НакI

1461Аьлимтурал хIисав дурну гьантлун хIавчIсса 2 стакан накIлил гьа хъанай бур инсаннал организм 30% белокрал, 50% калийлул, 75% кальцийлул ва фосфорданул щаллу бан.

НакIливу дур инсаннал цIуллу-сагъшиврун аьркинсса цинярдагу – белокру, жирду, углеводру, витаминну ва м.ц. минераллу. НакIлил яла агьаммур бутIану хъанахъиссар белок. Оьлил накIливу дянивну бусса бур 3,2% белокрал. ДачIи литIра накIливу буссар гьан­тлун инсаннан аьркинсса белок­рал 3 бутIул ца бутIа. Мунияту ччянияцIара накI ишла дай­ссар чIярусса къашайшивурттан дарувну, масалдаран къюкIлин, ччаруллан, ва м.ц. органнан, кьурчIинакIлил продукти: тарт- накI хъинну ххуйсса даруври цIумулул, ххюттул къашавайминнан, чахуткалул цIуцIаврин, хъинну кумаг байссар инсан загьрулул хьунийгу.
Аьлимтурал тIимунийн бувну, инсаннал дукиялул шанма бутIул ца бутIа накI ва накIлил продукти дикIан аьркинну ду­сса дур. Инсаннан гьантлун аьркинсса 3000 калориялува 1000 накIливу ва накIлил продуктилуву бусса бур.
НакI къадакьайсса инсантал чанну бакъа хьунакъабакьай, дакьайминнал накIгу, вайннул продуктигу канан аьркинссар, вайннун кIанай дацIайсса цайми дакъа тIий. Гъаттарал аьгъушиву бигьану лялияйссар, цайми журалул аьгъушиврух бурувгун.
НакI ва накIлил продукти аваданссар витаминнал, яла-яла шиву буссар витаминну В2, мукунма витамин А ва Д.

Оьлил накI
Оьлил накIливу дусса дур инсаннан чара бакъа аьркин­сса, чурххан буз шайсса, хайр бусса, ччяни лялиян дан шай­сса затру.

Ккацлул накI
Ккацлул накI оьлилссаннуяргума инсаннан хъинсса, буз шайсса, дарувсса дусса дур, хаснура гастрит, язва думиннан.

ЦIукул накI
ЦIукул накIгу оьлил накI­нияргума дарувсса дур, хъиннува бурчул, ттурчIал къашавайминнан, ччаруллаву чару буминнан, фибромиома думиннан, оьрчIал эпилепсиялун, аллергия думиннан.

Варанттул накI
Варанттул накIливу чIярусса дусса дур аьгъушиву, кальций ва фосфоргу. Варанттул накIлиягу дайсса дур нагь, нис, тартнакI.

Ххуйсса накIлил дикIайссар кIяласса, цахъис хъахъи ришлашисса ранг. ТIин зиясса, кьанкь хьусса накI ишла дан къабучIиссар.
Цаппарасса оьрчIангу, хъуниминнангу накI къадакьай, лякьа лахъан дуллай, лякьлувун къювурду дуллай сукку шай. Укунминнан лактоза чан бувсса накI итадакьлай буссар.
— НакIливу чIявусса кальций бухьувкун, къабучIиссар накIлищал архIал кьамул буллан ца-цавай даруртту. Масалдаран, анемиялун аьркинсса железалул препаратру накIлищал архIал хIачIлан къабучIиссар.
— КъабучIиссар антибиотик­ру (ампициллин, тетрацик­лин ва м.ц.) накIлищал архIал хIачIлан.
— КъабучIиссар, мукунма, накIлищал хIачIлан остеопорозрал дарурттугу. НакI хIачIан бучIиссар дарув букан 2 ссятрал хьхьичI ягу дарув бувкуну 2 ссят ларгун махъ.
— КъабучIиссар накI лякьа лияйминнан (хьюму ласайминнан).
— Инфаркт хьусса инсаннан бучIиссар накI так дакьайсса духьурча.
— ИлтIа хьун ччиминнан къабучIиссар цинярдагу нацIусса накIлил продукти (йогурт, нацIу нисру (сырки) ва м.ц.), мукунна къабучIиссар аьгъусса кIукIлу нис (творог), барт, лагаву.
КъатIайлану ядуллай бухьурча гайннул бюхъайссар инсан загьрулул ан. НакIливун бю­хъайссар оьлил дукиялущал дагьан заралсса затругу, масалдаран пестицидру.
ЦIуллуну битаннав.