ДакIнивугу, къюкIливугу театр

Цаннаяр ца гьунар ххисса режиссер ва актер

Лакрал театрданул хъунама режиссер, Дагъусттаннал халкьуннал артист, чIярусса фестиваллал ва конкурсирттал лауреат МахIаммадов Аслан Садикьлул

арс вай гьантрай кIицI лаглай ур оьрмулул 60 шинал юбилей. Чагъирай, гьавасрай, творчествалул цIу-цIусса проектирдал пикрилий хьунадакьлай ур хьхьичIунсса артист ва режиссер цала юбилей.


Увну ур Аслан Аьрасатнал лайкь хьусса артист Садикь МахIаммадовлул кулпатраву. Ниттил Написатлул ряхцIалла шин дурссар театрданул реквизитрал цехрал хъунмурну зий. Лакрал халкьуннал фольклор ва музыкалул ирс ххаллилну кIулсса ниттил арснаву хIасул хьун дурну дур халкьуннал музыкалух­сса ччаву.

[dropcap]Ч[/dropcap]Iаванува лахIзардаву роллу дугьлай вардиш хьусса Асланнун пиша язи бугьаврил ялув пикри булланмагу къабагьну бур. Къуртал бувну бур Ттуплисуллал театрал институт­рал актертал хIадур байсса студия. Ванахь дарс дирхьуну дур Гуржиял театрал магьирлугърал хьхьичIунсса усттартурал – Нугзар Гачавал (курсрал каялувчи), Андро Энукидзел (педагог). Билаятрал ца яла хьхьичIунсса вузраву кIулшиву ларсъсса жагьилсса актернал захIматрал ххуллу байбивхьуну бур найбуна агьамми роллая, чялишну хIала увххун ур творчествалул оьрмулувух.

