Литературалул ва интнил байран

pds_9Ларгсса нюжмар кьини жул аьрххи багьуна Ккуллал райондалийн, Ваччав дуллалисса Литературалул ва интнил байрандалий гьуртту хьун. Райондалул администрациялул жул хъирив маршрутка тIайла був­ккун бия. КIюрххила ссят 6-нний Чичултрал союзрачIату ххуллийн бувкру жугу: филологиялул элмурдал доктор, профессор Сулайман АхIмадов, лакрал чичултрал секциялул хъунама, шаэр Илияс МахIаммадов, табасараннал чичултрал секциялий каялувшиву дуллалисса шаэр, табасаран мазрайсса « Женщина Дагестана» журналданул редактор Сувайнат Кюребекова.

ПатIимат Рамазанова
Дагъусттаннал Чичултрал союзрал председатель МахIаммад АхIмадовлул оьвкуна Илияс МахIаммадовлуйн, цанма цамур кIанайн гьан багьлай бур, амма Ккуллал райондалийн цува цамур чIумал чара бакъа учIантIиссара тIий. Ваччав жун хьунабавкьуна «Дагестан» РГВК-лул ва «Новое дело» кказитрал журналистъталгу, Москавлия бувкIсса блогерталгу.
Байрандалия балжину бувсъ­ссар собкор ХIажимурад ХIусай­новлул, на бусанна ттунма асар хьумуния ва хъамаллурал пикрирду. Ша бизансса кIану бакъа щапI куну бувцIуну бия зал, мяйжаннугусса халкьуннал байраннай кунна, дия миллатрал дукрарду, агьалигу бия миллатрал лаххиялуву. Хъами-душру бия лачакру дирчуну, карщив, чалагъайртту дирчуну. Цимирагу шинни чIярусса шиннардий Лакрал театрдануву зий бивкIсса, куртIну миллатрал культурагу, тарихгу кIулсса Качар ХIусайнаева балай тIун, къавтIун бакIвахIурттаву буклакаву къаххуйшивур, лакрал тарихраву бакIвахIу лултту янналун ккаллину бивкIссар. Му чин ккаккан битавугу къаххуйшивуну диркIссар, бакIвахIулийн адаминал инсаннал ка лаявугу кьюкьаласса ишну ккалли буллай бивкIссар тIий, культуралуха зузиминнан му зат бувчIин буллай, миннал дакIурдивун кьутIа тIий. Амма сахIналийн буклайнма бу­ссар бакIвахIурттаву. Мяйжанссар, бакIру бувагу кIучI къабувнугу буклайгу буру, занайгу буру, амма миллатрал лаххиялувуру тIий бакIвахIурттаву буклакавугу къатIайлар. Ккуллал райондалий бакIвахIурттавусса къавтIалт ва балайчитал сайки къаккавккунни ттун. Жулва яхI-намусраву цIакь хьуну бикIан аьркинссар вила ппухълунначIа къакьамулмур, къаххуймур жунма ххуйнугу, кьамулнугу бушаву хъуннасса кьюкьалар тIисса пикри. Культуралул управлениялий каялувшиву дуллалисса Марина Ибрагьимова ци хьхьичIунну дикIан аьркин­ссарив ххуйну кIулсса, ппухълуннал яхI-къириятрал, аьпалул ва аманатрал кьадру бусса инсан бухьунссар. Барчаллагь Маринан. КIилчин бацIанна укунсса иширай. Литературалул байран дачин дурну ия райондалул хъунама Саэд Сулайманов. Цалва хъиривчутурайн тапшур къабувну, цува му даврилсса буллай ушавугу, ттун кунма, цинявннангу ххуй бизан аьркинни.
«ХIазран къаучайссар культура ва литература ссурвалли-кIинничалтри куну! Дукъаркку­сса, аьвамсса, рувхIанийсса ххуйшивурттая хаварвагу бакъамири хъяврин бангу, баччан бангу бигьасса, мукунмири къатIухьхьунгу бирияйсса, мури жулва душмантурал чIатIи мурадвагу, миккунни ми хъит тIутIиссагу. Дуркку­сса, чантI кусса, кIулшивуртту куртIсса ва цIакьсса халкь гъагъан бан, никирттайн бичин къашай­ссар. Аьрасатнаву литература мудангу сийлий диркIссар, аьрасатнал агьали мудангу луттирду ккалан гъирасса агьлур, яла ккалан ххирамур державалул цIагу зана дувантIиссар Аьрасатнал!»- увкунни Саэд ХIасниевичлул.
Ххуй бивзунни мунал ихтилат бакIрая ччаннайн бияннин. Цал ттигу Аьрасатнал президентгу ххирасса, мунал политикагу тIайлашиврий мукIрусса чIявусса бушиврул барагу хьунна: Ккурккуллал школалул директор, шаэр Даниял Магьдиев, Буттал КIанттул цIанийсса дяъвилул темагу сукку дурну, Украиннаву, Къиримнаву хъанахъимуния гъалгъа тIутIиний залдануву чIя­вусса макь дайгьин къахъанай бия. Цаппара инсантал бивзун лавай, бавцIунува вичIидирхьуну бия гурну хъатругу ришлай лях-карах. Уттиния тинмайгу Ккуллал райондалул агьалинан Даниял Магьдиев райондалийсса циняв мероприятиярдайн увкIун ччанссар, цачIатува тинай хIура хьун къаитанссар. Утти цаппара хъамаллуралми пикрирдугу.

