Культура хIурматрай ядуллай

je_9Ларгсса нюжмардий ЦIуссалакрал райондалий ларгунни Культуралул шин тIитIлатIисса хъуннасса шадлугъ. Ва хIадур дурну дия райондалул Культуралул управлениялул зузалтрал.

Шадлугърал мероприятие тIитIлай, ихтилат бунни Культуралул управлениялул хъунмур ПатIимат Кьурбановал. Цила ихтилатраву гьашинусса 2014 шин Аьрасатнал Президент В.В. Путиннул Культуралул шинну баян бувшивугу кIицI лавгун, ванил бувсунни культуралул инсаннал оьрмулуву цуксса агьамсса кIану бугьлай буссарив, бувсунни культуралул бакIщаращину хъанахъисса халкьуннал аьдатру ядуван ва ирсирай дачин дан аьркиншиврия.
— Ва шинал лажиндарай жува машгьур дуллан аьркинссару халкьуннал аслисса культура, макьаннайну ва къавтIавурттайну буслан аьркинссару агьалинахь, хаснува ялун нанисса никирахь, личIи-личIисса миллатру яхьу­сса жулла райондалул аьдатир­ттая, Дагъусттаннал цIанихсса тарихрая. ХIарачат бан аьркинссар жула инсантураву Ватандалухсса ччаву чантI учин дан, миллатирттал дянив нахIу-хIалимсса арарду дуруччин. КъавтIавуртталгу, балайрдалгу хъиннува асар биян баншиврул, ми щаллу буллалими дузалну бикIан аьркинссар миллатирттал янна-калул ва музыкалул инструментирттал.
Вай ва цаймигу давуртту дуллан райондалий сакин бувну буссар Культуралул шин тIайла дуккавриха зузисса оргкомитет, щаллу дурну дуссар дуллансса давурттал план. Ми давурттавухгу гьуртту бантIиссар райондалий махъ нанисса инсантал – политиктал, жяматийсса ишккаккулт, диндалул вакилтал, шяраваллал хъунисри, — увкунни ПатIимат Мусаевнал. Ванил кIицI лавгунни гьашину райондалий тIайла дуккантIисса агьамсса мероприятияртту: район сакин хьуну 70 шин шаву, культуралул ветерантуращалсса хьунабакьавуртту, ДР-лул культуралул лайкь хьусса зузала Ара ХIусайновал творчествалул вечер, Жавагьи Шуаьевал аьпалул вечер ва м.ц. Ми дакъассагу, дан дакIний бур «Лучший работник культуры 2014 года» конкурс, призовой фондран 60 азарда къуруш ккаккан дурсса.
Ихтилат къуртал буллай, П. Кьурбановал дакIнийн бивчунни хIакьину жущалва бакъасса, республикалул ва райондалул культуралул оьрмулуву яргсса хха кьабивтсса культуралул зузалт: Исрапилов Анвар, Шуаьева Жавагьи, МахIаммадов МахIаммад, Каллаев ХIабибуллагь, Кьур­банмахIаммадов Апанни, Про­топопов Аркадий, Рамазанов МахIаммад, Аьлилов Рамазан, Шамхалов Оьмар, ХанмахIаммадов Нуцалхан.
Хъирив ихтилат бунни 52 шин культуралул аралуву зий гьан дурсса, 47 шинай ЦIуссалакрал райондалул къатлул директорну ивкIсса, РСФСР-данул ва ДР-лул культуралул лайкь хьусса зузала Аьвдулхаликь Аьлимовлул.
Конкурсрал программа тIиртIунни Аьрасатнал гимн­райну. Мугу щаллу дунни Сочилийсса Олимпиадалий хордануву балай тIий ивкIсса, М. Къажлаевлул цIанийсса эстетикалул искусствалул школалул тарбиячи Даниял Шабановлул. Ва цувагу жула цIанихсса балайчи Даниял Шабановлул арснал арсри. Ванал гимн тIутIисса чIумал залданувуцири бивзун бав­цIунни. Гихуннайсса шадлугърал программа дия хъинну ава­дансса, хIазсса. Ккаккан дунни дачIу-зюннавлухун жалин дурцуну нанисса аьдат. НукIурасса лаххия, кьай-кьуй, вичIи кьукьин буккан бувсса хIайван, цила бикIайкунсса буттахъал заманнул ссувхIат. Шиккува кIицI лаган, Лакрал паччахIлугърал театрданий каялувшиву дуллалимигу, артисталгу лак театрданувун занай бакъар тIий цIуру-кIурулий бикIай. ЯбатIин къахъанай тамаша бувну бивкIру жу олимпий размахращал, ла­хъа-хъунну, гьурра-гьайталий ккаккан дурсса хъатIул аьдат­рай. Жул пикрилий, ва Лакрал хъа­­тIул аьдат театрданулмур сахIналий ккаккан дулларча, нех дирхьуну бачинтIиссар лакрал миллат театрданувун, щапI куну буцIавантIиссар залгу. Жу, жущал архIал ЦIуссалакрал культуралул къатлул залданувун бавтIцири кунма, буниялттунгу лакку хъатIуйн багьсса кунма ххарину бикIантIиссар жямат. ЦIанакул, шяраваллаву яхъанахъимигума шагьрурдай, цава ца куццуйсса, инсантал шацI хьусса хъатIив буллалисса заманнай, ххаришиврул аьламатну дикIантIиссар жунна хъатIул аьдат.
