Ордендалул ххассал увма

e_11Гьашину Лакрал райондалийсса Ххувшаврил байрандалул сий бюх­ттул дуруна Санкт-Петербурграя увкIсса ЧIурттащиял шяраватусса КьурбанмахIаммад Амаевлул. Ва 1957 шиная мукьах зий ивкIссар Санкт-Петербург шагьрулул Фрунзенский райондалул прокуратуралий.
КьурбанмахIаммад Амаев агьну ур «Знаменитые люди Санкт-Петербурга» тIисса 15 томрайсса луттиравун. Ваная чивчуну бур Ххувшаву ларсун 65 шин там шаврин ва хъиривмур шиналгу Ххувшаврил кьинилун хасну Санкт-Петербург шагьрулул прокуратуралул итабавкьусса «Верны присяге» ва «Память сердца» тIисса Хъун дяъвилий гьуртту хьусса шагьрулул прокуратуралул зузалтрая бусласисса журналлай.

Прокурор, юстициялул советник. Къуртал бувну бур Грозненскалийсса авиациялул училище ва Ттуплислийсса артиллериялул училище. Хъун дяъвилул гьурттучи. Дяъвилий щаву дирну дур. СССР-данул аьра­луннава лавгссар 1953 шинал. Къуртал бувссар Ленинградуллал паччахIлугърал университетрал юридический факультет. 1953-1957 шиннардий зий ивкIссар МахIачкъала шагьрулул Ленинский райондалул прокуратуралул халкьуннал силисттачину, прокурорнал кумагчину, Да­гъусттаннал прокуратуралул силистталул отделданул прокурорну. 1957-1981 шиннардий зий ивкIссар Ленинград шагьрулул Фрунзенский райондалул прокуратуралул следовательну, Фрунзенский райондалул прокурорнал кумагчину, судрай уголовныйсса деларду ххалдигьаврил ялув бацIаврил отделданул прокурорну, 1973-1981 шиннардий – Фрунзенский райондалул прокурорнал хъиривчуну.
Хъунмасса захIмат бивхьуссар низам дуруччай органнал даву хьхьичIуннай давриву. Лайкь хьуссар ЯтIул Ттугълил ва ЯтIул ЦIукул орденнан, Хъун дяъвилул 1-мур ва 2-мур степеннал орденнан, «За Победу над Германией», «За доблестный труд» ва Жуковлул медаллан ва «ЗахIматрал ветеран» тIисса цIанин.
«Знаменитые люди Санкт-Петербурга» тIисса луттирава.

Аьраличунал дакIнийн бичавурттава:
1943 шинал октябрь зуруй на цания ца батареялий каялувшиву дуллалисса взводрал хъунамасса жул исстребительный противотанковый полк битавурттащал бувкру Градинска шагьрулул чулийнмай Днепр неххачIан. Жун кIула душманнал аьралуннал хъуниминнал, Днепр неххай совет аьрал бацIан бан хIарачатрай, урчIамур зума аьра­луннал дарщуну душиву. Не­ххал чIарах ва щинава гитлердул аьрал гьарца журалул ярагъуннива битлай бия. Днепр нехххайсса талатаву къизгъинсса хьуншиву чIалай дия. Жул часть дусса кIанттай нех лапра уттасса дия, так дянив чIалай бия хъунбакъасса жазира. Частьрал хъуниминнал хIукму бувна жазиралийн разведчиктурал группа тIайла буккан. Му даву тапшур дурна ттуйнгу, кIия цайми разведчикнайнгу — Аникеевлуйн ва Кузнецовлуйн.
Дяхтта жу лодкалий зумания бувкру. Гитлердул аьралуннан жул пикри найбунува бувчIуну, къизгъинсса цIу тIиртIуна. Лагмара гьарзад парчари хъанай дия, пIякь-шякьлил лодка тIаннул цIарцIи кунна тия-шия ришлай дия, ккуллардал ккутIа-вярчIари даврил ганивун щин дурххуна. Амма жу жард къакуну хьхьичIунмай най буссияв. Ахиргу мурадирайн бивунну. Ца оьнтIуллуву лабивкIун, полкрал хъуниминнащал связьрайн бувккун, душманнайн цIу тIитIарду. Артиллеристурал душманнайн цIу тIитIаврийну жулламур чулуха Днепр лахъан бювхъуна.
1944 шинал февраль зуруй кIирисса талатаву хьуна Корсунь-Шевченконскаллал ххуллий. Най дия хьхьу-кьини бацIаву дакъасса талатаву, мунин ахир къахьунсса ххива. Бивщуми чIяву хъанарчагу, душмангу гьужумрай ия.
Февраль зурул 17-нний на каялувчисса батареялул Октябрьск шяраваллил чIаравсса вацIлул зуманив дазу дургьуна. Микку гитлердул аьра­луннал ирглий­сса гьужум байбишин тIий бия. КIюрххил 10 ссятраву батареялул чулийннай душманнал «пантерарду» дарчуна, къизгъинсса талатаву дайдирхьуна. Цаппарасса машинартту ххит буккайту, душманнал аьрал махъунмай бивщуна. Му талатавриву душманнал ттуп­лил ккуллалул цIалцIи щуну, ттул хъазамрайн кIусса щаву дируна. Ттул кьадар хъиннува пашмансса хьунгу бюхъайва, агарда цIалцIи ЯтIул Ттугълил ордендалийн къарщуссания. ЦIалцIилул орден щалла лахIан дуруна. Талатаврил майданния на къинттуллухсса госпитальданийн иян увунав. Ттуйн дирсса щаву муксса захIматсса диркIун дурхха, полкрал каялувчитурал, на ххассал къавхьухьунссар тIий, ттун дуллуну дур ивкIуну махъсса Хъун дяъвилул 2-мур степеньдалул орден. Муния баян бувну бия ттул нитти-буттайнгу. Таксса захIматсса талатаврил тагьардануву мукунсса гъалатI багъишлассар.
Цил хIарачатрайну нава сагъну ливчIсса орден хъиннура кьимат­рай ядуллай уссара, талатаврил реликвия хIисаврай.
Госпитальдания увккун махъ на цIунилгу агьунав дяъвилийн. Дяъви къуртал хьусса чIумал Чехословакия душманная мурахас буллай уссияв, майрал 12-нний жулва аьрал буссия душманнал махъва-махъсса кюртти бат буллай. Дяъвилуву ливтIуна ттул чIявусса аьрали гьалмахтал. Ватандалухлу, бюхттулсса Ххувшаврихлу жанну дуллусса гьалмахтурал аьпа ттучIа абадссар.
2005 шинал феврал зурул 23-нний КьурбанмахIаммад Амаев Прагалий Чехословакия душманная мурахас баврихлу лахъа-хъун уллай, тайннал ХIукуматрал дуллуну дур медаль «За свободу Чехословакии». КьурбанмахIаммад Амаевлул буттал шяраву дурну дур ххаллилсса къатри. Гъилахъан шяраву ацIайсса ур.
Зулайхат Тахакьаева