Калашникова Александра, Москавлиясса блогер:
— Жул цаппара гьантрир Ва­ччав. Хъамал ххирашиврулгу, тIабиаьтралгу хIайран бувунну. Чун гьарчагу хьхьичIра-хьхьичI дуканмур хьхьичI дишай. ЦIубутIуй бикIайссияв вай цукунсса инсанталли, жу ккашил ливтIу халкь ххай бурвав, ахттайнссаннул ягу гьанттайнссаннул чIунния дакъар тIий. Яла бувчIунни ва аьдат душиву. На бувкIра ттула ссийл лас Сергей Новиковлущал, ва машгьурсса блогерди, ЦIувкIуллал пагьламантурая интернетраву бувккуну, къистта хьуну ия ми ккаккан. Нагу интернетраву буккав зул агьалиная. ХIакьину Сергей пагьламантурал суратру ришлай гьанай ивкIунни, рязийну лечлай ур шивах. ХIайранна, махIатталла, ххарира бакъа цамур махъ учин къахьунссар. Райондалул агьалинан литература ххирашиву чIалай бия зал, инсан уххансса, уккансса кIану бакъа бувцIуну бушиврувагу, оьрчIру пасихIну шеърирду ккалай бушиврувагу. Оьруснал ва дагъусттаннал литературалул классиктал хьусса оьрчIру, миннал лаххия – цимурца хъинну хъирив лавну дурсса сценарий дия. Щинни Пушкин къаувчIайсса? Пушкиннул, Лермонтовлул шеърирдах лакку мазрай вичIидишаврийну гьашиву къадарду жу, видеосъемкарттугу дуварду. Райондалийсса 14-гу шяраваллил жяматрал цалла аьдатру, лаххия, дуки-хIачIия ккаккан дунни жун кьатIувсса майданнив.

Сувайнат Кюребекова, Дагъусттаннал чичултрал союзрал секретарь:
— На чIярусса районнайн бив­ссара. Уттигъанну кунма Гъунив буссияв. Нава арнил кIанттай хъунма хьусса бунугу, зулми зунттурдащал, агьалинащал маччашиву асар хьунни ттул дакIниву. Дуки-хIачIия, багьу-бизу жулассаннучIан гъансса дирзунни, халкьгу жулвами кунма ххуйсса. Культуралул управлениялул хъунмур Марина Ибрагьимова цилла даву хъинну кIулсса ва тIалавшинна дусса бушиву, мунил бюхъу-бажар чIалай бур. Ххуй бивзунни ттун ялагу райондалул хъунаманал хъиривчу Сабрина Илиясова, мунил лагма-ялттунащалсса а-ия. Жува вардиш шавай буру администрациярдай зузими къуртIнил инсантал бушиврийн, зулмур райондалул чиновниктурайн диян дурануккар му азар. Хъунмасса барчаллагь хъамаллураха аякьалий бавцIуну бивкIсса Рукьижат Сулаймановайнгу, ттуву ва райондалийн цал ттигу биян ччивахха, вай агьалинащал хьунабакьин ччивахха тIисса асар кьабивтсса. Барта гургри жучIагу дай, так цамур журалийсса, зулми кунна оьрчIи къадай. ЧIинчIурдавусса вихьул­лал душваврал-къавтIалтрал группа ччимур хъун публикалул хьхьичIун буккан бан лайкьсса бия. КьатIувсса майданналийгу мюрщимигу, хъунимигу цавувасса гьунарду ккаккан буллай бия. Зунттал бакIайсса марххала ккаккайхтурив, гьашину марххала янинмагу къаккавксса на, киноравусса сурат ккарксса кунма, хIайранну пIякь бивкIун бивкIра ябатIин къахъанай. ТIайлассар, на бяхълай бияв, на зул душру кунма дякъий хъунма хьусса, савсъсса бакъарахха, на бура арнил кIанттал хъихъи лавсъсса ттюнгъа душ. Зул хъамирив вирттал бур, бакIра-бакIрах.