Нагу дурссия ттущара шайсса гьурттушиву

«Илчи» кказитрал редакциялул тавакъюрайн бувну кказитрацIун дархIусса кутIасса дакIнийн бутаву кIицI дуллай ура нагу.

1990-ку шин хьуннинма жула инсантал буссия чялиш бувккун, лакрал миллатран кказит тIитIаву тIалав буллай. Му иширал ялув нагу чивчу­ссия лакран цинявннанмагу хасъсса кказит чара бакъа тIитIин аьркинни тIисса аьрзарду. Цалчин чивчуссия П. К. Чурлановал цIаний: та чIумал га буссия Обком КПСС-рал секретарьну, ганийн багьайссия му журалул масъалартту. Амма ганил чулуха личIисса жаваб къадуркIуна. Мукунмасса ча­гъар тIайла бувкссия хIатта М. С. Горбачевлул цIанийгума.
Гьан бувссия чагъар та чIу­малсса обком КПСС-рал цалчинма секретарь М. Ю. Юсуповлуйнгу. Му дия 1988-ку шин ча­гъарданий куну буссия укун:
«ХIурмат бусса МахIаммад Юсупович, на, циняппагу лакрал миллатрал цIания кунма, чичлай ура вийн ва чагъар, ина ваних къулагъас дурну, ва гьаз буллалисса масъала бакIуйн буккан банссар тIисса умудрай.
160 азарунния ливчусса лакрал миллатрал бакъар цилва кказит, хIатта ванияр 70-хъул шиннардил хьхьичIва итабакьлай бивкIун бунувагу. ЦIанакул шаннагу лакрал райондалий бур цанма-цанма хасъсса кказитру, амма шагьрурдай яхъанахъисса 100-азаллийсса лакрал инсантураща къабюхълай бур кIул хьун цала мазрай жула республикалий, районнай щаллагу хIукуматрай ва дунияллий хъанахъисса да­хханашивурттащал, къабюхълай бур ккалан цала ни­ттил мазрай­сса кказит.
Агана мукунсса кказит бу­ссания, бюхъанссия буттал кIан­ттухссагу, халкьуннал дянив­ссагу ччаву хъиннура гужлан дуван, кIул хьун жула авадансса тарих, ялун нанисса ник тарбия дан, оьрчIан цала ниттил маз лахьхьин бан ва мунихсса ччаву цIакь дан.
Лакрал миллатрал дянива був­ккун бур дуниялийх цIа дурксса инсантал: аьлимтал, академиктал, СССР-данул ххюя дяъвилул Виричу. Щалагу Ккавкказрай хьхьичIа-хьхьичIсса космонавт Муса Маннаров ва м.ц. Ва даражалул халкьуннал къахIалал бувссарив цала ни­ттил мазрай­сса республикалул лаг­рулийсса кказит?
Хъунмасса умуд бур ина ва ххишала бакъа агьамсса ма­съалалух личIлулну уруганссара тIисса».
22 июль 1988 ш.

Гьай-гьай, укунсса журалул чагъарду, на бакъассагу, чивчуну бивкIссар цайми-цаймигу жула лакрал вакилтурал, цIанихсса инсантурал. Мунин лархьхьуну хIат-хIисав дакъа хъуннасса ххаришивуну хьуссия, ахиргу, 1990-кусса шинал лакку мазрайсса лакрал миллатрал кказит итабакьлансса хIукму кьамул бувсса кьини!
МахIаммад ХIусманов