«Илчи» кказит ккалаккиминнал янилун дагьссар, Ккуллал шяраву школа тIивтIуну 90 шин шаврийн хас дурсса макьалартту, миннацIунсса фотосуратру.
Дуккаврил шин къуртал хьун хьхьичI школалий баян бувну бия му таварихран хас дурсса сочененияртту чичаврил конкурс. — «Ттул яла ххирама учитель», «Ттул яла ххирамур дарс», «Школалул тарих» тIисса цIардалу. Жун пикри хьунни ми конкурсирттай ххуйсса кьиматирттан лайкь хьусса цаппара сочинениярттавасса парчри жула кказитрайгу бищун.
«Ттун яла ххирамур дарс»
Школалий оьрчIан лахьхьин багьай чIярусса дарсру. ТIайлар, ми циняв ца даражалий лахьхьин хъанахъиссагу къадикIай. Амма жу хIарачат бару.
Ттун ххирами дарсирдавасса цану хъанай дур ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности) тIисса дарс. Ва хъинну агьамсса иширттая бусласисса дарс дур, хIатта кувннал чIяруну сан къадулларчагу. Мукунна сандакъул дуллан бикIай физкультуралулмур дарсгу. Амма дунияллий яхъананшиврул чара бакъа аьркинну бур вай дарсирдай лахьлахьимур ххуйну лаласун. Вай дарсру кIирагу инсаннал кIира каниха лархьхьусса дур: ОБЖ-лул буслай бур апатIирттая урувччуну яхъанансса куц, цукунсса хасиятру арх дан аьркинссарив, физкультуралул тIурча, лахьхьин буллай бур чурх, хасият сасан дан. Мисалдаран, ххуллийх ахьттачу цана ччи-ччикун ачларча, шофернангу захIматну бикIайссар ганайн къащунну чIарах уккан.Мукунсса чIумал дур авариягу хъанай.
ОБЖ дарсирал агьаммур мурадну хъанай бур мукунсса бала къахьун битаву. Уттизаманнул оьрчIал биччибакъулшиву дуллай бур ва дарсирах ялттува буруглагаврийну. ЧIявуминнан ххан бикIай, луттирдая, интернетрава ларсъсса информациялийну четвертрал ахирданий кьимат ласунсса даву чичирча, гьарца иш дузал шайсса кунма. Мукунсса оьрчI аьйкьлакьиссар. Яла, оьрмулуву аьркин хьусса чIумал, огнетушитель ишла дан, противогаз лаххан къакIулшиврул балаллухьхьун ириян уллай ур. Укунсса чIумал жунма кIуллихха минутругу гьашайшиву мукунсса ишираща ххассал хьун ягу къахьун.
Ттул хиял бур аьралий касму язи дугьансса. Мунияту на тренировать хъанай ура, чурх ва хасият хIадур дуллай, аьралий институтравун ухханшиврул. Ттун хъинну ххирар ОБЖ-лул ва физкультуралул дарсру. Ми цирдагу дишай жухь Оьмаров Рамазан Оьмаровичлул.Ва дакI хъинсса учитель ур. КIанийн бувтун бувчIин бай гьарца зат.Ттун ванал хIурмат буван муданмагу ччан бикIай.
Исякьов Малик
8-мур класс
«Школалул тарих»
ХьхьичIава жула Ккуллал райондалий, аьмну Дагъусттаннай кунма, чичин-буккин кIулсса инсантал чанну бивкIун бур. Мунийн бувну 1917-ку шинал Аьрасатнаву революция хьуну махъ, 1920-ку шинал, май 15 шинава 50 шинавун бияннинсса оьрмурдал инсантурал дянив чичин-буккин лахьхьин буллан аьркинссар тIисса хIукму бувккун бивкIун бур. Дагъусттаннайгу тIитIлан бивкIссар чичин-буккин лахьхьин буллалисса пунктру.
Революция хьуннинсса шиннардил хьхьичI анжагъ ца ЧIяйннал шяраву бивкIун бур школа. Га цуппагу тIивтIуну бур 1912-ку шинал.Ганияр махъ ноябрь зурул 29-нний 1923-ку шинал хIукму бувккун бур шяраваллаву совет школартту тIитIлансса. Школарттай бакIраяту дарс дишаву диркIун дур аьраб ва латIин хIарпирдай. Яла 1938-ку шинал дихьлан бивкIун бур дарсру кириллицалул хIарпирдай. Га чIумал школартту тIивтIуну бивкIун бур инсантал заллусса къатраву.