[dropcap]Ч[/dropcap]Iаважагьилнал цалчинсса рольгу хьуну дур гьамин цала хасиятран лархьхьусса, В. Эфендиевлул «ЧIалъаь» пьесалувусса Рафиклул роль. Тайра шиннардий билаятрал театрдаву най буссия В. Розовлул цIусса пьеса «Кабанчик». ТIайлабацIу буну бивхьуссар ва пьесалийну спектакль Лакрал театрданул сахIналийгу. Жагьилсса виричу Алексейл роль дургьуссар Аслан МахIаммадовлул. Цала лавай­сса къуллугъран лайкь да­къасса буттал къавкъиншивурттая кIул хьувкун, га, буттайн къарши увккун, шавату лаглай ур, амма дакIнил куртIний хьумунил буруккинттарай ур.
«Аслан МахIаммадовлун дазу дакъа ххирар цала виричу. Ва хъунмасса гуж бихьлай ур цала персонаж тамашачинан ххира хьун ан, ганал кьадарданул куртIнивун буххан бан», — чичлай бур 1991 шинал бувксса «Дагестанская правда» кказитрай Наталья Старосельская, ттизаманнул драматургиялул фестивальданий бивхьусса спектакльдануву Аслан МахIаммадовлул дургьусса рольданун кьимат бишлай. Жагьилсса артист лайкь хьуссар «Яла ххуймур адаминал рольданухлу» тIисса дип­ломран.
Шиная шинайн салкьи хъанай дайдирхьуна жагьилсса артистнаву сахIналул хасиятру. Миннуву ляваличIисса кIану бувгьуссар А.Чхаидзел «Чинардал манифест» пьесалувусса Бад­ри Ломидзел сипатрал. «На къадарча, щилли дантIисса?» — укун тIий ур цахьхьунма къабуллусса суалданухун цIакьсса гражданшиврул хIучча бусса патриот, Чинар тIисса гуржиял шяраватусса жагьил, цала хъачIунттайн хъуннасса гьиву ларсун. Спектакль ва агьаммур роль дургьусса артист лайкь хьуссар Дагъусттан Республикалул ПаччахIлугърал премиялун.
Аслан МахIаммадовлуву шиная шинайн хъун хъанай най бия творчествалухсса гъира ва кувнниха кув къалархьхьусса роллахсса яиттарцIаншиву. Зий ия личIи-личIисса пьесардаву, хьхьичIавасса классикалулминнувугу, ттизаманнулминнувугу, драмарттавугу, комедиярттавугу, лирикалул ва сатиралул спектакллавугу, цIусса рангирдах ва цала ябитаврих луглай, хIалли-хIаллих лулттува цала роллал режиссершивугу дуллай. Мичча хъит тIий айивхьуна режиссернал даврийнгу, спектакллу бихьлай, билаятрал хьхьичIунсса режиссертурал лабораториярттай пишакаршиву магьир дуллай.
2003 шинал Аслан Ма­хIам­мадов ивтссар театрданул режиссер-постановщикну. Амма артистналмур даву кьакъариртуна. 2018 шиная шихунай зий ­уссар хъунама режиссерну.
Авадансса бур зувинниха лирчусса шиннардий сахIналий артистнал хIасул дурсса сипатирттал галерея: А.Пушкиннул «Бахилсса нарт», Скапен (Ж.Б.Мольердул «Скапеннул хIилларду»); ппу Лоренцо, (У.Шекспирдул «Ромео ва Джульетта»); аькьилсса Малла Насруттин (М.Кьурбановлул «Малла Насруттин»); кьювкьу-кьадармунищал бан-бит бухлавгсса талатала Жадов (А.Островскийл «Аьгъу кIану»); Хлестаков (Н.В.Гоголлул «Ревизор»); князьтурал тухумрал узданшиврия цичIар къалирчIсса князь Пантиашвили (А.Цагарелил «Ханума»); Совет Союзрал кIийла Виричу АхIмад-Хан Султан (Г.Бодыкиннул ва С.Челкал «АхIмад-Хан Султан); Къарат (ЦI. Камаловлул «Хан-Муртазяли») ва чIярусса цаймигу – цинярда ряхцIалуннийн дирсса агьамми роллу. Вай цинярдагу сипатру цанниха ца къалархьхьусса дур. Ванал уттинин дургьусса роллава личIи хъанахъисса дур Мазяйхъал Казбек­лул «БурцIурдил хъатIи» пьесалувусса Къайсардул сипат. Ва спектакльдануву Асланнул хIасул дурунни сипат-лишан. Ванал БурцIища камилну ишла дан бюхълай бур политикалул тагьар ва инсаннал хьхьарами хасиятру.
Асланнуву итххявххунни шекспирдул лагрулул гьунар. Буниялану ккаккан дурунни ванал сахIналий авлия хьусса къалайчи АхIмадлул (Гь. Саэдовлул «Къалайчитал») рольгу.
КIурчIулттувух буккан буллай ур Аслан цала бишинсса пьесардугу, хъунмур къула­гъас дуллай ур хIакьинусса кьинигу тIалавсса хьхьичIавасса пьесардах. Миннул маз ва хатI ттизаманнул журалийн буцлай. Асланнул уттинин бивхьусса мукьцIалунниха ливчусса спектакллава чIявуми лайкь хьуну бур театрал критиктурал, пре­ссалул ва тамашачитурал чулухасса лавайсса кьиматран. ЩихачIав къалавхьхьусса бур ванал режиссершиврул хатI. Ванал спектакллаву лавайсса даражалий дур цимурца – актернал тIуркIу, музыкалул ва художествалул щаллушин.
Ца яла тIайлабацIусса режи­ссернал даврин ккалли бан бюхълай бур Ф.Г.Лоркал «Бернарда Альбал къатта». 2011 шинал Владикавказрай «Сцена без границ» тIисса дунияллул халкьуннал миллатирттал театрдал фестивальданий ва спектакль ххув хьуссар ххюва номинациялува шамунний: «Яла ххуймур спектакль», «Яла ххуймур режиссура», «Яла ххуймур хъамитайпалул роль».
Дагьан дурну ишла дай Асланнул миллатрал драматургиялуву халкьуннал хьхьичIарасса макьанну, балайрду ва къав­тIавуртту.
Режиссернал давриву хъуннасса къулагъас дуллай ур Аслан оьрчIал репертуарданух. Никирая никирайн най бур хъинну яргсса, музыкалул ва художествалул чулуха авадан­сса ванал спектакллу: «Эшкьи хьусса оьрватIул оьрчI», «Сулмалагуз», «Авчи ва барзу­кка» (К.Мазяевлул), «Айболит» (А.Усачевлул), «КIяла авлахърал душ» (Б.Кулунчаковал).
Режиссернал гьунар сававну театрдануву хъун хьуссар аслисса ва гьунар бусса артистурал щаллусса ник. Станиславскийл аьдатирттай тарбия буллай, театрдануву хьхьичIунмай бунни ванал миллатрал артистшиврул школа.
Авадансса бур Аслан Ма­хIаммадовлул творчествалул ххуллу – бихьлай ур спектакллу, чялишну гьурттуну ур агьамми роллаву, роллу дугьлай ур кинордаву.
АцIния кIира шинай зий уссия Аслан Дагъусттаннал паччахIлугърал университетрал актертал хIадур байсса отделениялул кафедралий жагьилсса никиран актершиврул магьирлугъ лахьхьин дуллай.
Жул ххирасса Аслан, ла­хъисса хьуннав вил творчества­лул оьрму, чIяру даннав хьхьи­чIуннайшивуртту вил актернал ва режиссернал давриву!
Гулизар Султанова,
АьФ-лул лайкь хьусса
ишккакку