузалт ва шяраваллал администрациярттал бакIчитал – сайки ттуршунничIан бивсса инсантал.
БатIаву тIиртIуна райондалул бакIчи Юсуп МахIаммадовлул.
МахIаммадхан МахIаммад­хановлул цалва гьарта-гьарзасса докладраву чIурчIав дуруна рес­публикалийсса тагьар ххуй дан, жяматраву рувхIанийшиву ларай дан республикалул бакIчи Рамазан АьбдуллатIиповлул язи бувгьусса ххуллул агьамшиврий. ХIакьину республикалийх тIюпан бивщусса экстремизмалущал ва терроризмалущал талатавриву цумацагу инсаннал гьурттушиву дан аьркиншиву батIаврий щябивкIминнан бувчIин баву мурадрай, аьлимчунал бувцуна, захIматсса тагьардануву ливчIсса чIумал буттал улклул дакьаву ва цашиву дуруччин жулва ппухълуннал хъинну хъирив лавсса хIукмурду байсса бивкIшиву тас­ттикь буллалисса чIявусса тарихрал мисаллу.
Культуралул министр Зарема Буттаевалгу, Аьрасатнал Президент Владимир Путиннул Федерал Соб­раниялийнсса ва Дагъусттаннал бакIчи Рамазан АьбдуллатIиповлул Халкьуннал Мажлисрайнсса Рисалардал агьамшиву кIицI лаглай, бувсуна гьашинусса шин баян бувну бушиву Культуралул шинну. Цилва ихтилатраву ванил кIицI лавгуна магьирлугърал ирс ва аьдатру ядаврищал жунма багьлай бушиву мяърипатгу ларай дан, магьирлугърал ва аьдатирттал культуралухсса хIурматгу лавай бан. Бувсуна Культуралул шинал лагрулуву дагъусттаннал ва щалва аьрасатнал миллатрал авадансса культуралул ирс ябаврин кабакьулун республикалий дан дакIнийсса давурттая. БатIаврий гьуртту хъанахъисса магьирлугърал зузалтран миллатрал культура ядаврил ялув дакI марцIну зун аьркиншиврух къулагъас дуруна. Бувсуна хъун хъанахъисса никираву халкьуннал магьирлугърахсса ччаву тарбия дуваврих хъуннасса къулагъас дуллантIишиву, шяраваллил дуклаки оьрчIан сакин буллантIишиву республикалул музейрдавунсса ва театрдавунсса экскурсиярду.
ДР-лул Халкьуннал Мажлисрал депутат Гъази Гъазиевлул цалвамур ихтилатраву кIицI лавгуна общество цIуллу-цIакь къадур­ссаксса республика хьхьичIуннай къахьунтIишиву. Мунияту Да­гъусттаннал бакIчинал дуллалисса давурттаву агьалигу чялишну гьуртту хъанан аьркиншиву.
Гъумучиял лицейрал директор МахIаммад Хъунбуттаевлул, райондалул библиотекалул хъунмур Аьишат Хизриевал, КIулушацIрал СПК-лул хъунама ТIагьир ТIагьировлул гьаз бувна кIулшиву дулаву, магьирлугъ ва шяраваллил хозяйство хьхьичIуннай даврийн багьайсса масъалартту.
Вайннал ихтилатирттая махъ райондалул бакIчи Юсуп МахIаммадовлул кIицI лавгуна ларгсса шинаву щалла республикалийгу, райондалийгу, мяйжаннугу, хIисав дансса хьхьичIуннайшивуртту хьушиву. Хъиннура агьамсса къулагъас дуллай буру увкунни республикалул бакIчинал приоритетсса проектру зузи баврих.
— Ми проектру зузи баврийну жуща бювхъунни гьаз дан шяраваллил хозяйствалия дучIаймур, мунийну налогру датIавугу гьаз дан. Ларгсса шинал налогру датIаву дузал хьуссар 123, 5 пороцентрал. Гьашинугу жунма цинявннан багьлай бур налогирттал потенциал лахъ бансса чаранну лякъин. Шиккува кIицI бан, пландалийсса давуртту гьашину кIилий гьарза хьуссар, мунийн бувну райондалулгу, шяраваллалгу адиминистрациярттан багьлай бур мунил ялув цIанакулва зий байбишин, — увкуна Юсуп МахIаммадовлул.
Бувсуна райондалий зузи кIанттурду хьуншиврул ва налогру датIаву гьаз даншиврул кIункIу буллай бушиву инвестортал. Гьамин инвестортурал харжлугърах бавай бушиву райондалий зал торжеств ва гостиница, къуртал шавай душиву Хъуннеххай мюрщи ГЭС-ру бансса проектрал давуртту. Бувсуна чIиримур ишбажаранчишивруха зузиминнан райондалул ва респуб­ликалул бюджетрава кумаг буллай бушиву.
— Жунма цинявннан кIулли республикалул бакIчи Рамазан ХIажимурадович хъуннасса къулагъас дуллай ушиву социал инфраструктура хьхьичIуннай даврихгу, хаснура культурно-просветительский давурттах. ХIакьинусса батIавугу мува мурад­райсса дур.
Ттигъанну жу Гъумук тIитIарду тарихрал ва магьирлугърал центр. Укунмасса центрду гьарца шяраву тIитIирча хъинни. Жунма аьркинссар жула халкьуннал аьдатру цIудуккан дуллан, чIяру дуллан. Ччясса чIумул мутталий багьлай бур «Гъази-Гъумучи» ансамбль цIунил зузи дан. Умуд бур ва ишираву жунма Зарема Ажуевналгу кабакьу банссар тIисса, — увкуна Юсуп МахIаммадовлул.
— КIулшиву дулавриву ва цIуллу-сагъшиву дуруччавриву махъсса шиннардий ххуйчулиннайсса дахханашиннарду хьурчагу, вай арардаву ттигу чIярусса давуртту дан багьлай бур, ми хIакьинусса тIалавшиннардаха лархьхьуну зуншиврул, — ххи бувна райондалул бакIчинал.
Юсуп МахIаммадовлул кIицI лавгуна Аьрасатнал Президентнал ва Дагъусттаннал бакIчинал Рисаларттаву муниципал сакиншиннардал хьхьичI мяълумсса мурадру бивхьуну бушиву. Умуд бивхьуна ми мурадру жяматращал цачIуну дузрайн буккан бан бюхъантIишиврийн.
Бувсуна 2013 шинал социал-экономикалул хIасиллайн бувну, Лакрал райондалул ларсшиву ДР-лул БакIчинал грант ва хавар бакъасса иширттаву мюхчаншиву дуруччавриву бувгьушиву цалчинмур кIану.
Ахирданий барчаллагь увкуна республикалул ва билаятрал бакI дургьуминнал Рисалартту ххалдигьин бувкIсса бусравсса хъамаллурахь, ЦIусса шинаву миннан чIа увкуна цIуллушиву ва тIайлабацIу.
Рисала ххалдиргьуну махъ хIукму бувна Аьрасатнал Президентнал ва Дагъусттаннал бакIчинал Рисалар­тту ххалдигьинсса батIавуртту сакин дан райондалул гьарцагу шяраваллаву, идарарттай ва организацияр­ттай, хIадур дан ми Рисалартту зузи даврил планну.