1930-ку шиннардил дязаннив Гъумук тIивтIуну бивкIун бур учительтал хIадур байсса школа. Яла махъ гания бувну бивкIун бур Гъумучиял педучилища. БакIрайва гай школартту бивкIун бур байбихьулул кIулшиву дулаврил. Мира шиннардий тIивтIуну бур Ккуллал шяравугу школа.
Ккуллал школалия бувкссар хъинну чIявусса, цала цIарду жяматрал дянив пар учин дурсса, инсантал.
Ккуллал шярава Хъун дяъвилийн лавгун ур 420 ккуличу. Миннава зана къавхьуну ур 229 ккуличу. Шярава увккун ур 7 профессор, вайннава 6 — элмурдал доктор, ца проректор, 15 элмурдал кандидат, 1 Граждан дяъвилул Виричу, 1 Социалист ЗахIматрал Виричу, 1 Аьрасатнал Виричу, Федеральный огруграл къуллугъчи, Дагъусттаннал Халкьуннал Мажлисрал председательнал хъиривма, Дагъусттаннал министр, 3 министрнаал хъиривма, 8 полковник, 3 райондалул каялувчи, 1 летчик, 3 дунияллул спортрал чемпионтал, 1 шаэр, 1 балайчи. Гьай-гьай, бур цаймигу, цинявннал пишарду кIицI къабарчагу, цала-цала давурттайну шяраваллил цIа лахъ дурсса вирттал.
Гьашину жул школалун хъанай дур 90 шин. Ва юбилей хьунадакьин тIий бур жул Ккуллал шяраву. БучIантIий бур чIявусса хъамал, жула шярава бакъагу, цайми кIанттурдаягу.
Чаринова Сиянат,
7-мур класс
«Ттул яла ххирама учитель»
Учительнал касму ца яла аьркинмурну хъанай дур. Амма учин бюхъанссар му касму бигьассагу дакъар куну. На хIатта учивияв учитель му касму дакъарча, оьрмулул куцлил симан-чIалачIин дур куну. Учительнал оьрму бавхIуну бур, гьарца кьини школалийн занай, оьрчIан ва дунияллий цана цува лякъин кумаг буллалаврицIун. Ттул пикрилий, учитель икIан багьлай бур аькьлу бусса, дакI хъинсса, тIалавшинна дусса, оьрчIал дакIнимур лаласун бюхъайсса.
Жул школалий мукунсса учительтал чансса бакъар.Амма ца учительная такну бусан ччива. Ттун хъинну ххирар оьрус мазрал ва литературалул дарс дишайсса Гъазиева Имаша Рамазановна. Вания буслан хьунссар хъинну лахъисса чIумуй. Ванин хъинну ххуйну кIулли цила дарс, ва му дарс хъинну куртIну дурчIин дангу шай.Ва мудангу жул буруккинттарай бикIай. Ци-бунугу щаллу бан къахъанахъисса иш бухьурча, кумаг бангу бучIай. Ялагу, ванил жувунгу шавкь дутай цила ххуйшиврийну ва хъиншиврийну. Ванищал жуща бюхъай ччимур иширая ихтилат бан. ОьрчIан хас дансса чIунгу ванил мудангу лякъай.Яла ххуйсса иш ци бикIай учирча, цучIав личIи къаувну, циняв оьрчIах бургаву цасса дикIай. Нажагь бакъа ванин ссигума къабизай. Му чIумалгу цила пишлийну жун нач дувай. Жун ванил кумаг бувай жувувасса пагьмурду ялун личин буван. Ванил дарсирай жу бигьалаглагийни кунмасса иш бикIай. Мунияту дарсгу гацIана къуртал хьуну лякъай. МахIатталсса ялагу ци бур учирча, — жул циняв оьрчIал хасиятру, жуннанияр, ванин кIулли .
Гьанссар шинну. Хьунссар дахханашивурттугу. Нагу хьунссара хъунмасса. Лахьхьинссар ттула дакIнил ларсъсса касмугу. Яла на чара бакъа зана хьунна нава дуклай бивкIсса школалийн, щябикIанна ттула парталух ва дакIнин бутанна, усттарну дарс дишаву дакъагу, оьрмулул ххуллурдайх бачин лахьхьин бувсса Имаша Рамазановна…
МахIаммадова ХIурия,
7-мур класс
ХIадур бувссар
ХIажимурад ХIусайновлул