Гихунмай балайрду, къав­тIавуртту, интермедияртту. Унгу-унгусса байран. Сайки кIира ссятрай лахъи ларгнугу, бизар хьусса цучIав чIалай акъая. Бакъая залдануву инсантал бухлай-буклакисса аьлагъужа. Жу мудангу кIицI буллан бикIару, ЦIуссалакрал райондалул культуралул къатлул цумурцагу мероприятие цила дагьайкун хIадур дурсса дикIай, ми мудангу лавай­сса даражалий лагай. Ва мероприятиялул сакиншинначи, хIакьсса пишакар ПатIимат Мусаевнал уттигу хъунмасса захIмат бивхьусса чIалай бия. Циксса мероприятияртту тIайла дуккарчагу, ванил гьар мудангу лякъай тамашачи хIайран ансса куц. Хъинну ххуйсса гьурттушинна дурна Апанни КьурбанмахIаммадовлул цIанийсса магьирлугърал школалул. Му школалул директор ХIусайнова Рашидат буслай бия цала школалийн муданма занай бушиву 129 дуклаки оьрчI, ми музыкалул: балай учаврилгу, къавтIаврилгу итххявхсса бушиву, миннавусса гьунарду аьч бан, цIакь бан зузисса ххаллилсса учительтурал коллектив бушиву.
Гьарцагу мероприятиялий чялишну гьуртту шайсса Да­гъусттаннал лайкь хьусса артистка Фируза Рамазанова буслай бия цIу-цIусса гьунардах луглай ПатIимат Мусаевна шяраваллавух буккайшиву. Ва базилухгу мукунсса хIарачатрал хIасиллу хьуна Майкл Джексоннул къавтIаву дуллалисса чIаважагьилгу, гурну хъатру ришлай итакъаакьлакьисса скрипачгу. ХIасил, нукIузаманнул аьдатру, кла­ссика ва уттизаманнул музыка — цимурца хIала-ккала дурххун, культуралул рангру ярг дуллай дия. Укун буслай бур ва кьинисса байрандалия рязину ливчIми.
Зарганат Гъазибуттаева, ЦIуссалакрал райондалул финансирттал управлениялул хъунмур, тамашачи:
— Хъинну ххуй дирзунни Культуралул управлениялул хIадур дурсса ва мероприятие. Райондалий агьали ца кIаная ца кIанайн бизлазисса бигьа дакъасса тагьар дусса чIумал, инсантал ххари бансса, миннал дакIру тирх учин дансса дялахъру дуллалаву ххуйсса иш бур. Му чулуха жул райондалул Культуралул управлениялул мудангу ххуйсса хIарачат бай. Хъирив лавну, лявкъуну, инсантурал хьхьичIун буккан бай цIу-цIусса гьунарду. Ва хIакьинусса мероприятиялий чIявусса инсантал гьуртту хьуну бия, нукIува машгьур хьусса Культуралул къатлул артистурая байбивхьуну, уттиния тихунмай ялун личинтIисса гьунар бусса мюрщи жагьилтурайн бияннин. Хъинну ххуй бивзунни А. Кьурбан-махIаммадовлул цIанийсса искусствалул школалул ансамбль «Эдельвейс». Ва ансамбльданий каялувшиву дуллалисса Мурад СулаймановлучIан нех дирхьуну най буссар къавтIун ччисса оьрчIру-душру. Давурттая махъ бувххун бувкIсса инсантал ххуйну бигьалавгунни. Гъирарай ххалдав ва хъинну асар хьунни хьхьичIарасса хъатIул аьдат. Залдануву щябивкIсса оьрмулул хъуниминнан цивппа щар хъанахъисса, щар дуцлацисса чIунну дакIнийн дагьну, хъюв­ссулгума бувккунни.
Концертрал программалуву гьуртту хъанай бия лак, ярусса, чачан, райондалий ялапар хъанахъисса циняв миллатирттал вакилтал. Ва даврил каялувчи ПатIимат Мусаевна опыт бу­сса, даву канилух дурксса зузала бур. Авадансса программа хIадур дурну дия. КIицI къабувну къабучIир, культуралул даврих хъуннасса къулагъас дур райондалул бакI дургьусса М-ХI. Айдиевлул. Культуралул къатлун аьркинсса лаххи-ликкия, музыкалул инструментру ласунсса чаран лякъай мудангу.
ПатIимат Кьурбанова, ЦIуссалакрал райондалул Культуралул управлениялул хъунмур:
— Гьай-гьай, вайксса инсантал гьуртту хьусса, укун гьарта-гьарзасса, дахханасса программа хIадур дан бигьану бакъая. КъавтIаврил ансамбльлу къахIисавну, 96 инсан гьуртту хьуссар ва хIакьинусса мероприятиялуву, цивппагу, хъунмурчIин, щархъаясса коллективру. Шикку гьуртту хьуссар Пионертурал ва школьниктурал къатлул оьрчIру, искусствалул школа, РКЦ. Ва мероприятие хIадур дуллай ххуйсса кумаг хьунни цIусса миналийсса культуралул зузалтрая, гийх му даву дачин дурсса ХIабибат Буттаевая. ХъатIул аьдат ккаккан дан луглан багьунни та чIумалсса кьай-кьуйлух, матахIрах. Щаллусса барз хьунни аьркинмур щаллу дуллай, хIадур хъанай. Тамашачитурах вичIидирхьукун, ттула захIмат дузрайн бувкшиву чIалай рязину бура.
ХIусайна ХIусайнаев, концертрал гьурттучи:
— ЦIуссалакрал райондалул концертрай на хьхьичIа-хьхьичIра гьуртту хьусса. Хъинну авадансса, дахханасса прог­рамма дия.
Шикку гьарнан кIану лявкъуну бия. Бия лакку балайрдугу, оьрусрайсса ва ингилис мазрайссагу, цивппагу хъинну ххуйсса такьвалий тIутIисса. КъавтIавурттугу дия личIи-личIисса. КъавтIисса оьрчIавусса гьавас, гъира! Ца авурну бизлай бия мюрщи оьрчIру. Хъинну ххуй бивзунни лезгинкалий къавтIутIисса чачан оьрчI ва чачан душ. Хъунмасса багьагу буллуну лавгсса концертраянияр хIаз ласав ва концертрая. Вари мяйжаннугусса культура.
Аьвдулхаликь Аьлимов, РСФСР-данул ва ДР-лул культуралул лайкь хьусса зузала:
— Хъинну ххуйсса, авадансса программа дия. ЛичIи-личIисса балайрду, къавтIавуртту. Оьрмулул хъуниссагу, мюрщиссагу. Учин ччива ца укунсса затгу, уттиния тихунмай хIисавравун ласун. Сольный балай тIутIисса чIумал, музыкалул бас буллай бур чIу. Балай тIутIисса чIумал музыка лагь барча ххуйну хьун­ссия.
Даниял Шабанов, Со­чилий­сса Олимпиадалий хордануву балай тIий ивкIсса, Мурад Къажлаевлул школалул «Гуниб» ансамбльданул балайчи:
— Мурад Къажлаевлул школалул «Гуниб» ансамбльданул 10 балайчинавух нагу язи увгьунав Аьрасатнал оьрчIал цачIундур хордануву балай тIун. Вайннаву на чIана-чIивима ияв, гайми ттуяр 3-4 шинал хъунисса бия. Олимпиадалий балай учинтIисса хордануву жу цал лавгру Санкт-Петербурглив. Тийх Мариинский театрданул къатраву академическая капеллалул залдануву дайдирхьуна репетициярду. Январь зурул 8-нний дуссия концерт. Мунияр махъ жу лавгру Москавлив. Февраль зурул 15-нний самолетрай Москавлив лавгун, тичча Адлердайн, тиччагу Сочилийн лавгру. Тикку жу ливкру «Юность» гостиницалуву.
Олимпиада къуртал хьуну махъ жу бувцунну экскурсиялий. Тиччаллил караматшиву му­къурттийну бусан къахьунссар. Ккаккан аьркинни!

А. Аьбдуллаева
П. Рамазанова